Ngày 15/12/2014, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 2261/QĐ-TTg, phê duyệt Chương trình hỗ trợ phát triển HTX giai đoạn 2015-2020. Chương trình này đã tạo điều kiện thuận lợi, giúp các hợp tác xã (HTX) ổn định và hoạt động theo Luật HTX 2012. Báo Phú Yên phỏng vấn ông Lê Luân, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, xung quanh vấn đề này.
* Thưa ông, Chương trình hỗ trợ phát triển HTX giai đoạn 2015-2020 của Chính phủ được ví như một đòn bẩy, giúp các HTX phát triển. Ông có thể nói rõ về mục tiêu của chương trình này?
- Chương trình hỗ trợ phát triển HTX nhằm khuyến khích, tạo điều kiện thúc đẩy phát triển HTX mới, tác động trực tiếp vào sản xuất, kinh doanh của kinh tế thành viên; tăng cường tính tự chủ, khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế của HTX, nâng cao hơn nữa vai trò của HTX đối với sự phát triển, bảo đảm an sinh xã hội của đất nước; tăng cường năng lực cạnh tranh của kinh tế hộ gia đình đặc biệt là kinh tế hộ nông dân và các cơ sở sản xuất, kinh doanh quy mô vừa và nhỏ trong điều kiện cơ chế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế; góp phần ổn định kinh tế, chính trị, xã hội.
Chương trình thực hiện trong giai đoạn 2015-2020 trên phạm vi toàn quốc; trong đó ưu tiên cho các HTX căn cứ vào lĩnh vực, địa bàn, điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và trình độ phát triển của HTX. Chương trình hỗ trợ cho HTX, quỹ tín dụng nhân dân, liên hiệp HTX, thành viên HTX, cơ quan, cán bộ quản lý nhà nước về HTX và các tổ chức, cá nhân liên quan trực tiếp đến phát triển HTX. Theo đó, chương trình sẽ hỗ trợ chung đối với các HTX về xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường; thành lập mới, tổ chức lại hoạt động của HTX… Đồng thời, chương trình còn hỗ trợ các HTX nông, lâm, ngư, diêm nghiệp thêm nhiều ưu đãi. Cụ thể như hỗ trợ đầu tư kết cấu hạ tầng, ưu tiên các HTX có quy mô lớn về thành viên sản xuất tạo quy mô hàng hóa lớn, sản xuất theo cụm liên kết ngành và chuỗi giá trị; HTX hoạt động trên các địa bàn khó khăn; trợ vốn xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất, kinh doanh cho cộng đồng thành viên; hỗ trợ vốn, giống khi gặp khó khăn do thiên tai, dịch bệnh đối với HTX được hỗ trợ theo quy định tại Quyết định 142/2009/QĐ-TTg; hỗ trợ chế biến sản phẩm đối với HTX được hỗ trợ theo quy định tại Quyết định 68/2013/QĐ-TTg...
Về nguồn vốn, đối với việc hỗ trợ đầu tư kết cấu hạ tầng, ngân sách Trung ương hỗ trợ 80% tổng mức đầu tư của dự án, HTX đóng góp tối thiểu 20% tổng mức đầu tư của dự án. Đối với kinh phí bồi dưỡng nguồn nhân lực, ngân sách Trung ương hỗ trợ 100% để thực hiện. Ngân sách địa phương hỗ trợ 100% kinh phí đối với thành lập mới HTX, đăng ký thay đổi theo quy định của Luật HTX; 50% kinh phí đối với việc tổ chức lại hoạt động của HTX do chia, tách, hợp nhất, sáp nhập.
* Những lợi ích đó có ý nghĩa cụ thể như thế nào đối với việc khắc phục những hạn chế trong thực tế hoạt động của các HTX trên địa bàn tỉnh hiện nay?
- Thời gian qua, yếu điểm lớn nhất của các HTX là ở khâu tiêu thụ sản phẩm và mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh hỗ trợ thành viên. Sản phẩm của các HTX chủ yếu là sản phẩm nông, thủy sản, tiểu thủ công. Nhiều sản phẩm của các HTX đã được Cục Sở hữu trí tuệ chứng nhận thương hiệu độc quyền, đảm bảo về chất lượng để lưu thông trên thị trường trong tỉnh và cả nước, như lúa giống của HTX Hòa Quang Nam (huyện Phú Hòa), gỗ mỹ nghệ Hồng Quang (huyện Đồng Xuân)… Nhưng thực tế, các sản phẩm này chỉ tiêu thụ chủ yếu trên địa bàn thôn, xã. Nguyên nhân do thiếu kinh phí để tham gia trưng bày sản phẩm tại các hội chợ thương mại, chưa có cửa hàng giới thiệu sản phẩm tại trung tâm huyện, thành phố. Bên cạnh đó, cái khó hiện nay của các HTX nông nghiệp còn là nguồn kinh phí để mở rộng kinh doanh dịch vụ. Quyết định 2261 ra đời sẽ hỗ trợ kinh phí cho hoạt động xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường của các HTX, làm tiền đề để các HTX vươn ra thị trường lớn hơn và gỡ khó về vốn cho các HTX, giúp các HTX ổn định, có điều kiện phát triển, hoạt động theo Luật HTX 2012.
* Hiện trên địa bàn tỉnh, tại mỗi huyện, thị xã, thành phố đã xây dựng được một mô hình điểm HTX hoạt động theo Luật HTX 2012, vậy các HTX đã được hỗ trợ những gì, thưa ông?
- Liên minh HTX tỉnh đã mở 4 lớp bồi dưỡng về quản lý HTX, phát triển HTX kiểu mới; tập huấn về thủ tục đăng ký lại theo Luật HTX 2012; đồng thời xây dựng mô hình điểm tại 9 huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh làm tiền đề, củng cố các HTX hoạt động theo Luật HTX 2012. Đơn vị cũng phối hợp với các ngành chức năng, UBND các huyện hướng dẫn, tư vấn các HTX triển khai chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX 2012. Những HTX hoạt động kém hiệu quả đã cùng địa phương tiến hành giải thể bắt buộc hoặc hợp nhất, sáp nhập để thành lập HTX mới. Để Quyết định 2261 phát huy hiệu quả cần sự chung tay của các ngành chức năng liên quan. Cụ thể, Sở NN-PTNT xây dựng các mô hình mẫu trong sản xuất nông nghiệp tại các HTX để từ đó chuyển giao các ứng dụng khoa học kỹ thuật và công nghệ mới; Sở Công thương tạo điều kiện để các HTX tham gia xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường….
* Xin cảm ơn ông!
BẠCH VÂN
