Ngày 2/6, phát biểu tại Đối thoại Shangri-La lần thứ 17 đang diễn ra tại Singapore, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, đại tướng Ngô Xuân Lịch nhấn mạnh rằng độc lập, tự chủ và tăng cường hợp tác, tuân thủ luật pháp quốc tế là nền tảng của an ninh, hòa bình và phát triển.
Là người đầu tiên có bài phát biểu tại phiên thảo luận thứ ba của diễn đàn an ninh khu vực quan trọng bậc nhất của khu vực với chủ đề “Định hình trật tự an ninh đang biến đổi của châu Á”, Bộ trưởng Ngô Xuân Lịch đã chỉ ra một thực tế là những thách thức an ninh truyền thống, phi truyền thống, trong đó có tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, khủng bố… đang hiện hữu một cách rất rõ ràng, đặt khu vực châu Á - Thái Bình Dương trước những nguy cơ có thực và cận kề.
Trong bối cảnh đó, Bộ trưởng Ngô Xuân Lịch cho rằng việc các bên liên quan cùng đàm phán giải quyết bất đồng, tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, thông qua đối thoại; thay vì đối đầu, đe dọa sử dụng vũ lực hoặc hành động đơn phương là con đường tốt nhất.
Từ thực tiễn và kinh nghiệm của Việt Nam, theo Bộ trưởng Ngô Xuân Lịch, để giải quyết các vấn đề an ninh phức tạp, trước hết mỗi quốc gia phải tự quyết định vận mệnh của mình đồng thời rất cần sự hỗ trợ, chung tay hành động một cách vô tư, công bằng, khách quan, vì lợi ích chung của cộng đồng quốc tế, đặc biệt là các nước lớn.
Các quốc gia cần xây dựng sự tin cậy lẫn nhau thông qua tham vấn, trao đổi thông tin, tiếp xúc cấp cao và thúc đẩy hoạt động chung giữa các lực lượng quân đội và quan trọng nhất là các bên minh bạch hóa chính sách, thể hiện thiện chí, quyết tâm, thực hiện đúng các cam kết và nghĩa vụ pháp lý, lời nói đi đôi với việc làm. Mặt khác, các nước cũng cần phát huy hiệu quả và mở rộng, đa dạng hóa các cơ chế đối thoại, hợp tác về quốc phòng - an ninh - chính trị, kinh tế trong khu vực và liên khu vực; nghiên cứu xây dựng cơ chế mới hỗ trợ các bên giải quyết hòa bình các vấn đề an ninh, tranh chấp, nhất là các vấn đề phức tạp như bán đảo Triều Tiên, biển Hoa Đông, biển Đông…, trên cơ sở tôn trọng chủ quyền, lãnh thổ, tuân thủ luật pháp quốc tế, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau.
Bộ trưởng Ngô Xuân Lịch cũng khẳng định trong cấu trúc an ninh khu vực thì ASEAN là một mẫu hình hợp tác, liên kết thành công của các nước vừa và nhỏ; ngày càng đóng vai trò tích cực, trung tâm cho những nỗ lực chung. ASEAN cũng đã góp phần định hình cấu trúc an ninh, bảo đảm môi trường hòa bình, ổn định của châu Á - Thái Bình Dương.
Đối với vấn đề biển Đông, Bộ trưởng Ngô Xuân Lịch một lần nữa nhấn mạnh rằng Việt Nam kiên định và ủng hộ việc giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982); tuân thủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC), thúc đẩy xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC); vừa là biện pháp xây dựng lòng tin chiến lược giữa ASEAN với Trung Quốc, vừa thể hiện quyết tâm của các nước đóng góp cho một trật tự an ninh khu vực dựa trên luật pháp quốc tế.
Việt Nam cho rằng mọi hành động vi phạm chủ quyền của nước khác, quân sự hóa và gia tăng sức mạnh quân sự đều không phù hợp với luật pháp quốc tế, đi ngược lại các cam kết khu vực. Thay vào đó, các bên có liên quan cần thể hiện trách nhiệm trong việc xây dựng một trật tự trên biển, để biển Đông thật sự là vùng biển hòa bình, hợp tác và hữu nghị.
Trong khi đó, cùng ngày 2/6, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis nhận định việc quân đội Trung Quốc tăng cường hiện diện quân sự tại biển Đông thông qua hành động triển khai các hệ thống vũ khí tối tân tại vùng biển này là nhằm "đe dọa và gây sức ép" với các nước láng giềng. Theo hãng tin Pháp AFP, trong bài phát biểu tại Đối thoại Shangri-la 17, người đứng đầu Lầu Năm Góc nêu rõ Trung Quốc đã triển khai hàng loạt khí tài quân sự, trong đó có tên lửa chống hạm, tên lửa đất đối không và các thiết bị gây nhiễu điện tử trên khắp biển Đông, khu vực mà Bắc Kinh đã các xây đảo nhân tạo trái phép và biến các thực thể trên biển khác thành các cơ sở quân sự. Trung Quốc mới đây còn hạ cánh máy bay ném bom xuống đảo Woody (đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam).
Theo Bộ trưởng Mattis, việc Trung Quốc triển khai những hệ thống vũ khí có liên hệ trực tiếp với việc sử dụng vũ khí quân sự cho mục đích "đe dọa và gây sức ép" là đi ngược với những cam kết trước đó của Bắc Kinh. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cho rằng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã không giữ đúng cam kết năm 2015 tại Nhà Trắng rằng Bắc Kinh sẽ không quân sự hóa các hòn đảo trên biển Đông. Ông nêu rõ Mỹ ủng hộ giải quyết các tranh chấp một cách hòa bình, trao đổi thương mại đầu tư tự do và công bằng, cũng như tuân thủ các luật lệ và quy định quốc tế.
Trước đó, phát biểu với các phóng viên trên đường tới Hawaii dự lễ bàn giao chức Tư lệnh Bộ Chỉ huy Thái Bình Dương (PACOM) ngày 29/5, Bộ trưởng Mattis từng tuyên bố Mỹ sẽ tiếp tục duy trì sự hiện diện ở biển Đông như một biện pháp nhằm đảm bảo an ninh, an toàn và tự do hàng hải trong khu vực. Ông nhấn mạnh Mỹ đang thực hiện các bước đi tích cực để ngăn chặn các hoạt động quân sự hóa của Trung Quốc tại các bãi đá và các đảo nhân tạo mà Bắc Kinh xây dựng trái phép ở biển Đông.
H.T (tổng hợp từ TTXVN, Vietnam+)
