Thời gian qua, dịch vụ vận chuyển hàng hóa, vật phẩm bằng xe khách mang lại nhiều tiện ích cho người dân nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro nếu các nhà xe xem nhẹ một số nguyên tắc khi nhận chuyển hàng. Đặc biệt, dịch vụ này chưa được các cơ quan chức năng quản lý chặt chẽ.

Thuận tiện cho người dân

Dịch vụ vận chuyển hàng hóa bằng xe khách ngày càng được nhiều người dân lựa chọn. Bà Nguyễn Thị Linh ở phường 7, TP Tuy Hòa, cho biết: Tôi có 2 con học ở TP Hồ Chí Minh, mỗi tháng tôi gửi hàng hóa, thực phẩm vào cho con qua xe khách. Cách gửi này vừa nhanh gọn, thủ tục đơn giản, cước phí tương đối rẻ.

Hiện tại tỉnh, nhiều nhà xe có văn phòng tiếp nhận hàng hóa ký gửi, nên người dân có thể đến gửi hàng khi có nhu cầu; nếu không vẫn có thể đến bến xe gửi trực tiếp cho tài xế. Việc giao nhận chỉ thông qua giao dịch bằng miệng chứ không cần thủ tục, hóa đơn, chứng từ.

Là người từng gửi hàng bằng hình thức này, ông Huỳnh Văn Hòa ở xã Bình Kiến, TP Tuy Hòa, chia sẻ: Tôi có người thân ở tỉnh Bình Dương. Nếu đến các nhà xe gửi hàng thì người nhà phải lên bến xe Miền Đông để nhận. Do đó, cứ gần đến giờ xe xuất bến, tôi mang hàng đến bến gửi cho tài xế. Tôi chỉ cần đọc tên, số điện thoại người nhận và đóng phí cho tài xế là được. Sau khi đến khu vực tỉnh Bình Dương, tài xế gọi điện để người nhà tôi đến nhận hàng.

Tiềm ẩn rủi ro

Việc dễ dàng gửi và nhận hàng đã giúp dịch vụ này dần trở thành lựa chọn của nhiều người dân, nhưng cũng từ đây phát sinh rủi ro. Phần lớn hãng xe không yêu cầu người gửi cho kiểm tra hàng hóa bên trong. Đây là một trong những sơ hở để kẻ xấu lợi dụng vận chuyển, tiêu thụ hàng cấm. Mặt khác, không ít vụ xe khách vận chuyển hàng gây cháy nổ…

Bà Hồ Thị Phương, chủ DNTN Vận tải và dịch vụ du lịch Bình Phương (TP Tuy Hòa), cho biết: Ngoài hành lý của hành khách, chúng tôi chỉ nhận một số thực phẩm mà khách gửi và được vận chuyển trên xe khách. Trước khi nhận hàng, chúng tôi có hỏi khách gửi hàng gì nhưng cũng không biết họ nói thật hay không. Vì vậy, nếu nhận phải hàng có nguy cơ xảy ra rủi ro thì cũng chịu… “hên xui”.

Theo Sở GTVT, từ đầu năm đến nay, cả nước xảy ra nhiều vụ cháy nổ ô tô vận tải hành khách, trong đó chủ yếu là loại xe giường nằm, gây mất trật tự an toàn giao thông, làm thiệt hại lớn về người và tài sản, gây tâm lý lo sợ cho hành khách.

Cụ thể như vụ tai nạn xảy ra với xe khách giường nằm lưu thông trên tuyến quốc lộ 18 qua tỉnh Bắc Ninh ngày 21/2, vụ trên đèo Lò Xo tỉnh Kon Tum ngày 3/2… mà nguyên nhân xuất phát từ hàng hóa chở trên xe. Tuy Phú Yên chưa xảy ra trường hợp nào nhưng nếu các nhà xe sơ hở trong việc giao nhận hàng thì rủi ro cũng có thể xảy ra.

