* Ukraine: Thiệt hại kinh tế sau hơn 1 tháng xung đột lên tới 565 tỉ USD
Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc (LHQ) Antonio Guterres ngày 28/3 đã phát động sáng kiến ngừng bắn nhân đạo tại Ukraine.
Theo phóng viên TTXVN tại LHQ, phát biểu trước báo giới tại trụ sở LHQ ở New York, Tổng Thư ký Guterres cho biết LHQ đang làm việc với các bên liên quan nhằm đạt được thỏa thuận ngừng bắn vì mục đích nhân đạo tại Ukraine. Người đứng đầu LHQ nhấn mạnh các bên liên quan cần phải tìm ra giải pháp chính trị, không thể để tình trạng như hiện nay tiếp diễn. Chỉ sau một tháng xảy ra xung đột đã có nhiều người thiệt mạng, khoảng 10 triệu người mất chỗ ở và hàng loạt các công trình cơ sở hạ tầng thiết yếu bị phá hủy, giá thực phẩm và năng lượng bị đẩy lên mức cao kỷ lục.
Ông Guterres kêu gọi thực thi lệnh ngừng bắn để đàm phán chính trị một cách nghiêm túc, tiến tới đạt được thỏa thuận hòa bình dựa trên các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương LHQ, đồng thời giúp các cơ quan cứu trợ có thể vận chuyển kịp thời và an toàn đồ cứu trợ tới cho người dân. Ông cũng bày tỏ hy vọng lệnh ngừng bắn sẽ giúp hỗ trợ nhiều nơi trên thế giới giải quyết những hậu quả do cuộc xung đột ở Ukraine gây ra, ví dụ như ngăn ngừa nạn đói xảy ra ở nhiều nước đang phát triển, những nước mà còn chưa kịp phục hồi sau đại dịch COVID-19 đã phải đối mặt với giá cả thực phẩm và năng lượng lên tới mức kỷ lục.
Ông Guterres cũng kêu gọi các bên liên quan tới cuộc xung đột ở Ukraine và tất cả cộng đồng quốc tế hợp tác với LHQ để sớm mang lại hòa bình cho Ukraine. Tính đến nay, các cơ quan cứu trợ của LHQ đã cung cấp được viện trợ thiết yếu đến cho 900.000 người dân, phần lớn ở miền Đông Ukraine.
Liên quan đến vòng đàm phán tiếp theo giữa Nga và Ukraine, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan cho biết ông sẽ gặp phái đoàn của Nga và Ukraine trong ngày 29/3 trước khi hai bên bắt đầu cuộc đàm phán hòa bình tại Istanbul. Phát biểu sau cuộc họp nội các, Tổng thống Erdogan thông báo: "Chúng tôi sẽ có cuộc gặp nhanh với các phái đoàn. Thổ Nhĩ Kỳ đang là quốc gia có những nỗ lực cụ thể để giúp giải quyết cuộc khủng hoảng giữa Ukraine và Nga thông qua đối thoại". Ngoài ra, Tổng thống Erdogan cũng nhấn mạnh các cuộc thảo luận với Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky "đang diễn ra khá tích cực".
Cùng ngày 28/3, Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba tuyên bố mục tiêu của nước này tại cuộc đàm phán với Nga sắp tới là nhất trí một lệnh ngừng bắn. Phát biểu trên sóng truyền hình quốc gia, Ngoại trưởng Kuleba đã đưa ra tuyên bố trên và cho biết ngoài việc mong muốn đạt được một thỏa thuận ngừng bắn còn có vấn đề nhân đạo.
Trong khi đó, theo Tân hoa xã, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov ngày 28/3 nhấn mạnh vẫn có khả năng nước này và Ukraine đạt được một thỏa thuận tại các cuộc đàm phán sắp tới. Ông Lavrov tuyên bố: "Vẫn có cơ hội để đạt được một thỏa thuận".
Ukraine và Nga sẽ bắt đầu vòng đàm phán hòa bình tiếp theo vào ngày 29/3 tại thành phố Istanbul của Thổ Nhĩ Kỳ. Trước khi bước vào cuộc đàm phán kín dự kiến bắt đầu vào lúc 10h30 giờ địa phương (14h30 giờ Việt Nam), các thành viên của phái đoàn Ukraine và Nga sẽ gặp Tổng thống nước chủ nhà Recep Tayyip Erdogan. Hiện phái đoàn Nga đã đến Istanbul vào ngày 28/3.
Trong diễn biến có liên quan, Chính phủ Ukraine ngày 28/3 ước tính thiệt hại kinh tế sau hơn 1 tháng xung đột với Nga là gần 565 tỉ USD.
Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Kinh tế Ukraine, bà Yulia Svyrydenko, cho biết con số ước tính là 564,9 tỉ USD (515,8 tỉ euro), bao gồm thiệt hại trước mắt cùng với thiệt hại dự kiến trong hoạt động kinh tế và thương mại. Bà Svyrydenko viết: “Cần lưu ý rằng các con số đều thay đổi từng ngày và thật không may là chúng đang tăng".
Thiệt hại đối với tài sản công và tư là yếu tố lớn nhất. Theo bà Svyrydenko, thiệt hại cơ sở hạ tầng công cộng - bao gồm đường sá, đường sắt và sân bay bị hư hỏng - tổng cộng lên tới 119 tỉ USD, trong khi thiệt hại đối với tài sản tư nhân, kể cả nhà ở, là 90,5 tỉ USD. Thiệt hại và mất mát của các công ty tư nhân là 80 tỉ USD. Bà Svyrydenko ước tính Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) năm 2022 sẽ giảm 112 tỉ USD, hơn 55% so với năm trước.
Chính phủ Ukraine nhiều khả năng sẽ mất 48 tỉ USD doanh thu từ thuế hoặc gần như tất cả những gì họ mong đợi sẽ thu được trong năm nay. Trong khi đó, 54 tỉ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài sẽ không thành hiện thực.
Trong diễn biến khác, Ủy viên châu Âu về các vấn đề nội vụ Ylva Johansson ngày 28/3 cho biết những người Ukraine sơ tán sang Ba Lan nên được "khuyến khích" đến các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) khác ít chịu áp lực hơn.
Phát biểu tại cuộc họp bất thường bộ trưởng nội vụ 27 quốc gia EU ở Brussels, bà Ylva Johansson nhấn mạnh điều quan trọng là phải khuyến khích những người di cư Ukraine rời khỏi Ba Lan và cố gắng đến các quốc gia thành viên khác, nếu không tình hình sẽ không thể cứu vãn được.
Hạn ngạch cho việc phân bổ người tị nạn như đã được quyết định trong cuộc khủng hoảng 2015-2016 không có trong chương trình nghị sự và các cuộc thảo luận giữa các quốc gia thành viên để giải tỏa áp lực cho các nước giáp biên giới với Ukraine là trên cơ sở tự nguyện, thông qua một nền tảng đoàn kết. Theo đó, các quốc gia trình bày năng lực tiếp nhận của mình.
Theo Cao ủy Liên Hợp Quốc về người tị nạn (UNHCR), trong số 3,8 triệu người chạy trốn khỏi cuộc xung đột ở Ukraine, gần 2,3 triệu người đã đến Ba Lan. Hiện nay, số liệu của Ủy ban châu Âu (EC) cho thấy, số lượng người di cư đến EU đã chậm lại, hiện ở mức khoảng 50.000 người mỗi ngày, so với 200.000 lượt vào thời kỳ đỉnh điểm của cuộc sơ tán.
Theo EC, các quốc gia hiện đang chịu nhiều áp lực nhất về mặt tiếp nhận người tị nạn là Ba Lan, tiếp theo là Áo và CH Czech.
Trong khi đó, EC đã đề xuất cung cấp tới 17 tỉ euro - một phần trong số đó đến từ các quỹ ngân sách chưa sử dụng từ giai đoạn 2014-2020 - cho các quốc gia tiếp nhận nhiều người tị nạn nhất. EC cũng đưa ra một nền tảng đăng ký duy nhất để tất cả 27 quốc gia thành viên đều nắm được ai được đăng ký theo chế độ bảo vệ tạm thời và ở quốc gia nào, vì hiện tại EU vẫn chưa có cơ sở dữ liệu chung về vấn đề này.
Bộ trưởng Nội vụ Pháp Gerald Darmanin, nước hiện đang giữ chức Chủ tịch luân phiên Hội đồng EU, cũng nhấn mạnh các vấn đề an ninh liên quan đến cuộc xung đột. EU lo ngại về nguy cơ nạn buôn người và bóc lột tình dục, vì phần lớn người tị nạn là phụ nữ và trẻ em. Ông Darmanin cũng cảnh báo về nguy cơ buôn bán vũ khí.
Ông nhấn mạnh cần đảm bảo sau xung đột, châu Âu sẽ không gặp những khó khăn giống như những gì họ có thể gặp phải, đặc biệt là ở Balkan, có nghĩa là việc lưu thông các loại vũ khí rất quan trọng sau đó sẽ ảnh hưởng đến an ninh của châu Âu.
H.T (tổng hợp từ TTXVN, Vietnam+)
