Ngày 7/10 vừa qua, thi thể của hai ngư dân Lê Văn Reo và Phan Ngọc Liêm (cùng 40 tuổi, ở phường Phú Đông, TP Tuy Hòa) bị lực lượng cảnh sát biển của Philippines bắn chết đã được đưa về Việt Nam qua đường hàng không - sân bay Tân Sơn Nhất, sau đó được địa phương và gia đình tiếp nhận đưa về quê nhà an táng theo phong tục truyền thống. Tuy nhiên, 5 ngư dân còn lại trên cùng tàu cá số hiệu PY-96173TS của hai ngư dân xấu số vẫn đang còn bị giam giữ tại Philippines (Báo Phú Yên số ra ngày 26/9 đã thông tin vụ việc này).
Đây không phải là lần đầu tiên tàu cá của ngư dân Phú Yên xâm phạm và khai thác hải sản trái phép vùng biển các nước bạn, nhưng cái giá phải trả của lần này là bằng máu, cụ thể là hai sinh mạng người và những thiệt hại khác, một cái giá quá đắt. Trước đây, nhất là khoảng cuối năm 2016, đầu năm 2017, không ít lần tàu cá của ngư dân TP Tuy Hòa trong quá trình khai thác, đánh bắt hải sản cũng đã vi phạm vùng biển của một số nước lân cận như: Brunei, Indonesia…, bị lực lượng chấp pháp của các nước này bắt giữ, tịch thu ngư cụ, phạt tù hoặc phạt bằng tiền, phá hủy phương tiện… Trong đó, đáng kể là vụ tàu cá PY-09541TS của ông Nguyễn Văn Túy ở phường 6, do ông Phan Hồng Đại (40 tuổi) làm thuyền trưởng cùng 7 thuyền viên, xâm phạm vùng biển của Brunei, bị lực lượng chức năng của nước này bắt giữ ngày 13/3 và tạm giam gần 2 tháng. Mặc dù không hề bị đánh đập hay đối xử tệ trong thời gian bị tạm giam, nhưng cái giá mà các ngư dân trên tàu cá này phải trả không hề rẻ. Đó là 10 tháng bị giam giữ, tương đương với tiền chuộc là 10.000 đô la Brunei (162 triệu đồng) đối với thuyền trưởng Phan Hồng Đại và mỗi người 1 tháng tù giam tương đương với tiền chuộc 500 đô la Brunei đối với các thuyền viên. Riêng chủ tàu Nguyễn Văn Túy nộp phạt 22.000 đô la Brunei, chưa tính các khoản chi phí khác.
Do nhu cầu khai thác, đánh bắt ngày càng tăng, trong khi việc bảo vệ, tái tạo nguồn lợi thủy sản chưa tương xứng, tôm cá cạn kiệt dần; cộng với việc Trung Quốc gia tăng các hoạt động độc chiếm biển Đông, ngư trường đánh bắt ngày càng thu hẹp, nên hoạt động đánh bắt khai thác hải sản trên biển của bà con ngư dân ta ngày càng khó khăn. Với trách nhiệm và nghĩa vụ của mình, thời gian qua, BĐBP Phú Yên đã chủ động phối hợp với các địa phương, đơn vị liên quan tăng cường công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật, trong đó chú trọng giáo dục, tuyên truyền vận động bà con ngư dân chấp hành nghiêm Luật Biển Việt Nam, không xâm phạm vùng biển của các nước khác. Tuy nhiên, tình trạng vi phạm vẫn liên tiếp xảy ra.
Điều đáng nói là, trong các trường hợp vi phạm, chỉ một số ít là do vô ý, còn phần lớn trường hợp là vì lợi ích trước mắt hoặc vì “áp lực” của chủ phương tiện nên thuyền trưởng bất chấp các quy định, đánh liều với số phận, kể cả sinh mạng của chính mình và thuyền viên. Bởi hầu hết các tàu hoạt động đánh bắt xa bờ hiện nay đều có lắp đặt máy định vị, hệ thống thông tin liên lạc…, các thuyền có thể dễ dàng nhận biết tàu cá của mình đang ở tọa độ nào, vùng biển của nước nào.
Trong một bài viết đăng trên chuyên mục này cách đây ba tháng, chúng tôi có dẫn lời ông Đỗ Anh Tuấn (Trưởng Phòng Bảo hộ công dân, Cục Lãnh sự Bộ Ngoại giao) cảnh báo rằng, hiện nay ngư dân Việt Nam vi phạm các vùng lãnh hải các đảo ở nam Thái Bình Dương rất nhiều. Ban đầu, các quốc gia rất nhân đạo trong đối xử với ngư dân bị bắt. Tuy nhiên, việc này sẽ không còn phát huy hiệu quả nếu ngư dân Việt Nam tiếp tục vi phạm. Và lần này quả đúng như vậy.
Để bà con ngư dân không còn phải trả giá đắt vì miếng cơm manh áo, cùng với tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động ngư dân, nhất là các chủ phương tiện và thuyền trưởng tuân thủ pháp luật, chấp hành nghiêm các quy định về đảm bảo an toàn trong quá trình hoạt động khai thác đánh bắt hải sản trên biển; cần có chế tài và xử phạt nặng những trường hợp cố tình vi phạm. Và hơn ai hết, các chủ phương tiện, thuyền trưởng và thuyền viên đừng vì lợi ích trước mắt mà đánh đổi cả tài sản, sinh mạng của mình.
LẠC VIỆT
