Cách đây 50 năm (28/11/1964), chuyến tàu Không số đầu tiên từ miền Bắc vận chuyển vũ khí, đạn dược chi viện cho chiến trường miền Nam đã cập bến Vũng Rô an toàn. 50 năm đã trôi qua nhưng sự kiện về những con tàu Không số huyền thoại năm xưa mãi mãi là kỳ tích hào hùng, vẻ vang, là những trang sử vàng chói lọi của quân và dân Phú Yên trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Trong chiến công vẻ vang đó, có sự đóng góp không nhỏ của lực lượng An ninh Phú Yên.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Phú Yên là một tỉnh xa Trung ương, đường vận chuyển vũ khí từ Bắc vào Nam bị ngăn cách bởi tuyến đường 19, nơi mà bọn địch thường xuyên hành quân càn quét. Vì vậy, Phú Yên muốn tiếp nhận vũ khí do Trung ương chi viện phải cử người ra tận Quảng Nam. Mỗi khi bộ đội, dân công đi tiếp nhận vũ khí phải mang 15kg lương thực, thực phẩm, phải đi bộ hàng tháng trời ròng rã, băng rừng, vượt núi, vượt qua bao sông suối. Khi ra đến nơi, mỗi người cũng chỉ mang được khoảng 20 đến 25kg vũ khí. Trên đường trở về, có khi các anh, các chị gặp bọn biệt kích, nhiều chiến sĩ ta đã dũng cảm đánh trả quyết liệt, có người đã anh dũng hy sinh.

Trước tình hình cấp bách như vậy, Đảng bộ và nhân dân Phú Yên báo cáo khẩn thiết yêu cầu Trung ương chi viện vũ khí, thuốc men... Đầu năm 1964, Trung ương Đảng đã quyết định chi viện vũ khí cho Phú Yên và Phân khu Nam gồm 3 tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa, Đắk Lắk qua bến Vũng Rô.

Để những chuyến tàu Không số vận chuyển vũ khí vào Phú Yên được trót lọt, lực lượng ta phải đảm bảo yếu tố táo bạo, bí mật, bất ngờ. Lợi dụng sơ hở của địch, khi tàu cập bến, quân ta phải nhanh chóng vận chuyển vũ khí vào địa điểm tập kết, vũ khí phải phân tán ngay trong đêm. Trong vòng 3 tiếng đồng hồ, con tàu phải chạy ra hải phận quốc tế trước khi trời sáng. Dưới sự lãnh đạo của đồng chí Trần Suyền (Bí thư Tỉnh ủy), công tác an ninh do đồng chí Nguyễn Anh Hào (An ninh Phú Yên) chỉ huy cùng các đồng chí an ninh huyện phối hợp với Ban An ninh xã Hòa Hiệp, Hòa Xuân cùng lực lượng vũ trang của huyện, Trung đội tập trung của xã và du kích mật ở địa phương tiến hành bóc gỡ bọn gián điệp, ác ôn chỉ điểm cài cắm trong dân, làm trong sạch địa bàn, nhất là hành lang bảo đảm được bí mật. Giữa năm 1964, tại một hộc đá ở căn cứ Hóc Xoài (xã Hòa Thịnh), đồng chí Bí thư Huyện ủy Nguyễn Duy Luân đã tổ chức cuộc họp khẩn để triển khai Chỉ thị của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về việc tiếp nhận vũ khí và hàng hóa từ miền Bắc chi viện cho chiến trường liên tỉnh.

Giáo viên các trường Công an nhân dân, Bộ Công an tham quan Nhà truyền thống di tích lịch sử Tàu Không số tại Vũng Rô - Ảnh: H.THÀNH