Siết chặt quản lý

Theo ông Nguyễn Xuân Cảnh, Phó Trưởng Phòng Quản lý vận tải (Sở GTVT), đến nay, Sở GTVT đã cấp phép cho 31 doanh nghiệp kinh doanh vận tải hành khách chạy tuyến cố định và hợp đồng. Theo quy định, xe khách không được nhận chuyển hàng hóa của người không phải là hành khách đi trên xe nếu không đăng ký dịch vụ với cơ quan chức năng và nếu nhận phải có hợp đồng giữa bên giao và bên nhận.

Quy định là vậy nhưng thực tế không phải nhà xe nào cũng thực hiện nghiêm. Cũng theo bà Hồ Thị Phương, nhà xe này có đăng ký và được cơ quan chức năng cấp phép vận chuyển hành khách, hành lý, hàng hóa của hành khách và hàng hóa không phải của hành khách. Còn ông Hồ Đắc Thành, đại diện Công ty TNHH Dịch vụ và du lịch Cúc Tư, cho hay: Mỗi ngày có khoảng 20-30 người dân đến nhà xe Cúc Tư gửi hàng hóa, thực phẩm. Hàng gửi ít, cước phí được tính theo trọng lượng, khối hàng và vì nhà xe luôn bảo đảm an toàn hàng hóa của khách nên cũng không đăng ký với cơ quan chức năng.

Thêm một vấn đề đặt ra, nếu xe khách nhận vận chuyển hàng hóa, vật phẩm tức là thực hiện dịch vụ bưu chính. Muốn vậy, doanh nghiệp phải làm thủ tục xin cấp phép hoạt động như một doanh nghiệp bưu chính; hàng hóa tiếp nhận cũng theo quy định của ngành. Tuy nhiên, theo Sở TT-TT Phú Yên, việc cấp phép cho hoạt động bưu chính tuyến liên tỉnh do Bộ TT-TT cấp, còn tuyến nội tỉnh do Sở TT-TT tỉnh cấp. Phú Yên chỉ có 9 doanh nghiệp bưu chính được Bộ TT-TT cấp phép, trong đó không có doanh nghiệp xe khách nào. Hiện công tác quản lý còn chồng chéo giữa 2 bộ TT-TT và GTVT. Còn theo Chi cục Quản lý thị trường tỉnh, đơn vị không quản lý dịch vụ vận chuyển hàng hóa qua xe khách, khi nào phát hiện xe chở hàng vi phạm thì đơn vị mới phối hợp với các lực lượng tiến hành kiểm tra.

Thực tế trên cho thấy, công tác quản lý dịch vụ vận chuyển trên xe khách còn có những “lỗ hổng” đòi hỏi cơ quan chức năng siết chặt quản lý hoạt động này. Ông Nguyễn Phương Đông, Phó Giám đốc Sở GTVT Phú Yên, cho biết: Nhằm hạn chế những rủi ro có thể xảy ra trên xe khách, mới đây, Sở GTVT tỉnh đã yêu cầu các đơn vị kinh doanh vận tải hành khách không chở quá số người quy định; hành lý, hàng hóa của hành khách phải được xếp dàn đều trong khoang chở hành lý, không được chở hàng cấm, hàng dễ cháy nổ, động vật sống. Khi nhận hàng hóa gửi theo xe tuyến cố định, doanh nghiệp phải yêu cầu người gửi cung cấp đầy đủ, chính xác thông tin của hàng hóa, người gửi, người nhận. Chủ doanh nghiệp chịu trách nhiệm khi có vi phạm các quy định về sắp xếp hàng hóa, hành lý trên xe khách. Sở cũng đề nghị thanh tra GTVT tăng cường kiểm tra đột xuất hoạt động của xe khách đối với việc xếp, dỡ hàng hóa trên xe trước khi xuất bến và xử lý vi phạm theo đúng quy định của pháp luật.

KHANG ANH