Trong quá trình hoạt động, các HTX đã góp phần không nhỏ vào phát triển sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh. Đến nay, cùng với quá trình tái cơ cấu ngành Nông nghiệp, vai trò các HTX lại được khẳng định. Báo Phú Yên có cuộc trao đổi với ông Lê Luân, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, xung quanh nội dung này.

Chế biến và tiêu thụ nông sản đang là thách thức lớn đối với các HTX. Trong ảnh: Dây chuyền chế biến lúa giống tại HTX Hòa Quang Nam - Ảnh: M.DUYÊN

* Theo ông, các HTX nông nghiệp có vai trò như thế nào trong quá trình thực hiện tái cơ cấu nông nghiệp?

- Tái cơ cấu nông nghiệp là thúc đẩy nông nghiệp phát triển ở cả 3 mặt sản xuất, chế biến và lưu thông tiêu dùng. Để thành công cần có sự liên kết, hợp tác giữa nông dân, doanh nghiệp, nhà khoa học và Nhà nước. Trong mối liên kết đó, HTX đóng vai trò là cầu nối giữa sản phẩm nông sản của nông dân với doanh nghiệp, cũng như đưa khoa học kỹ thuật vào đồng ruộng để nâng cao năng suất, sản lượng cây trồng…

Thực hiện tái cơ cấu nông nghiệp trên địa bàn tỉnh, tại đề án Tái cơ cấu ngành Nông nghiệp tỉnh theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, được UBND tỉnh phê duyệt thì vai trò của các HTX gắn chặt với quy hoạch phát triển các sản phẩm nông nghiệp chủ lực của tỉnh nhà như cây lúa, bắp, cao su, rau củ quả, cây dược liệu… Trong đó các HTX, tổ hợp tác (THT) hoạt động sản xuất theo hướng cánh đồng một giống, một công nghệ, tạo sản phẩm đồng nhất, sản lượng lớn, kết nối với thị trường qua các doanh nghiệp, tập đoàn. Hình thành các HTX, THT tại các địa phương, gắn với vùng cây công nghiệp, vùng chuyên canh sản xuất. Cụ thể, đối với cây cao su trên địa bàn huyện Sông Hinh, Sơn Hòa, các HTX, THT đứng ra liên kết với nhà máy chế biến mủ cao su theo chuỗi giá trị. Còn tại vùng rau an toàn ở TP Tuy Hòa, các huyện Tuy An, Phú Hòa… các HTX, THT sẽ liên kết tạo khối sản lượng lớn, tập trung vào sản phẩm rau xanh, chuối, dưa hấu, khóm… Từ đó kết nối sản phẩm này với các siêu thị, khu công nghiệp; đồng thời thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào cánh đồng theo chuỗi giá trị, theo hướng VietGAP, đóng gói, bảo quản và tiêu thụ đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

* Ông có thể điểm qua những việc các HTX đã làm được và chưa làm được khi thực hiện hỗ trợ phát triển sản xuất?

- Thời gian qua, các HTX, đặc biệt là các HTX nông nghiệp dịch vụ tổng hợp cơ bản đã làm tốt khâu thúc đẩy sản xuất. Thông qua công tác khuyến nông, các dịch vụ hỗ trợ, các HTX đã giúp nông dân tiếp cận tiến bộ khoa học kỹ thuật, từng bước thay đổi thói quen canh tác cũ, lạc hậu, xóa bỏ tư duy sử dụng lúa thịt chứa nguồn gen đã thoái hóa vào làm giống, thực hiện chuyển đổi cây trồng sang những cây có giá trị kinh tế cao, đáp ứng nhu cầu thị trường. Đồng thời từ các dịch vụ vật tư nông nghiệp, cày đất, tuốt lúa, thủy nông và giao thông nội đồng… các HTX đồng hành cùng bà con trong toàn bộ quá trình sản xuất. Từ đó, giúp quản lý lịch thời vụ, ổn định giá cả vật tư và dịch vụ nông nghiệp trên địa bàn thôn, xã…

Đối với khâu chế biến, lưu thông sản phẩm nông sản, các HTX đang gặp rất nhiều khó khăn. Nguyên nhân chủ yếu do các HTX thiếu kinh phí đầu tư vào hạ tầng cơ sở và mua sắm trang thiết bị phục vụ chế biến. Hiện trong tất cả các sản phẩm nông sản, mới chỉ có lúa giống tại một số HTX được chế biến bằng dây chuyền công nghệ hiện đại, chất lượng sản phẩm đủ sức cạnh tranh trên thị trường. Tuy nhiên do việc lưu thông, hợp tác tiêu thụ sản phẩm còn hạn chế nên thị trường tiêu thụ vẫn chưa vươn ra ngoài địa bàn huyện. Bản thân các HTX khó có thể làm tốt cả 3 khâu (sản xuất, chế biến, tiêu thụ) mà cần có sự vào cuộc của các cơ quan, ban ngành.

* Liên minh HTX tỉnh có hướng đi như thế nào để các HTX làm tròn trách nhiệm của mình trong thực hiện tái cơ cấu nông nghiệp trên địa bàn tỉnh?

- Với vai trò cầu nối, các HTX có trách nhiệm là “bà đỡ” cho nông dân trong sản xuất nông nghiệp và trở thành đầu mối, đại diện cho nông dân thực hiện các hợp đồng liên doanh, liên kết với các doanh nghiệp, tập đoàn trong tiêu thụ sản phẩm. Muốn làm tròn 2 trách nhiệm này, các HTX cần nâng cao hơn nữa năng lực hoạt động để đủ sức đứng vững trong nền kinh tế thị trường. Thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh tiếp tục thực hiện quá trình kiện toàn đổi mới và phát triển kinh tế tập thể gắn với chuyển đổi hoạt động các HTX theo Luật HTX 2012. Bên cạnh đó, vận dụng tốt các chính sách ưu đãi của Nhà nước để tạo điều kiện về vốn, hạ tầng sản xuất cho các HTX hoạt động; tiếp tục tập huấn, nâng cao trình độ quản lý, chuyên môn cho cán bộ HTX để các HTX quản lý tốt tài chính, có phương án kinh doanh hiệu quả... Đồng thời, đơn vị sẽ phối hợp với chính quyền các địa phương rà soát lại hoạt động của các HTX, có kế hoạch hợp nhất, sáp nhập những HTX hoạt động trên cùng phạm vi xã có mô hình tương đồng nhau cũng như hỗ trợ hoạt động cho các HTX đặc thù gắn với vùng nuôi trồng…

* Xin cảm ơn ông!

MINH DUYÊN