Nông dân các huyện Đồng Xuân, Tuy An, Sơn Hòa tranh thủ nguồn nước từ đợt mưa lũ tiểu mãn vừa qua để đồng loạt sạ vụ lúa hè thu 2017. Đây là các vùng sử dụng nguồn nước từ các hồ đập riêng lẻ (ngoài hệ thống thủy nông Đồng Cam), tuy nhiên các địa phương cũng cần đề phòng tình trạng khô hạn vào giữa vụ, ngập lụt ở cuối vụ.

Tranh thủ gieo sạ sớm

Trên cánh đồng khu phố Long Hà, Long Thăng, Long Châu thuộc thị trấn La Hai (huyện Đồng Xuân), nông dân đồng loạt sạ lúa hè thu, đây là một trong những cánh đồng sạ lúa vụ hè thu sớm nhất trong tỉnh. Ông Lê Xuân Đức, Giám đốc HTX Kinh doanh dịch vụ thị trấn La Hai, cho biết: Năm ngoái không có mưa tiểu mãn nên bước vào vụ hè thu, sông Cái khô cạn, nước không vào đến bể hút trạm bơm, HTX phải nạo vét dòng chảy “nối tải” ống hút. Toàn HTX Kinh doanh dịch vụ thị trấn La Hai có 6 trạm bơm, trong đó có 3 trạm bơm hút nước từ sông nên phụ thuộc vào dòng chảy của lòng sông.

Còn vào vụ hè thu năm nay, cuối tháng 5 vừa qua có mưa lũ tiểu mãn muộn (thường lũ tiểu mãn xuất hiện cuối tháng 3 đầu tháng 4), nước trên các cánh đồng đầy đủ nên bà con xuống giống lúa hè thu rất thuận lợi.

Nông dân Phan Văn Tám, đang sạ lúa ở cánh đồng Long Hà, nói: Tôi sạ nay 7 đêm rồi, lúa lên xanh, chuẩn bị lấy nước đợt đầu. Cánh đồng này hút nước sông Cái từ trạm bơm điện Long Hà. Nhìn nước dưới sông dồi dào vậy là mừng, năm ngoái sạ xong chờ lấy nước đợt đầu vãi phân nhưng sông khô cạn, cả cánh đồng kéo dài thời gian lấy nước đợt đầu.

Còn ông Nguyễn Văn Sơn ở khu phố Long Châu thì cho rằng, năm nay nhờ nước láng đều mặt ruộng nên cánh đồng này sạ cùng lúc, đám nào cũng bừa kéo láng bằng phẳng. Sạ lúa xong là bà con phun thuốc cỏ tiền nảy mầm. Còn năm ngoái thiếu nước, có đám sạ vội phải bừa khô, không kéo láng được, trong đám ruộng có nhiều cồn. Có dây ruộng sạ theo kiểu “da beo” (đám sạ, đám chờ đủ nước), sau này rất khó cho việc điều tiết nước.

Trên cánh đồng Bé, thôn Thạnh Đức và cánh đồng thôn Phước Lộc thuộc xã Xuân Quang 3 (huyện Đồng Xuân) rộng gần 100ha được bơm tưới nước từ trạm bơm điện hút nước ở sông Kỳ Lộ, nông dân đang khẩn trương gieo sạ. Ông Lâm Văn Minh, Chủ tịch UBND xã Xuân Quang 3, cho hay: Vụ hè thu này có lũ tiểu mãn muộn và nước sông Cái dâng cao nên các trạm bơm điện không phải nạo vét khơi thông dòng chảy. Mưa to nước ngập ruộng kết hợp bơm tưới nên nông dân đồng loạt sạ lúa tiến độ nhanh.

Đề phòng thời tiết bất thường

Trong vụ sản xuất lúa hè thu, nông dân lo ngại nhất là tình trạng khô hạn giữa vụ, ngập lụt cuối vụ. Vì tháng 7 là tháng nắng nóng đỉnh điểm cũng là lúc lúa hè thu đang ở giai đoạn giữa vụ. Còn cuối tháng 9 là thời điểm lúa chín, thời tiết lúc này chuẩn bị bước qua mùa mưa nên lúa dễ bị ngập lụt bất thường. Để khắc phục tình hình thời tiết bất thuận trên, trong vụ lúa hè thu này, đến nay nông dân buôn Thống Nhất, xã Suối Trai (huyện Sơn Hòa) đã gieo sạ xong 39ha. Bà Nguyễn Thị Nhật Tảo, Phó Chủ tịch UBND xã Suối Trai, cho hay: Cánh đồng này nằm trong diện vùng trũng, hưởng nước từ cống nước tự chảy Suối Trai (thủy điện Sông Ba Hạ) nên nông dân sạ sớm để tránh ngập lụt cuối vụ.

Trong khi đó, cánh đồng rộng lớn các xã An Cư, An Thạch, An Ninh Đông, An Ninh Tây (huyện Tây An) hoàn toàn phụ thuộc nguồn nước sông Kỳ Lộ tràn qua đập Tam Giang, Hà Yến. Tuy nhiên, vụ hè thu những năm gần đây nước sông Kỳ Lộ tại đập Tam Giang xuống dưới mực nước chết; ngành Nông nghiệp phải đặt trạm bơm điện hút nước đổ qua mương để “cứu lúa” hè thu của các cánh đồng An Ninh Tây, An Ninh Đông ở cuối kênh. Ông Nguyễn Trinh, Giám đốc HTX Nông nghiệp Đông An Ninh Đông, cho hay: Vụ lúa này, nước từ đập Tam Giang đổ về dồi dào, mực nước qua tràn Tam Giang cũng cao nên nông dân đồng loạt sạ lúa. Tuy nhiên, cần đề phòng những tháng tới gặp nắng hạn, sông Kỳ Lộ khô cạn nên hệ thống thủy nông Tam Giang có phương án chống hạn. Mấy năm trước nắng hạn, nước qua mương Tam Giang về đây không đủ tưới nên gần 100ha lúa ở cánh đồng Tiệm, Ngủ Chủ (xã An Ninh Đông) khô cháy, gây mất mùa.

Ông Cao Văn Tiên, Phó Phòng NN-PTNT huyện Tuy An, cho biết: Vụ hè thu này toàn huyện sản xuất 2.190ha. Để thực hiện tốt công tác thủy lợi nhằm phòng, chống khô hạn, Phòng NN-PTNT huyện đề nghị các địa phương tập trung gia cố nạo vét, tu sửa kênh mương nội đồng, bờ vùng, bờ thửa, tu bổ các đập, ao, hồ để giữ nước. Trước hết, các địa phương phải triệt để tiết kiệm nguồn nước, tiến hành kiểm tra lại toàn bộ hệ thống đập dâng, kênh dẫn nước, nạo vét khơi thông dòng chảy bảo đảm thông suốt.

LÊ TRÂM