Những ai gắn bó với rừng hoặc đã từng đi rừng thì không thể quên được cái mùi mà người ta gọi là mùi rừng.
Mùi rừng khác với mùi ruộng đồng cùng những ngôi nhà, những con ngõ, rạ rơm, rau trái... Mùi rừng cũng khác với mùi phố phường với chằng chịt đường, nhấp nhô nhà cửa, tấp nập người xe cùng đủ âm thanh, sắc màu.
Mùi rừng là cái mùi rất khó diễn tả nhưng lại rất dễ nhớ. Mùi rừng là mùi ngai ngái của lá cây, mùi nồng nồng đặc trưng của nhựa cây. Mùi rừng là tiếng chim hót đâu đây khiến ta thấy bông hoa bên suối cũng như reo cười tỏa hương ngào ngạt. Mùi rừng là tiếng suối róc rách làm mát tâm hồn và thân thể của ta sau những bước chân mệt mỏi.
Mùi rừng là tiếng lá reo rì rào trong gió xen lẫn tiếng của người nông dân í ới gọi nhau như một bài hát ngợi ca quê hương đất nước, ngợi ca người lao động đang ngày đêm làm đẹp cho đời. Mùi rừng là tiếng gà rừng gáy nghe như một lời chào hay lời mời gọi của một ngôi nhà chênh vênh bên sườn núi. Mùi rừng là hơi ấm từ những thân cây lá mục đã qua bao ngày đang âm thầm hòa với đất để góp phần giúp rễ nuôi lớn thân cây dâng màu xanh cho cuộc sống.
Mùi rừng là hơi ấm, là mồ hôi và thậm chí là máu của con người khi họ đi tuần tra bảo vệ rừng hay đang truy bắt những kẻ phá hoại rừng. Mùi rừng là vắt cơm nắm mang theo thấm đẫm không khí cỏ cây, hơi thở của núi rừng, khiến ta xắt một miếng ăn vào mà nhớ mãi.
Những năm bao cấp, mùi rừng là khi chúng tôi còn là học sinh và thỉnh thoảng đi rừng gom lá thông về làm chất đốt. Hoặc khi chúng tôi vào những khu rừng tự nhiên gom những cây khô, cành gãy đem về đun nồi bánh tét ngày tết. Mùi rừng những ngày đó theo bước chân tôi cho đến tận bây giờ.
Cách đây gần hai mươi năm, một lần vào khu rừng ở huyện Kon Plông (Kon Tum), một mình tôi vừa chèo thuyền trên con suối giữa rừng vừa hát cho đỡ cô quạnh. Khi đó, tôi theo một chiếc xe khai thác cát xây dựng cho công trình của huyện và được giao nhiệm vụ ở lại trông máy hút cát khi xe chở cát về công trường. Tuy là nơi khai thác cát nhưng đó là một khu rừng rất xa khu dân cư và mùi rừng ở đó cứ làm tôi nhớ mãi.
Đó là mùi của lá và thân cây nằm bên suối với đàn cá đang lượn lờ giữa dòng nước trong vắt nhìn thấy cả những viên sỏi trắng dưới đáy. Trong cái âm u, tĩnh lặng mênh mông của rừng, bất chợt cất lên những tiếng chim lanh lảnh làm tôi phải đọc ngay câu thơ của Khương Hữu Dụng: “Một tiếng chim kêu sáng cả rừng”.
Giờ đây, tuy sống ở xa rừng nhưng thỉnh thoảng tôi lại tìm đến rừng để được hòa mình với thiên nhiên, với cỏ cây mây nắng, với màu xanh bất tận và làn gió rừng trong lành như thổi về từ tuổi thơ ấu.
PHAN XUÂN HẬU
