Nghiên cứu khoa học (NCKH) được xem là “linh hồn” của các trường đại học, cao đẳng để thúc đẩy nâng cao chất lượng đào tạo. Trong đó, việc cán bộ, giảng viên tích cực tham gia các hoạt động NCKH là một trong những biện pháp quan trọng, bắt buộc và cần thiết để đáp ứng tốt hơn nhu cầu ngày càng khắt khe của xã hội.

Giảng dạy đi đôi với nghiên cứu khoa học

Trong các nghị quyết của Chính phủ cũng như chiến lược phát triển của ngành Giáo dục luôn nhấn mạnh các trường đại học phải là các trung tâm nghiên cứu khoa học, chuyển giao và ứng dụng công nghệ vào sản xuất và đời sống. Tuy nhiên, để làm được điều này, tùy thuộc vào cách làm của mỗi trường và năng lực của mỗi cán bộ, giảng viên.

TS Đào Nhật Kim, Trưởng Phòng Quản lý Khoa học - Hợp tác Quốc tế (Trường đại học Phú Yên) cho biết: Chiến lược phát triển của nhà trường giai đoạn 2011-2015 và định hướng đến năm 2020 đã nhấn mạnh “NCKH một mặt phải phục vụ trực tiếp nhiệm vụ phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục, mặt khác NCKH phải xuất phát từ nhu cầu phục vụ phát triển kinh tế, văn hóa xã hội của tỉnh Phú Yên, của khu vực Nam Trung Bộ - Tây nguyên”. Xuất phát từ định hướng trên, các lĩnh vực NCKH của nhà trường rất đa dạng, từ những vấn đề của khoa học tự nhiên, khoa học xã hội nhân văn, đến những nghiên cứu về giáo dục, kinh tế - xã hội và ứng dụng, triển khai công nghệ cao.

Trong 10 năm qua, Trường đại học Phú Yên đã triển khai thực hiện 190 đề tài các cấp, trong đó cấp tỉnh 8, cấp trường 92, cấp khoa 90. Thế mạnh của đội ngũ nghiên cứu khoa học của nhà trường là các ngành khoa học xã hội nhân văn, khoa học giáo dục, khoa học tự nhiên và công nghệ với những giảng viên nghiên cứu có trình độ, có kinh nghiệm, vận dụng lý thuyết để giải quyết những vấn đề thực tiễn đang đặt ra ở địa phương.

Nhiều công trình như Xây dựng cơ sở dữ liệu điện tử từ các công trình khoa học phục vụ công tác nghiên cứu - đào tạo tại tỉnh Phú Yên (Trần Văn Chương); Văn học Phú Yên thế kỷ XX, Đặc trưng văn hóa Phú Yên (Nguyễn Thị Thu Trang); Yếu tố thần kỳ trong truyện cổ Nam Trung Bộ, Văn học dân gian Phú Yên, Nghiên cứu và đề xuất giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị các di tích và danh lam thắng cảnh phục vụ hoạt động du lịch tỉnh Phú Yên (Nguyễn Định); Nhân vật chí Phú Yên, Lịch sử chính quyền tỉnh Phú Yên 1945-2009, Lịch sử ngành Dân vận tỉnh Phú Yên (Đào Nhật Kim)… được ứng dụng vào các lĩnh vực đã tạo ra hiệu quả nhất định trong đời sống kinh tế - xã hội của địa phương.

Theo các giảng viên, NCKH là nhiệm vụ không thể thiếu của nhà giáo. Để đạt được thành công trong NCKH, yếu tố số một là có năng lực nghiên cứu. Tuy nhiên yếu tố này chỉ là điều kiện cần chứ chưa đủ, vì nếu không có động lực nghiên cứu thì năng lực nghiên cứu sẽ không được khơi nguồn. Động lực càng mạnh mẽ thì năng lực nghiên cứu càng được phát huy tốt.

