Kỷ niệm 125 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, Trung tâm Truyền hình Việt Nam tại Phú Yên (VTV Phú Yên) giới thiệu với khán giả màn ảnh nhỏ một tác phẩm mới: Miền Trung in dấu chân Người. Được đầu tư công phu về hình ảnh, phim tài liệu như nén tâm hương của ê kíp thực hiện dâng lên Bác Hồ… Báo Phú Yên phỏng vấn nhà báo Trần Thanh Hưng, Phó giám đốc VTV Phú Yên, về tác phẩm mới này.

* Làm phim về lãnh tụ luôn là một thử thách lớn, ngay cả với những người giỏi nghề. Vì sao anh và một số đồng nghiệp ở VTV Phú Yên thực hiện phim tài liệu Miền Trung in dấu chân Người?

- Đây là phim nằm trong các chương trình trọng điểm của Đài Truyền hình Việt Nam tuyên truyền kỷ niệm 125 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh. Riêng thể loại tài liệu có các phim: Bác Hồ sống mãi với Tây Nguyên - Trung tâm Phim tài liệu và Phóng sự sản xuất, Lớn lên trên đất kinh kỳ - VTV Huế sản xuất, Từ thành phố này Người đã ra đi - VTV9 sản xuất và Miền Trung in dấu chân Người - VTV Phú Yên sản xuất. Chúng tôi được Tổng giám đốc Đài Truyền hình Việt Nam chỉ định sản xuất chứ không phải qua đấu thầu đề tài thông qua Hội đồng duyệt kịch bản của VTV. Tất nhiên kịch bản vẫn phải gửi Hội đồng duyệt xem, góp ý trong quá trình sản xuất. Phim về lãnh tụ, nhất là về Bác đã có rất nhiều đồng nghiệp làm, khi được Giám đốc VTV Phú Yên giao nhiệm vụ này tôi cũng bị áp lực rất lớn.

Ban đầu, dự kiến tên phim là Nam Trung Bộ in dấu chân Người. Tên phim chỉ là dự kiến, tuy nhiên nó phần nào giới hạn bối cảnh; chúng tôi cũng tính 2 bối cảnh chính ở Bình Định và Bình Thuận. Nhưng nếu như thế thì rất khó thể hiện trong một phim tài liệu chính luận gần 30 phút. Tôi có tham khảo 2 cuốn sách là Nguyễn Tất Thành ở Bình Định và Kỷ yếu Hội thảo khoa học Nguyễn Tất Thành ở Bình Định do Tỉnh ủy Bình Định, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Bình Định chủ biên, ấn hành năm 2008 và 2010. Hai tài liệu này có nhiều bài tham luận của các nhà nghiên cứu về Nguyễn Tất Thành trong thời gian theo cha làm quan ở Bình Khê, Tây Sơn, Bình Định. Và đây cũng là điều lâu nay ít người biết đến. Tuy nhiên, nếu chỉ bám vào các sự kiện như thế thì sẽ rất khó thể hiện cho phim hấp dẫn, kể cả về mặt hình ảnh, nên chúng tôi đã chọn một hướng đi khác...

* Lần đầu tiên làm phim về lãnh tụ, anh đã vượt qua áp lực như thế nào?

- Như đã nói ở trên, chính hướng đi khác, hướng đi thiên về cảm xúc đã giúp ê kíp chúng tôi (biên kịch Trần Thanh Hưng, quay phim Trần Phương Vũ, đạo diễn Hồ Nhật Thảo... - PV) vượt qua được áp lực.

Năm 2014, khi thực hiện phim tài liệu Những cánh chim K5, tôi và Phương Vũ có một đêm ở lại tại huyện miền núi Trà My, tỉnh Quảng Nam. Chúng tôi tranh thủ thời gian ít ỏi ban đêm đến viếng nhà thờ Bác do cựu binh Võ Như Thông - nhiều người quen gọi là ông Tử Vi Dân - xây dựng. Thật bất ngờ bởi hai vợ chồng ông đều là cựu chiến binh nhưng dành dụm lương hưu nhiều năm được hàng trăm triệu đồng để lập bàn thờ, rồi xây nhà thờ Bác như một người thân trong gia đình.

Vợ chồng cựu binh Võ Như Thông, Huỳnh Thị Huyền tự vẽ mẫu, ra Đà Nẵng chọn đá Non Nước đặt tượng Bác, cùng các con dựng tượng Bác hàng tháng trời để giúp đồng chí đồng đội và con cháu như luôn thấy Bác hiện diện với gia đình, với quê hương. Sau khi dựng tượng Bác, vợ chồng người cựu binh này tiếp tục xây thêm nhà thờ Bác để giúp mọi người có chỗ đến hương khói tưởng nhớ Bác, đọc sách báo tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp của Bác. Công trình này tại thị trấn Trà My với diện tích hơn 120m². Ngày 5/6/2009, nhân kỷ niệm ngày Bác ra đi tìm đường cứu nước, người dân Trà My đã hân hoan như chào đón Bác về với núi rừng nơi này.

