* Nga gửi danh sách câu hỏi cho Tổ chức Cấm vũ khí hóa học
Trong bối cảnh nhiều quốc gia phương Tây tuyên bố bày tỏ sự đoàn kết với Anh thông qua việc trục xuất các nhà ngoại giao Nga liên quan cáo buộc của Chính phủ Anh về việc Moscow đứng sau vụ đầu độc điệp viên hai mang Sergei Skripal và con gái ông này tại Anh cách đây gần 4 tuần, nhiều nước châu Âu đã bày tỏ không muốn leo thang căng thẳng với Điện Kremlin.
Ngoại trưởng Tây Ban Nha Alfonso Dastis ngày 1/4 trong bài phỏng vấn với tờ El Mundo, ông nêu rõ Nga là một đối tác chiến lược và cũng là mối quan ngại chiến lược, song cần thực tế để hiểu rõ việc cần có Nga trong giải quyết các cuộc khủng hoảng toàn cầu như ở Syria. Ông Dastis cũng nhấn mạnh cần đối thoại với Nga để giải quyết các vấn đề này.
Cùng ngày, Ngoại trưởng Đức Heiko Maas đã bày tỏ mong muốn nối lại đối thoại và dần khôi phục quan hệ với Nga, sau các vụ trục xuất ngoại giao liên quan đến vụ đầu độc cựu điệp viên Sergei Skripal và con gái ông này.
Báo Bild am Sonntag dẫn lời ông Maas nhấn mạnh vai trò đối tác của Nga trong việc giải quyết các cuộc xung đột khu vực, đồng thời là một trụ cột quan trọng đối với hợp tác đa phương. Ông nhấn mạnh Đức sẵn sàng đối thoại và mong muốn dần khôi phục quan hệ nếu như Nga sẵn sàng. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Maas cũng bảo vệ quyết định trục xuất các nhà ngoại giao Nga khi cho rằng đây là động thái thể hiện sự đoàn kết với Anh.
Cuối tháng trước, điều phối viên về quan hệ với Nga của Chính phủ Đức Gernot Erler cũng khẳng định bất chấp việc Chính phủ Đức cùng các nước phương Tây đồng loạt trục xuất các nhà ngoại giao Nga, Berlin vẫn muốn duy trì đối thoại với Moscow và tránh một cuộc chiến tranh lạnh khác xảy ra. Ông Erler nhấn mạnh các kênh thông tin giữa Đức và Nga vẫn luôn mở rộng.
Trong khi đó, Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian cho biết Tổng thống nước này Emmanuel Macron sẽ vẫn tới thăm Nga và dự Diễn đàn Kinh tế Saint Petersburg vào tháng 5 tới. Phát biểu trên đài phát thanh RTL, Ngoại trưởng Jean-Yves Le Drian nêu rõ "chuyến đi đã được thông báo và được lên kế hoạch", đồng thời nhận định rằng cần duy trì những cuộc trao đổi "thẳng thắn" với Moscow.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov đã xác nhận thông tin trên, đồng thời đánh giá Paris đang có cách tiếp cận theo hướng xây dựng để phát triển quan hệ với Moscow bất chấp những bất đồng.
Trước đó, hôm 26/3, Pháp cũng tuyên bố trục xuất 4 nhà ngoại giao của Nga để bày tỏ tình đoàn kết với đối tác truyền thống Anh.
Những tuyên bố trên được đưa ra trong bối cảnh hầu hết các lãnh đạo phương Tây đều đồng thuận với những biện pháp mà Anh đã thực hiện nhằm vào Nga. Tính đến nay, đã có hơn 150 nhà ngoại giao Nga tại 28 quốc gia đã bị trục xuất. Đáp lại, Nga cũng đã tuyên bố trục xuất 150 nhà ngoại giao phương Tây.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết Moscow lấy làm tiếc về quyết định của các chính phủ phương Tây, song đồng thời khẳng định Nga sẽ có các biện pháp đáp trả đanh thép và tương xứng.
Theo Ngoại trưởng Nga Lavrov, để có thể "đối thoại bình thường" và tìm ra nguyên nhân hai bố con cựu điệp viên người Nga bị đầu độc tại Anh, Nga cũng đã chính thức yêu cầu triệu tập cuộc họp khẩn của Hội đồng chấp hành Tổ chức Cấm vũ khí hóa học (OPCW) vào ngày 4/4 tới.