TS Võ Thị Mỹ Nga, Tổ trưởng bộ môn Hóa dầu kiêm Phó Trưởng Phòng Đào tạo thường xuyên, Trường cao đẳng Công nghiệp Tuy Hòa, chủ nhiệm đề tài “Thiết kế và chế tạo hệ thống thiết bị phản ứng tầng cố định pha hơi”, chia sẻ: Xuất phát từ tâm huyết của chính bản thân cũng như nhu cầu thực hành, thực nghiệm của học sinh, sinh viên các ngành công nghệ kỹ thuật nói chung và ngành Công nghệ kỹ thuật Hóa học nói riêng, tôi mới cố công nghiên cứu, tìm tòi, học hỏi để chế tạo thành công hệ thống thiết bị phản ứng tầng cố định pha hơi. Đề tài này được Bộ Công thương nghiệm thu loại xuất sắc vào giữa tháng 2/2017. “Đây là thiết bị giảng dạy hữu ích, giúp các thầy cô giáo vận dụng hiệu quả vào quá trình dạy học, làm tăng tính trực quan, giúp sinh viên nhanh chóng tiếp thu được kiến thức và hình thành kỹ năng nghề, đồng thời tạo hứng thú cho người dạy và người học”, TS Trần Kim Quyên, Hiệu trưởng Trường cao đẳng Công nghiệp Tuy Hòa, cho biết.

Giảng viên Trường cao đẳng Y tế Phú Yên hướng dẫn sinh viên ngành Dược thực hành - Ảnh: THÚY HẰNG

Mở rộng hợp tác NCKH

Hoạt động khoa học và công nghệ nói chung và NCKH nói riêng trong các trường đại học, cao đẳng không chỉ là yếu tố quan trọng nâng cao chất lượng đào tạo, mà còn là hoạt động tạo ra tri thức mới, sản phẩm mới,... Tuy nhiên hiện phần lớn giảng viên các trường đại học, cao đẳng đều dành sức lực cho công tác đào tạo, còn phần NCKH thì vẫn còn mờ nhạt. Để khắc phục tình trạng này, vài năm gần đây các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn tỉnh đã có cơ chế để đưa các nhà nghiên cứu trẻ ra nước ngoài học tập kết hợp NCKH. Từ đó tạo nên đội ngũ các nhà nghiên cứu có sự kết nối với các trường đại học quốc tế.

Trường đại học Xây dựng Miền Trung đã và đang triển khai thực hiện rất hiệu quả cách làm này. Theo lãnh đạo nhà trường, khi triển khai đưa giảng viên trẻ đi học ở các nước Thái Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản…, nhà trường đều có yêu cầu với NCKH, để khi về nước làm việc cho hiệu quả. Xây dựng một môi trường khoa học thực sự mở để đón nhận những cơ hội cho mọi cán bộ và sinh viên trong thời đại toàn cầu hóa.

Trường cao đẳng Công nghiệp Tuy Hòa cũng đã chủ động triển khai dự án hợp tác đào tạo giáo viên trình độ tiến sĩ với Trường đại học Bách Khoa Côn Minh (Trung Quốc). Hiện đã có 11 cán bộ, giảng viên của trường này đã hoàn thành luận án tiến sĩ và còn 5 cán bộ, giảng viên đang nghiên cứu sinh tại trường này. Nhà trường cũng đã cử 1 giảng viên tham gia tập huấn ngắn hạn tại Hàn Quốc về phương pháp sư phạm các ngành kỹ thuật công nghệ theo chương trình hợp tác toàn diện giữa Bộ Công thương và Bộ Thương mại, Công nghiệp và Năng lượng Hàn Quốc.

Hiện các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn tỉnh đang đẩy mạnh NCKH và hợp tác quốc tế và xem đây là bệ phóng để các giảng viên nâng cao trình độ chuyên môn, qua đó góp phần thúc đẩy nâng cao chất lượng đào tạo của mỗi trường. Với những ích lợi như trên, NCKH không chỉ là nhiệm vụ mà còn là quyền lợi của mỗi giảng viên.

THÚY HẰNG