Hiện nay là thời điểm lúa đông xuân vào kỳ làm đòng, trổ bông nên rất cần nước tưới. Do đó, Công ty TNHH một thành viên Thủy nông Đồng Cam (Công ty Thủy nông Đồng Cam) đang tập trung điều tiết, bơm tưới, tránh ảnh hưởng đến năng suất lúa.

Ông Trần Tiến Anh, Giám đốc Công ty Thủy nông Đồng Cam, cho biết: Vụ đông xuân năm nay, công ty hợp đồng cung cấp nước tưới cho hơn 17.700ha đất sản xuất nông nghiệp thuộc các huyện Đông Hòa, Tây Hòa, Phú Hòa, Sông Hinh, Tuy An, Đồng Xuân và TP Tuy Hòa. Trước tình hình khô hạn xảy ra trên diện rộng ở khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên như hiện nay, công ty đã chủ động chuẩn bị phòng, chống hạn. Cụ thể, trước vụ sản xuất, Công ty Thủy nông Đồng Cam đã kiểm tra, đánh giá thực tế nguồn nước ở đầu mối các hệ thống thủy nông do công ty quản lý; các nguồn nước từ sông, suối, ao, hồ, nước ngầm… để có kế hoạch giữ nước, phân phối một cách hợp lý, tiết kiệm. Công ty cũng cho tu bổ nạo vét kênh mương, các cống đầu kênh, xi phông, bể hút của các trạm bơm nhằm đảm bảo thông suốt nguồn nước trên toàn hệ thống, đặc biệt chú trọng các vùng thường xảy ra khô hạn trong các vụ trước. Còn trong vụ tưới, công ty đã phân công cụ thể từng cán bộ, công nhân quản lý, vận hành máy bơm túc trực 100% trên từng hệ thống công trình kênh mương để điều tiết tưới cho các xứ đồng, không để xảy ra khô hạn nặng. 

Tuy nhiên, từ cuối tháng 1 đến nay, lưu lượng nước về đầu mối đập Đồng Cam không ổn định, thường xuyên bị hụt tràn. Ông Nguyễn Văn Chiến, Phó trưởng phòng Quản lý nước Công ty Thủy nông Đồng Cam, cho biết: Trước khi bước vào vụ sản xuất, đơn vị đã làm việc với Nhà máy thủy điện Sông Hinh và Nhà máy thủy điện Sông Ba Hạ để các đơn vị này phối hợp vận hành phát điện hoặc xả nước chống hạn cho vùng hạ du, đảm bảo lượng nước về đầu mối đập Đồng Cam luôn ổn định và đạt lưu lượng 40m³/giây. Thế nhưng, từ khi bắt đầu bước vào mùa khô đến nay, lưu lượng nước về đầu mối đập luôn biến động giảm, thường xuyên bị hụt tràn trong khoảng thời gian từ 8 đến 12 giờ mỗi ngày. Điển hình có những ngày nước về đầu mối bị âm tràn sâu như ngày 31/1, nước thấp dưới tràn 20cm; ngày 22/2, thấp dưới tràn 50cm; từ ngày 4 đến ngày 8/3, thấp dưới tràn 15cm… Theo ông Chiến, hệ thống thủy nông Đồng Cam được thiết kế và vận hành theo cơ chế tự chảy, công ty căn cứ vào lịch gieo sạ của các địa phương để điều tiết đưa nước về tưới cho các cánh đồng đảm bảo đáp ứng đủ nước tưới và kịp thời cho bà con sản xuất. Tuy nhiên, khi lượng nước nguồn về đầu mối thường xuyên bị hụt tràn, lượng nước vào kênh sẽ không đủ thiết kế để đẩy về hạ du. Sau mỗi lần nước bị hụt tràn, phải mất khoảng 8 đến 12 giờ sau, công tác điều tiết mới trở lại bình thường và nước mới về hạ du. Vì vậy, lịch tưới bị đảo lộn, gây khó khăn cho công tác tưới.

Ông Nguyễn Hữu Hồng, Giám đốc HTX Hòa Trị 2, cho hay: Vụ đông xuân này, địa phương sản xuất 620ha. Theo lịch điều tiết nước của Công ty Thủy nông Đồng Cam, mỗi khu đồng sẽ được cấp nước 1 ngày/tuần. Tuy nhiên, từ khi lúa bước vào giai đoạn làm đòng đến nay, lịch tưới thường xuyên bị trễ. Mới tuần trước lịch tưới bị chậm 1 ngày, tuần này bị chậm đến 3 ngày. Cũng theo ông Hồng, trong giai đoạn lúa làm đòng mà nước thường xuyên thiếu hụt như hiện nay thì năng suất lúa có thể giảm. Trước tình hình này, HTX đã có văn bản đề nghị Công ty Thủy nông Đồng Cam cho bơm chống hạn và đã được đồng ý. Hiện HTX chạy 2 máy bơm để bơm nước từ bàu Đăng tưới bổ sung cho các khu đồng Gò Da, Đá Trấn, Đồng Quay…

Ông Nguyễn Văn Chiến cho biết: Hiện nay, công tác tưới của các hệ thống thủy nông khác đang được đảm bảo nhờ mực nước tích được trong các hồ chứa đều đạt mức thiết kế. Hiện hồ chứa nước Phú Xuân đang đạt cao trình 35,47m/36,5m (mực nước thiết kế), hồ chứa nước Đồng Tròn 32,8m/35,5m, hồ Hóc Răm 23,17m/23,2m, hồ Xuân Bình 75,13m/75,8m, hồ Kỳ Châu 140,98m/141,1m. Mặc dù nguồn nước tại các hồ chứa nước do công ty quản lý đều đảm bảo mực nước thiết kế, nhưng với thời tiết nắng nóng kéo dài, trời không mưa như hiện nay, lưu lượng nước về đầu mối các hệ thống thủy nông sẽ giảm dần. Trong trường hợp mực nước ở các hồ chứa hạ dưới mực nước chết, công ty sẽ chạy máy bơm nước từ hồ đổ vào các cống đầu kênh để chống hạn; đồng thời sẽ huy động máy bơm đặt lưu động tại các vị trí có nước để bơm chống hạn…

THỦY TIÊN