Tờ Asahi Shimbun của Nhật Bản ngày 30/4 đưa tin Nhật Bản đã truyền đạt ý định của nước này tổ chức một hội nghị thượng đỉnh với Triều Tiên thông qua Thụy Điển và Mông Cổ, trong bối cảnh có những thông tin về việc nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un quan tâm đối thoại với Tokyo.
Báo trên dẫn một nguồn tin ngoại giao cho biết ý định của Nhật Bản được chuyển tới Triều Tiên thông qua 2 nước có quan hệ ngoại giao gần gũi, đồng thời nhận định hy vọng có thể tổ chức một hội nghị thượng đỉnh Nhật Bản - Triều Tiên sau hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều Tiên dự kiến diễn ra trong tháng 5 hoặc đầu tháng 6 tới.
Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe ngày 26/3 vừa qua cho biết Nhật Bản đang trao đổi với phía Triều Tiên về việc tổ chức một hội nghị thượng đỉnh thông qua các kênh ngoại giao ở Bắc Kinh.
Trong một cuộc điện đàm ngày 29/4, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in nói với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe rằng tại hội nghị thượng đỉnh liên Triều ngày 27/4, nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đã bày tỏ sẵn sàng đối thoại với Nhật Bản.
Tờ Asahi cũng dẫn lời một chuyên gia Triều Tiên cho biết chính quyền Triều Tiên có ý định tiến hành một hội nghị thượng đỉnh với Nhật Bản nếu tổ chức thành công hội nghị thượng đỉnh với Mỹ.
Chính quyền của Thủ tướng Abe hy vọng một hội nghị thượng đỉnh Nhật Bản - Triều Tiên sẽ đem lại cơ hội đạt tiến bộ đối với việc giải quyết vấn đề công dân Nhật Bản bị Triều Tiên bắt cóc hồi thập niên 1970 và 1980 cũng như chương trình hạt nhân và tên lửa của Bình Nhưỡng.
Trong khi đó, theo báo Nihong Keizai, khi hai bên cùng tỏ thiện chí đối thoại, hoàn toàn có thể lạc quan về một cuộc gặp thượng đỉnh Nhật - Triều. Tuy nhiên, sự khác nhau về toan tính của hai bên khiến hai bên sẽ còn phải điều chỉnh nếu muốn cuộc gặp này có kết quả tích cực.
Nhật Bản, với lợi thế về kinh tế, muốn ưu tiên giải quyết vấn đề con tin người Nhật bị Triều Tiên bắt cóc từ những năm 1960, 1970. Trong khi đó, Bình Nhưỡng nhiều khả năng muốn Tokyo dừng việc gây áp lực tối đa, đồng thời nới lỏng các lệnh trừng phạt về kinh tế. Do đó, việc tiếp tục làm căng hay nhượng bộ sẽ là những tính toán đau đầu của hai nhà lãnh đạo Nhật Bản và Triều Tiên.
Điều mà Chính phủ Nhật Bản mong muốn hiện nay là nếu như việc hồi hương tất cả những con tin bị bắt cóc sang Triều Tiên về nước là nhiệm vụ bất khả thi thì chí ít Bình Nhưỡng cũng phải đưa ra những chứng cứ minh bạch và khách quan về số phận của những người này.
Nếu như miễn cưỡng đối thoại với Bình Nhưỡng bất chấp không có tín hiệu tích cực về vấn đề con tin, chính quyền Abe sẽ lại lâm vào tình thế khó khăn, có thể nói rằng giống như hoàn cảnh "tự bắn vào chân mình" trong bối cảnh tỉ lệ ủng hộ chính phủ trong nước xuống thấp do các bê bối chính trị vừa qua. Đây là điều mà chính quyền Abe rất đau đầu, vừa muốn tham gia đối thoại để không bị bỏ rơi trong vấn đề Triều Tiên, vừa phải làm yên lòng dư luận trong nước.
Năm 2002, Triều Tiên thừa nhận bắt cóc 13 người Nhật Bản và cho biết 8 người trong số đó đã qua đời tại Triền Tiên, 5 người khác đã được trả về Nhật Bản. Trong khi đó, Tokyo cho rằng đã có 17 người Nhật Bản bị bắt cóc, đồng thời yêu cầu Bình Nhưỡng tiếp tục điều tra và trao trả những công dân Nhật Bản mà Tokyo cho là hiện vẫn sống tại Triều Tiên.
Trong Thỏa thuận Stockholm năm 2014, Triều Tiên từng cam kết sẽ tiến hành điều tra lại vấn đề con tin, tuy nhiên sau đó Bình Nhưỡng đã hủy bỏ cam kết này sau khi Nhật Bản tiến hành các lệnh trừng phạt với Triều Tiên.
Tới nay, Thủ tướng Abe vẫn kiên trì lập trường sẽ không nới lỏng lệnh trừng phạt kinh tế đến khi nào Bình Nhưỡng chưa có các hành động cụ thể về phi hạt hân hóa, ngược lại Triều Tiên cho thấy rõ ràng mục đích của họ là nới lỏng các lệnh trừng phạt này. Để có thể ngồi lại và đối thoại trực tiếp với nhau, chính quyền hai nước sẽ còn tiến hành nhiều chiến thuật để thăm dò và điều đình lẫn nhau.
L.H (tổng hợp từ Vietnam+)