Xác định yếu tố đảm bảo tuyệt đối bí mật là điều kiện tiên quyết cho những chuyến tàu Không số cập bến an toàn nên lực lượng An ninh Phú Yên đã tìm mọi cách đẩy đuổi tay chân của địch, cả lực lượng bí mật của chúng ở các xã giải phóng như Hòa Mỹ, Hòa Xuân, Hòa Vinh, Hòa Thịnh, Hòa Đồng… Đối tượng nào là tay chân của địch, cộng tác viên, đảng phái phản động được cán bộ an ninh khẩn trương phân loại, tìm ra được người tốt, kẻ xấu. Sau khi phân loại, lực lượng An ninh Phú Yên phối hợp với xã đội tổ chức quần chúng lại theo từng tiểu đội gồm các đồng chí đảng viên, đoàn viên, công an viên, dân quân, du kích. Khi tàu cập bến cần phải có lực lượng dân công vận chuyển vũ khí từ tàu lên bờ. Có lúc lực lượng dân công huy động lên tới hàng trăm người nên việc đảm bảo bí mật là điều không đơn giản. Trước mắt, lực lượng An ninh Phú Yên tham gia xét duyệt về nhân thân của từng dân công vận chuyển vũ khí, tiếp đó giáo dục họ phải tuyệt đối giữ bí mật về nhiệm vụ được giao. Chúng ta đã sử dụng lực lượng dân công ở nhiều tuyến. Vũ khí vận chuyển từ tàu lên bờ là lực lượng bộ đội, an ninh, cán bộ đảng viên bất hợp pháp. Từ bến bãi vận chuyển lên núi là lực lượng dân công ở các xã Hòa Hiệp, Hòa Xuân. Từ núi về căn cứ là lực lượng dân công ở các xã Hòa Mỹ, Hòa Thịnh, Hòa Đồng.

Không chỉ giáo dục lực lượng dân công giữ bí mật, lực lượng An ninh Phú Yên còn phải đảm bảo bí mật nơi tập trung lực lượng, kho tàng, nơi ăn ở, dung trú của lực lượng bộ đội, dân công. Lực lượng An ninh Phú Yên đã đề ra nội quy nghiêm ngặt được Ban lãnh đạo bến bãi duyệt. Các lực lượng tập trung phải thực hiện đúng phương châm: “Đi không dấu, nấu không khói, nói không to, ho không tiếng”. Ban ngày nấu cơm trong rừng phải đào hầm không để khói lọt ra ngoài; ban đêm nấu cơm, không được để ánh lửa làm bọn địch phát hiện. Khi đi trong rừng, mọi người không được chặt cây, bẻ cành, đồng thời phải xóa dấu vết ngay. Ban đêm, khi vận chuyển vũ khí, mỗi người được phép cầm đèn pin nhưng ánh sáng lọt ra ngoài chỉ bằng hạt đậu đủ để nhìn.

Trong điều kiện ở thế tranh chấp “ngày địch, đêm ta” nhưng với sự nỗ lực của cán bộ an ninh và nhân dân Phú Yên, 3 chuyến tàu cập bến vận chuyển vũ khí cuối năm 1964 và đầu năm 1965 của Trung ương chi viện đã được tiếp nhận tại bến Vũng Rô và đưa về căn cứ an toàn. 3 giờ sáng 16/2/1965, chuyến tàu thứ tư bị địch phát hiện. Chúng đã điều quân bao vây phong tỏa nhằm kéo tàu ra khỏi Vũng Rô, đồng thời tung hàng trăm tên gián điệp, dùng máy bay thả “cây nhiệt đới” vào vùng giải phóng nhằm phục vụ cho việc tổ chức đánh phá hòng phát hiện nơi cất giấu vũ khí của ta. Song nhờ phát động tốt phong trào “phòng gian, bảo mật” trong nhân dân và sự phối hợp chặt chẽ của các lực lượng địa phương, lực lượng An ninh đã kịp thời phát hiện, bắt giữ một số tên gián điệp ở các xã Hòa Tân, Hòa Mỹ, Hòa Đồng, Hòa Phong, mở phiên tòa xét xử công khai bọn chúng. Vũ khí từ những chuyến tàu Không số đã phục vụ kịp thời Chiến dịch Đông - Xuân 1965 giành thắng lợi.

Với tinh thần chiến đấu kiên cường, bằng trí thông minh và lòng quả cảm, lực lượng An ninh Phú Yên đã góp phần bảo vệ việc tiếp nhận và vận chuyển hơn 200 tấn vũ khí về căn cứ an toàn, góp phần vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.

KIM PHƯỢNG

(Ghi theo lời kể của đồng chí Nguyễn Duy Luân,

nguyên Ủy viên Trung ương Đảng,

nguyên Trưởng ban An ninh tỉnh Phú Yên)