* Hàn Quốc - Triều Tiên thảo luận vấn đề công dân Nhật Bản bị bắt cóc
Liên quan các chuyển động trên bán đảo Triều Tiên, trong đó đáng chú ý là cuộc gặp thượng đỉnh liên Triều lần thứ 3 vừa kết thúc và cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Triều sắp tới, phóng viên TTXVN tại Nhật Bản đã có buổi phỏng vấn giáo sư Yoshiki Mine, Chủ tịch Viện Nghiên cứu ngoại giao hòa bình Nhật Bản, chuyên gia khu vực Đông Á.
Giáo sư Mine nhận định Hàn Quốc đã triển khai được đường lối ngoại giao vô cùng thông minh, đó là sắp xếp đàm phán cấp cao Mỹ - Triều lần đầu tiên. Đây sẽ là cuộc đàm phán mang tính chất lịch sử và Hàn Quốc chính là quốc gia làm trung gian cho cuộc gặp lịch sử này. Đây là một thành công ngoại giao lớn. Từ chuyển động này, căng thẳng tại Đông Á đã được làm dịu đi rất nhiều.
Nhận định về cuộc gặp thượng đỉnh liên Triều vừa qua, giáo sư Mine cho biết cũng giống với hai hội nghị lần trước, vấn đề thống nhất hai miền và hợp tác kinh tế vẫn là chủ đề quan trọng tại hội nghị lần này. Ngoài ra, lần này hai bên đã đặt vấn đề phi hạt nhân hóa lên bàn nghị sự.
Mặc dù vậy, giáo sư Mine cho rằng vấn đề này phụ thuộc nhiều vào quyết định giữa Mỹ với Triều Tiên. Hàn Quốc có thể đưa ra nhiều ý kiến đối với vấn đề phi hạt nhân hóa nhưng sẽ không có vai trò quyết định.
Theo giáo sư, phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên có nghĩa là Hàn Quốc và Triều Tiên đều phải tiến hành phi hạt nhân hóa một cách bình đẳng để đem lại công bằng cho bán đảo Triều Tiên. Năm 1991, Hàn Quốc đã tháo dỡ toàn bộ vũ khí hạt nhân của mình, song cần có bước kiểm chứng liên quan. Ngoài ra, Mỹ vẫn đang đóng quân tại Hàn Quốc, và việc thanh sát phải tiến hành tại các căn cứ quân sự Mỹ.
Đề cập cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Triều sắp tới, giáo sư Mine cho rằng điều quan trọng là đạt nhất trí về hai mục tiêu của mỗi bên trên bàn đàm phán. Đó là tiến hành phi hạt nhân hóa Triều Tiên một cách triệt để, đồng thời Mỹ công nhận Triều Tiên, công nhận chính phủ và thể chế của Triều Tiên. Phi hạt nhân hóa trên bán đảo Triều Tiên sẽ được thúc đẩy đến mức độ nào còn tùy vào kết quả hội nghị sẽ đạt được.
Theo chuyên gia này, hiện nhà lãnh đạo Triều Tin Kim Jong-un đang bày tỏ sự chân thành của mình. Một minh chứng là ông Kim Jong-un không phản đối tập trận chung Mỹ - Hàn. Minh chứng thứ hai là chuyến thăm của ông Mike Pompeo, người vừa được phê chuẩn là tân Ngoại trưởng Mỹ, tới Triều Tiên trước đó đã truyền đi thông điệp tích cực. Cả hai bên đều muốn xác minh được thiện chí, mong muốn của đối tác.
Trong diễn biến khác, Phát ngôn viên Lầu Năm Góc Dana W. White ngày 29/4 cho biết Bộ trưởng Hàn Quốc Song Young-moo và người đồng cấp Mỹ James Mattis đã khẳng định cam kết phi hạt nhân hóa hoàn toàn bán đảo Triều Tiên trong một cuộc điện đàm mới đây.
Hai bên đã tái khẳng định một giải pháp ngoại giao cho vấn đề hạt nhân của Triều Tiên gắn liền với mục tiêu chung phi hạt nhân hóa hoàn toàn, có kiểm chứng và không thể đảo ngược. Trong khi thảo luận và xem xét lại Tuyên bố Panmunjom, hai ông đã tái khẳng định nỗ lực chung tiếp tục phối hợp chặt chẽ trên mặt trận ngoại giao. Bà White cũng cho biết Bộ trưởng Mattis đã tái khẳng định “cam kết của Mỹ” bảo vệ đồng minh Hàn Quốc bằng cách sử dụng “tất cả những khả năng của Mỹ”.
Cùng ngày 29/4, theo thông cáo báo chí của Bộ Quốc phòng Hàn Quốc, ông Mattis đã tuyên bố cuộc gặp thượng đỉnh liên Triều đánh dấu một bước tiến quan trọng hướng tới hòa bình và thịnh vượng trên bán đảo Triều Tiên và khu vực Đông Bắc Á, đồng thời đặt nền móng vững chắc cho sự thành công của cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Triều.
Cũng trong ngày 29/4, theo Kyodo, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe cho biết trong cuộc họp thượng đỉnh lịch sử với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in đã thảo luận về vấn đề công dân Nhật Bản bị bắt cóc. Phát biểu với phóng viên sau cuộc điện đàm với Tổng thống Moon, Thủ tướng Abe cho hay ông "muốn cảm ơn (Tổng thống Hàn Quốc) vì sự chân thật" trong việc đề cập tới vấn đề này như đã hứa.
Cùng ngày, Phủ Tổng thống Hàn Quốc cũng thông báo, trong cuộc họp thượng đỉnh liên Triều, nhà lãnh đạo Kim Jong-un cam kết sẽ mời các chuyên gia và phóng viên Mỹ tới chứng kiến việc nước này đóng cửa bãi thử hạt nhân vào tháng 5.
H.T (tổng hợp từ TTXVN, Vietnam+)