Tại cuộc họp này, Nga sẽ nêu ra các vấn đề cụ thể mà Moscow đã nhiều lần đề cập. Ông Lavrov bày tỏ hy vọng rằng các đối tác phương Tây sẽ không né tránh cuộc đối thoại cởi mở này. Hiện một nhóm các chuyên gia thuộc OPCW đang có mặt ở Anh để thu thập các mẫu xét nghiệm mà London cho là chất độc thần kinh Novichok do Liên Xô trước đây sáng chế và được sử dụng trong vụ đầu độc cựu điệp viên hai mang Skripal và con gái Yulia.
Chính quyền Nga cũng đã nhiều lần khẳng định không liên quan đến vụ đầu độc, đồng thời cho rằng đây là âm mưu của phương Tây nhằm hạ thấp uy tín của nước Nga.
Cựu điệp viên Nga Sergei Skripal, 66 tuổi, bị Cơ quan An ninh Liên bang Nga bắt giữ năm 2004 và sau đó bị kết án 13 năm tù giam vì tội phản bội tổ quốc (làm gián điệp cho Anh), bị tước bỏ mọi chức vụ và danh hiệu. 6 năm sau, điệp viên hai mang này được trao cho phía Mỹ trong một cuộc trao đổi điệp viên. Ông Skripal hợp tác với Cơ quan tình báo nước ngoài của Anh (MI6) kể từ khi ông được Anh cho tị nạn.
Trong diễn biến liên quan, sau Anh và Pháp, Nga tiếp tục gửi cho Tổ chức Cấm vũ khí hóa học (OPCW) một danh sách gồm 13 câu hỏi liên quan cáo buộc Moscow đứng sau vụ cựu điệp viên hai mang Sergei Skripal và con gái Yulia bị đầu độc tại Anh, vụ việc mà Nga cho là bịa đặt nhằm chống lại Moscow.
Theo thông báo đăng tải trên trang web Bộ Ngoại giao Nga, Cơ quan đại diện thường trực Nga tại OPCW đã gửi danh sách câu hỏi trên cho Ban thư ký Kỹ thuật của tổ chức này vào ngày 1/4. Nga muốn làm rõ phía Anh có gửi thông tin bổ sung nào đó về cuộc điều tra riêng của nước này hay không, Anh đã giao tài liệu gì và liệu OPCW có chia sẻ thông tin của phía Anh với Nga không.
Nga cũng quan tâm xem Anh đã đề nghị Ban Thư ký kỹ thuật OPCW hỗ trợ như thế nào, yêu cầu Ban Thư ký Kỹ thuật OPCW xác nhận cụ thể điều gì: chỉ chứng nhận chất độc thần kinh được sử dụng trong vụ đầu độc, hay chứng nhận rõ đó là loại “Novichok” như các nước phương Tây cáo buộc.
Trong danh sách này cũng có những câu hỏi cho chính OPCW: ai dẫn đầu nhóm chuyên gia của tổ chức này đến Anh để điều tra vụ đầu độc, những chuyên gia nào tham gia nhóm, thời gian điều tra bao lâu... Ngoài ra, Bộ Ngoại giao Nga cũng yêu cầu làm rõ thủ tục lấy mẫu thử và việc tuân thủ nguyên tắc tiến hành điều tra của OPCW khi lấy mẫu.
Nga còn yêu cầu giải thích liệu Ban Thư ký Kỹ thuật OPCW đã nhất trí tiết lộ các dữ liệu điều tra của phía Anh cho các nước Liên minh châu Âu (EU) hay không, hay Pháp có thông báo cho tổ chức này việc tham gia hỗ trợ kỹ thuật theo đề nghị của Anh. Và nếu Pháp đã tiến hành điều tra vụ việc này, thì Paris đã chuyển cho OPCW kết quả hay không.
Moscow cũng yêu cầu OPCW nêu rõ lý do nếu tổ chức này không chia sẻ những thông tin điều tra (nếu có) của Pháp cho Nga.
Trước đó, ngày 31/3, Bộ Ngoại giao Nga cũng đã công bố danh sách câu hỏi gửi Bộ Ngoại giao Anh và Pháp liên quan vụ việc trên. Hồi tuần trước, Nga đã triệu tập một cuộc họp khẩn của Hội đồng chấp hành OPCW và tổ chức này đã chấp nhận yêu cầu của phía Nga là cuộc họp sẽ diễn ra vào ngày 4/4 tới.
L.H (tổng hợp TTXVN, Vietnam+)
