Thị trường khoa học công nghệ (KHCN) là phương thức thương mại hóa các thành quả KHCN, thúc đẩy sự gắn kết giữa KHCN với sản xuất. Báo Phú Yên có cuộc trao đổi với Giám đốc Sở KHCN Phú Yên Đào Tứ Xuyên xung quanh vấn đề này.
Tiến sĩ Nguyễn Văn Minh chuyển giao công nghệ sản xuất tinh dầu trầm hương tại khu công nghiệp An Phú. - Ảnh: MINH NGUYỆT
* Thị trường KHCN được hình thành như thế nào, thưa đồng chí?
- Trước hết, hoạt động KHCN phải có hàng hóa. Tiếp đến, sự phân công lao động xã hội phải phát triển tương ứng sao cho có sự tồn tại quan hệ cung cầu giữa các thành viên trong xã hội và giữa các loại hình sản xuất trong xã hội, tức là hình thành bên cung và bên cầu. Ngoài ra, cần phải có phương tiện thanh toán cho loại hàng hóa đặc biệt này. Hàng hóa của KHCN thực chất là tri thức, chất xám khó lượng định, được thể hiện dưới dạng vật chất hữu hình như bằng phát minh sáng chế hoặc vô hình dưới dạng ý tưởng công nghệ. Việc xác định giá trị của hàng hóa là điều rất khó, do lao động sáng tạo ra hàng hóa là lao động trí óc và tồn tại sự bất đối xứng thông tin giữa bên bán và bên mua.
* Đồng chí cho biết việc xây dựng và phát triển thị trường KHCN ở Phú Yên thời gian qua như thế nào?
- Hoạt động nghiên cứu KHCN ở Phú Yên thời gian qua còn mang nặng dấu ấn của cơ chế kế hoạch hóa tập trung, bao cấp trước đây. Hoạt động của các tổ chức nghiên cứu KHCN chưa thật sự bình đẳng, thiếu tự chủ và tự chịu trách nhiệm, làm hạn chế đến sức sáng tạo của các nhà khoa học. Doanh nghiệp Phú Yên hiện chưa thể hiện vai trò trên thị trường KHCN. Đây là lý do chính yếu làm cho thị trường KHCN ở Phú Yên chỉ mới phát triển ở giai đoạn rất sơ khai. Doanh nghiệp nhà nước chưa ý thức được vai trò quan trọng của đổi mới công nghệ hoặc do cơ chế sinh ra tư duy xơ cứng nên chưa chủ động tham gia vào thị trường KHCN một cách mạnh mẽ. Suy cho cùng, thị trường KHCN ở Phú Yên vẫn còn quá non trẻ, mới mẻ và kém hiệu quả.
* Giải pháp nào để thị trường KHCN Phú Yên phát triển, thưa đồng chí?
- Trong giai đoạn 2011 – 2015 và tầm nhìn đến 2020, chúng ta cần nhanh chóng tiếp tục bổ sung, hoàn thiện các cơ chế, chính sách để phát triển thị trường KHCN của tỉnh. Các giải pháp được đặt ra, theo tôi cần: Tạo môi trường pháp lý thuận lợi để phát triển thị trường KHCN. Môi trường pháp lý đó phải thu hút các nhà khoa học, các doanh nhân khắp nơi hăng hái tạo ra nhiều sản phẩm KHCN và mạnh dạn tham gia vào thị trường KHCN. Bên cạnh đó, cần tăng cường cải tiến, đổi mới liên tục trong cải cách hành chính; tạo ra các chính sách, cơ chế tài chính thuận lợi để khuyến khích các doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư vào hoạt động KHCN. Ngoài ra, tỉnh cần tăng cường đầu tư tiềm lực KHCN hợp lý cho các tổ chức hoạt động KHCN công lập trong tỉnh. Các tổ chức này sẽ tự chủ và sẽ có điều kiện thuận lợi để sớm trở thành doanh nghiệp KHCN. Sau khi các tổ chức KHCN công lập đã tự chủ, tự chịu trách nhiệm được thì Nhà nước không còn gánh nặng bao cấp hoàn toàn mà có thêm nguồn thu ngân sách từ các tổ chức công lập đã tự chủ này. Giải pháp khác là nên đặt thị trường KHCN trong bối cảnh tổng thể của các thị trường hàng hóa nói chung; nhanh chóng cải thiện có hiệu quả môi trường kinh doanh tạo ra nhiều sản phẩm chủ lực, mũi nhọn, sản phẩm công nghệ cao để nâng cao sức cạnh tranh của các doanh nghiệp Phú Yên. Ngoài ra, cần tăng cường các hình thức hội chợ, quảng bá, tạo lập và mở rộng thị trường KHCN. Việc tăng cường hợp tác quốc tế để phát triển thị trường KHCN đòi hỏi phải có cơ chế, chính sách thu hút các nhà khoa học và doanh nghiệp KHCN trong nước và quốc tế tích cực và sẵn sàng đến Phú Yên trao đổi, ký kết các hợp đồng mua bán, chuyển giao công nghệ, thiết bị, các sản phẩm KHCN của Phú Yên với các tỉnh bạn và quốc tế. Tỉnh cũng cần tăng cường phổ biến, nâng cao nhận thức về thị trường KHCN, bảo đảm có hệ thống tổ chức, quản lý và triển khai có trật tự các hoạt động của thị trường KHCN.
* Xin cảm ơn đồng chí!
MINH CHÂU (thực hiện)
