Năm 2017, 100% HTX trên địa bàn tỉnh chuyển sang hoạt động theo Luật HTX 2012. Đến nay, sau 10 năm, các HTX thành phần nòng cốt của kinh tế tập thể không ngừng vươn lên khẳng định vai trò của mình trong nền kinh tế nhiều thành phần.

Những dấu ấn

Ông Lê Thanh Lam, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, cho biết: 10 năm là chặng đường các HTX vừa chuyển đổi vừa kiện toàn đổi mới để phù hợp với sự vận động của cơ chế thị trường mà vẫn giữ được “cái cốt” nguyên bản là bà đỡ cho thành viên. Mô hình HTX với những nét đặc thù riêng vẫn được nhiều cá nhân, nhóm người lựa chọn để khởi nghiệp, phát triển kinh tế, trong đó có cả những người trẻ. Những HTX đang hoạt động thì chấp nhận sáp nhập, hợp nhất với các HTX khác chứ không chuyển sang mô hình kinh tế khác. Chính vì vậy đã tạo nên sức hút và theo thời gian trở thành những dấu ấn riêng của HTX. Nổi bật nhất là sự hỗ trợ đắc lực cho phát triển kinh tế hộ, kết nối hộ sản xuất với doanh nghiệp, các đơn vị chuyên môn, là một phần quan trọng của xây dựng nông thôn mới và tái cơ cấu ngành Nông nghiệp. Trong đó, từ chỗ chỉ hỗ trợ sản xuất, các HTX đã vươn lên trở thành một trong những kênh quan trọng tiêu thụ nông sản cho bà con; từ việc chỉ liên kết với doanh nghiệp qua các chương trình hỗ trợ thì nay đã thu hút doanh nghiệp trở thành một phần của hệ thống HTX…

Theo ông Nguyễn Thành Sang ở xã Xuân Phước (huyện Đồng Xuân), không riêng gia đình ông mà nhiều bà con trong xã hễ làm lúa thiếu nước thì gọi HTX, muốn mua giống đảm bảo chất lượng với giá thành hợp lý cũng tới HTX. Đặc biệt, trong thời điểm dịch bệnh, đậu phộng không ai mua cũng nhờ tới HTX bao tiêu.

Còn Oi Khánh ở xã Phước Tân (huyện Sơn Hòa) chia sẻ: Tôi có vài héc ta keo mà cuộc sống vẫn thiếu trước hụt sau vì giá cả bấp bênh, chi phí cao. Từ khi có HTX kết nối với doanh nghiệp Bảo Châu, được cam kết thu mua, hướng dẫn kỹ thuật trồng và hỗ trợ giống cũng như phân bón, gia đình tôi mới có nguồn thu ổn định từ trồng rừng.

Ông Nguyễn Đức Thắng, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn, khẳng định: Xây dựng nông thôn mới, tái cơ cấu ngành Nông nghiệp đều hướng tới mục tiêu cuối cùng là nâng cao đời sống nông dân, nông thôn bằng cách xây dựng nền kinh tế nông nghiệp hàng hóa. Hiện nay, sản phẩm OCOP chính là định lượng cao nhất cho các loại nông sản và các HTX là một trong những nhân tố quan trọng của quá trình xây dựng, hoàn thiện sản phẩm OCOP.

Từng bước khắc phục khó khăn

Giai đoạn đầu của quá trình chuyển đổi, các HTX gặp rất nhiều khó khăn, nhưng nhờ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị nên sớm hoàn thành việc chuyển đổi đúng lộ trình. Ông Phạm Trọng Yêm, Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, cho biết: Năm 2013, Luật HTX 2012 có hiệu lực nhưng số HTX trên địa bàn tỉnh đủ điều kiện chuyển đổi chỉ đếm trên đầu ngón tay. Thậm chí, năm 2016, Chỉ thị 19 của Thủ tướng Chính phủ yêu cầu trước ngày 1/7/2016, các HTX trong cả nước nếu không tổ chức lại theo Luật HTX 2012 thì chuyển sang hình thức tổ chức khác. Toàn tỉnh, hết quý I/2016 mới chỉ có 67/124 HTX chuyển đổi, chiếm tỉ lệ 54%. Sở dĩ các HTX khác chưa chuyển đổi được do còn vướng mắc về tỉ lệ cung ứng sản phẩm, huy động vốn góp thành viên làm vốn điều lệ… Một số HTX đặc thù chủ yếu hoạt động dịch vụ thương mại như xuất khẩu, phi nông nghiệp lại càng khó khăn hơn. Để giải quyết vấn đề này, Ban chỉ đạo Đổi mới phát triển kinh tế tập thể tỉnh đã xây dựng các mô hình hoạt động. Trong đó, mô hình tạo việc làm giúp các HTX đặc thù có tỉ lệ cung ứng phù hợp, mô hình doanh nghiệp trực thuộc HTX giúp hoạt động dịch vụ của các HTX phi nông nghiệp tiếp tục duy trì… Nhờ đó, đến năm 2017, 100% HTX trên địa bàn tỉnh đã chuyển đổi thành công.

Vừa sắp xếp lại hoạt động thì dịch COVID-19 bùng phát, các HTX rơi vào khó khăn mới. Nhưng cũng chính từ đây, các HTX nhận thấy sự đoàn kết chung sức chung lòng giữa các thành viên trong HTX cùng hệ thống liên minh HTX giúp các đơn vị từng bước thích nghi, duy trì ổn định sản xuất, khôi phục dần hoạt động kinh doanh dịch vụ. Điều này đúng với tinh thần của Luật HTX 2012 khi điều chỉnh HTX trở thành đơn vị kinh tế cộng đồng. “Trong thời gian dịch bệnh, nông sản của thành viên được HTX bao tiêu, sản phẩm của HTX được liên minh kết nối tiêu thụ tại các hệ thống cửa hàng, siêu thị”, ông Lê Thanh Lam cho biết. 

MINH DUYÊN