Lương thấp, chế độ đãi ngộ hạn chế, khiến HTX khó thu hút lao động trình độ cao. Hiện những cán bộ gắn bó với HTX đều là những người tâm huyết với phong trào kinh tế tập thể.

Lao động tại HTX chủ yếu là lao động phổ thông. Trong ảnh: Dịch vụ kinh doanh xăng dầu của HTX Dịch vụ nông nghiệp Hòa Thắng 2 (huyện Phú Hòa). Ảnh: MINH DUYÊN

Thiếu lao động trình độ cao

Theo Liên minh HTX tỉnh, hiện tổng số cán bộ quản lý tại HTX trên địa bàn tỉnh là 1.030 người. Trong đó có 2 người trình độ sau đại học, 320 người trình độ đại học, cao đẳng. Như vậy, số cán bộ HTX có bằng cấp chỉ chiếm 31%. Giải bài toán về nhân lực trình độ cho HTX, năm 2014 HĐND tỉnh có Nghị quyết 113 về thu hút trí thức trẻ tạo nguồn cán bộ làm công tác quản lý Nhà nước đối với HTX nông nghiệp. Từ đây thu hút được 35 cán bộ về UBND xã và HTX làm công tác quản lý HTX. Tuy nhiên, phần đông người trẻ không muốn về HTX mà chủ yếu về UBND xã.

Lương thấp là nguyên nhân chính khiến các HTX không thu hút được lao động có trình độ. Theo ông Nguyễn Ngọc Tài, Giám đốc HTX Sản xuất kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Xuân Quang 2 (huyện Đồng Xuân), HTX này chỉ có 2 người có trình độ cao đẳng, đại học. Đơn vị chủ yếu làm dịch vụ nông nghiệp phục vụ sản xuất thành viên nên lợi nhuận thấp. Nguồn lương để chi trả cho cán bộ và người lao động tại HTX vì thế cũng rất hạn chế. Cán bộ HTX không thể sống bằng đồng lương, vì vậy thu nhập vẫn chủ yếu từ sản xuất, buôn bán nhỏ tại hộ gia đình. HTX giữ chân cán bộ đang làm việc còn khó, nói gì tới thu hút lao động trình độ cao về làm việc.

Mặt khác, môi trường làm việc ít người trẻ cũng là lý do khiến HTX khó thu hút lao động trẻ có trình độ. Theo ông Nguyễn Văn Chín, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Hòa Thắng 2 (huyện Phú Hòa), HTX có nhiều dịch vụ kinh doanh như xăng dầu, vật tư nông nghiệp… Những dịch vụ này đang tạo việc làm cho nhiều lao động trẻ trình độ phổ thông. Còn người trẻ có trình độ về làm cán bộ lãnh đạo thì HTX chưa thu hút được bởi người trẻ họ ngại khoảng cách thế hệ khi cán bộ HTX chủ yếu là người lớn tuổi với những tư duy, nếp nghĩ cũ.

Cống hiến bằng tâm huyết, trình độ

Hiện nay, giám đốc tại các HTX chủ yếu là người lớn tuổi (từ 50 tuổi trở lên). Họ quản lý HTX bằng kinh nghiệm và tâm huyết với hoạt động sản xuất của quê hương. Ông Nguyễn Hoàng Phố, Giám đốc HTX Nông nghiệp An Ninh Tây (huyện Tuy An), chia sẻ: Thông qua các lớp đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ có thể bù đắp một phần thiếu hụt về kiến thức ở cán bộ HTX. Nhưng nếu cán bộ HTX không có tâm huyết thì không thể gắn bó lâu dài. Hiện nay, sản xuất nông nghiệp vẫn là hoạt động nền tảng của HTX. Các HTX làm nhiệm vụ hỗ trợ quản lý sản xuất cho bà con nông dân. Vì vậy không phân biệt ngày, đêm, hễ thiếu nước sản xuất là HTX huy động máy bơm cùng bà con chống hạn, còn ngập úng thì khơi thông dòng chảy cứu lúa… Cán bộ HTX chưa bao giờ được tính công làm ngoài giờ, nên nếu thiếu tâm huyết thì không đủ kiên nhẫn gắn bó lâu dài với HTX.

Trong 2 cán bộ HTX có trình độ sau đại học hiện nay, có một người tình nguyện về HTX làm việc với tấm bằng thạc sĩ Quản trị kinh doanh. Đó là anh Phạm Đức Hậu, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Hòa Thành (HTX Hòa Thành) ở TX Đông Hòa. Theo ông Nguyễn Phước, nguyên giám đốc HTX này, người tiếp nhận Phạm Đức Hậu vào làm tại HTX với vai trò phó giám đốc thời điểm đó, Hậu là người trẻ có trình độ cao nhưng hơn hết là người tâm huyết với hoạt động sản xuất của bà con. Khi tôi nghỉ, Hậu được HĐQT HTX tín nhiệm bầu làm giám đốc HTX. Khoảng 5 năm qua, trên cương vị mới, tân giám đốc đã không làm chúng tôi thất vọng khi đưa HTX vượt qua giai đoạn sáp nhập khó khăn (sáp nhập HTX Hòa Thành Đông vào HTX Hòa Thành Tây thành HTX Hòa Thành), thành đơn vị kinh tế tập thể hòa nhập tốt với cơ chế thị trường bằng cách đưa nông sản truyền thống thành sản phẩm hàng hóa được khách hàng đón nhận.

Phạm Đức Hậu chia sẻ: Làm việc với các chú trong Ban giám đốc HTX, giúp một người trẻ như tôi hiểu hơn những giá trị nền tảng của phát triển kinh tế bền vững. Trong đó, lợi nhuận kinh doanh chưa phải là tất cả, mà cùng tạo ra sự ổn định cho những người yếu thế mới là quan trọng nhất. Đó là lý do HTX Hòa Thành hôm nay luôn lấy lợi ích của thành viên làm mục tiêu hoạt động. Các dịch vụ phục vụ sản xuất được chú trọng. Nông sản truyền thống là cây lúa của bà con cũng được nâng tầm trở thành sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh, đủ chất lượng cũng như các điều kiện cần thiết của một sản phẩm hàng hóa khi gia nhập thịtrường trong và ngoài tỉnh.

Chính sự xuất hiện của nhiều giám đốc HTX có năng lực, kinh nghiệm cũng như nhiệt huyết đã giúp thành phần kinh tế tập thể mở rộng lĩnh vực hoạt động từ nông nghiệp thuần túy sang du lịch, dịch vụ.

BẠCH VÂN