Vợ chồng chú Bùi Xuân Phước, cán bộ hưu trí ở xã Phước Đồng, TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa, cũng làm điều tương tự. Chú Phước là người Phú Yên, trước công tác ở Bảo tàng Phú Khánh. Chú đã dành nhiều thời gian, công sức, tiền của, bán cả nhà, xin lại đất đã cho con gái để bán tiếp, lấy tiền xây Hồ Chí Minh bửu điện. Giờ đây, Hồ Chí Minh bửu điện thường xuyên đón tiếp nhiều đoàn khách gần xa đến tham quan, thể hiện tình cảm với Bác.

Rồi những câu chuyện nhiều cảm xúc khác như việc nhạc sĩ Kpa Y Lăng vinh dự gặp Bác trên đất Bắc đã tác động như thế nào đối với sự ra đời của 2 tác phẩm Tiếng đàn goong nhớ Bác và Bác Hồ sống mãi với Tây Nguyên; những kỷ niệm của nhà quay phim chiến trường Kpa Y Vang trong chuyến tác nghiệp cùng đoàn xe chở gỗ từ Quảng Nam ra xây dựng lăng Bác khi Người qua đời; câu chuyện nhà thơ Triệu Lam Châu ấp ủ dịch Nhật ký trong tù sang tiếng Tày từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường... Trừ chất liệu của nhà quay phim Kpa Y Vang đã được sử dụng cho phim này, chất liệu của nhạc sĩ Kpa Y Lăng và nhà thơ Triệu Lam Châu thì chúng tôi “để dành” cho một bộ phim khác về tình cảm của đồng bào dân tộc thiểu số đối với Bác Hồ. Rồi từ những người dân bình thường, cán bộ Đoàn, giáo viên đến các em học sinh ở Cam Ranh - nơi Bác trở lại vào năm 1946 trên cương vị Chủ tịch nước, ở Phan Thiết... tất cả đều dành cho Bác những tình cảm thiêng liêng như tình cảm dành cho người quyến thuộc của mình.

Một cảnh quay của ê kíp làm phim Miền Trung in dấu chân Người - Ảnh: CTV

* Đã có rất nhiều phim tài liệu về Bác được sản xuất trước đó, ở những nơi lưu lại nhiều dấu ấn của Bác. Khi thực hiện phim Miền Trung in dấu chân Người, anh và ê kíp đã làm thế nào để tạo sự khác biệt trong cách thể hiện?

- Ngoài những câu chuyện nhiều cảm xúc, điểm khác biệt trong phim này chính là khâu hình ảnh được đầu tư rất công phu. Chúng tôi đã mời anh Lâm Tứ Khoa - nguyên cán bộ kỹ thuật ở VTV Đà Nẵng, hiện là một quay phim flycam rất tâm huyết - thực hiện những hình ảnh trên cao. Phim còn sử dụng một số hình ảnh cũng được quay bằng flycam do anh Phan Vũ ở VTV3 chia sẻ. Khán giả “mãn nhãn” về vẻ đẹp tuyệt vời từ Quảng Nam, Bình Định, Phú Yên đến Khánh Hòa, Bình Thuận với các góc máy trên cao. Đặc biệt lần đầu tiên, những hình ảnh đẹp như thơ của dòng Cà Ty ở Phan Thiết, của 2 khu di tích là Bảo tàng Hồ Chí Minh chi nhánh Phan Thiết và Khu di tích Dục Thanh được nhìn toàn cảnh từ trên cao với sông nước, phố phường Phan Thiết.

* Điều gì khiến anh tâm đắc nhất trong quá trình thực hiện bộ phim này? Khi xem phim, cảm xúc của anh như thế nào?

- Điều mà chúng tôi tâm đắc nhất khi làm bộ phim này là có dịp tìm hiểu thêm những tình cảm mà Bác dành cho đồng bào miền Trung nói chung, người dân Nam Trung Bộ nói riêng, cũng như tấm lòng của bà con ở đây đối với Bác. Đặc biệt, các cựu chiến binh, văn nghệ sĩ từng vinh dự gặp Bác đều nhớ như in kỷ niệm về Bác. Những câu chuyện về lần gặp Bác tưởng như chỉ mới hôm qua, với bao tình cảm chân tình, gần gũi.

Anh em lần đầu làm phim về Bác đều có chung tâm niệm: Công việc mình làm như nén tâm hương tưởng nhớ về Người đã dành trọn đời mình cho dân, cho nước. Còn rất nhiều điều chúng tôi chưa thực hiện được như mong muốn có cảnh chừng 400 học sinh xếp hình dưới chân tượng đài Bác ở Cam Ranh vì khi quay đúng lúc học sinh Cam Ranh đi cắm trại. Và những tư liệu hình ảnh về Bác ở miền Trung, nhất là Nam Trung Bộ rất hiếm...

* Xin cảm ơn anh!

YÊN LAN (thực hiện)