Đây là vấn đề được tập trung thảo luận tại hội nghị trực tuyến triển khai Kế hoạch tăng cường chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong hoạt động thương mại điện tử (TMĐT) do Văn phòng thường trực Ban chỉ đạo Chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả quốc gia (Ban chỉ đạo 389 quốc gia) tổ chức mới đây.

Việc triển khai những giải pháp hữu hiệu, căn cơ đã và sẽ được các lực lượng chức năng tăng cường để ngăn chặn, hạn chế vấn nạn nói trên.

Hoạt động tinh vi, phức tạp

Theo ông Lê Thanh Hải, Chánh Văn phòng thường trực Ban chỉ đạo 389 quốc gia, hiện nay internet bao phủ hầu khắp các tỉnh, thành trên cả nước. Tiêu dùng nội địa đang ngày càng đóng góp nhiều trong tăng trưởng GDP, qua đó thúc đẩy phương thức trao đổi hàng hóa qua TMĐT. Cũng từ đây, các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả qua TMĐT ngày càng tinh vi, phức tạp. Hành vi gian lận như trốn thuế, vận chuyển, kinh doanh hàng giả, không rõ nguồn gốc, xuất xứ, bán hàng gian dối trên các website TMĐT… cũng xuất hiện nhiều.

Trao đổi về TMĐT, đại diện các bộ, ngành liên quan cũng nhận định rằng, việc phát triển TMĐT đồng nghĩa với việc kiểm soát thị trường sẽ gặp nhiều khó khăn vì nhiều gian hàng trên mạng khó xác định địa chỉ, số điện thoại không rõ ràng, dịch vụ bưu chính vẫn chưa có chế tài chặt chẽ… Bên cạnh đó, vi phạm kinh doanh trên môi trường mạng ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu hàng hóa, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, xâm phạm trật tự an toàn xã hội.

Theo Ban chỉ đạo 389 tỉnh, từ đầu năm đến nay, tại Phú Yên, trong số hơn 1.184 vụ vi phạm có 368 vụ vi phạm về hàng cấm, hàng lậu, hơn 796 vụ vi phạm về gian lận thương mại, buôn lậu, hàng giả…, 20 vụ về sở hữu trí tuệ. Ngoài ra còn có 89 vụ vi phạm về an toàn thực phẩm. Đặc biệt trong số những vi phạm này, các lực lượng chức năng thuộc Ban chỉ đạo 389 tỉnh đã phát hiện, xử lý không ít trường hợp vi phạm liên quan đến TMĐT; đa số là tự lập facebook cá nhân, rao bán hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ, chưa có giấy chứng nhận, kiểm định chất lượng hàng hóa, chưa được cơ quan chức năng cấp phép lưu hành… Đơn cử như các vụ sử dụng mạng xã hội để bán kit test nhanh COVID-19 khi không đảm bảo điều kiện kinh doanh, cung cấp hàng hóa không thuộc danh mục sản phẩm được Bộ Y tế công bố. Vụ kinh doanh mặt hàng mỹ phẩm thông qua mạng facebook của ông L.Đ.V (thôn Ngân Điền, xã Sơn Hà, huyện Sơn Hòa). Vụ kinh doanh mặt hàng đồ gia dụng của bà L.T.N (xã Hòa Trị, huyện Phú Hòa) không có chứng từ, vi phạm nhãn hàng hóa…

Bà Nguyễn Thị Thùy Dương, Đội trưởng Đội Quản lý thị trường số 4 (Cục Quản lý thị trường tỉnh) chia sẻ: Lợi dụng tình hình dịch bệnh, nhu cầu mua hàng trực tuyến của người dân gia tăng, nhiều chủ hàng đã tự lập trang bán hàng online, hoặc liên kết, trả tiền cho một số người thiết lập, tạo tương tác thường xuyên trên mạng xã hội để bán hàng. Việc tạo trang bán hàng ồ ạt, tự phát này đã gây không ít khó khăn cho công tác quản lý của ngành chức năng. Đáng nói, các mặt hàng được rao bán đa phần không có hóa đơn, chứng từ, không niêm yết giá… Ở khu vực các huyện Tuy An, Đồng Xuân, TX Sông Cầu, Đội Quản lý thị trường số 4 thường xuyên nắm bắt thông tin, kiểm tra trực tiếp tại cơ sở rao bán hàng qua mạng. Cùng với kiểm tra, nhắc nhở, đơn vị cũng phạt vi phạm hành chính 4 vụ điển hình với hơn 25 triệu đồng, tịch thu nhiều hàng hóa vi phạm.

Phối hợp trong kiểm tra, quản lý, xử lý

Theo thượng tá Nguyễn Huy Lực, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an), hoạt động TMĐT gắn liền với thanh toán điện tử, sử dụng dịch vụ trực tuyến; có sự kết nối giữa người bán hàng, đơn vị vận chuyển với người mua; kho chứa, phương tiện công nghệ thông tin… Vậy nên, công tác giám sát, điều tra, thu thập thông tin, xử lý cần nhiều thời gian, sự phối hợp của cơ quan chuyên ngành để phát hiện những hình thức vi phạm tinh vi, phức tạp của các đối tượng.

Ông Huỳnh Trang, Cục trưởng Cục Quản lý thị trường, Phó Trưởng ban thường trực Ban chỉ đạo 389 tỉnh, cho biết: Công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong hoạt động TMĐT là một nhiệm vụ mới, phức tạp, đòi hỏi các cơ quan chức năng nhận thức rõ bản chất của TMĐT cũng như nhận diện hành vi vi phạm và triển khai các biện pháp đấu tranh mạnh mẽ. Để chủ động phát hiện, đấu tranh ngăn chặn, góp phần làm trong sạch môi trường kinh doanh, tạo điều kiện cho thương mại phát triển bền vững, Ban chỉ đạo 389 quốc gia và tỉnh cũng đã ban hành các kế hoạch về tăng cường chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong hoạt động TMĐT, phân công nhiệm vụ cho các đơn vị, thành viên tổ chức triển khai, phối hợp trong cung cấp thông tin, xử lý vi phạm.

Còn theo Sở Công thương, những tháng tiếp theo, nhu cầu mua sắm hàng hóa của người dân thông qua hình thức TMĐT còn tăng, nhất là dịp Tết Nguyên đán sắp đến. Đơn vị kiểm tra đột xuất và phối hợp với lực lượng liên ngành của tỉnh, các huyện, thị xã, thành phố đẩy mạnh kiểm tra các cơ sở, địa chỉ kinh doanh hàng hóa, dịch vụ trực tuyến. Mục tiêu là ngăn chặn và xử lý các trường hợp lợi dụng thiên tai, dịch bệnh, nhu cầu mua sắm tăng để giới thiệu, cung ứng, lưu thông hàng hóa không đúng quy định. Chuẩn bị cho công tác này, các lực lượng chuyên trách cũng đã được đào tạo nâng cao nghiệp vụ, yêu cầu theo dõi thông tin thường xuyên, cùng các ngành kiểm soát, quản lý hiệu quả hơn. 

KHANG ANH