Tổ dòng họ tự quản về an ninh trật tự (ANTT) ở xã Ea Lâm (Sông Hinh) được thành lập từ năm 2009. Qua 5 năm triển khai, mô hình này đã mang lại nhiều hiệu quả thiết thực, góp phần rất lớn trong công tác đảm bảo ANTT, phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng buôn làng ngày càng bình yên, giàu đẹp.
Những năm trước, đời sống của đa số bà con người dân tộc thiểu số ở xã Ea Lâm gặp nhiều khó khăn, trình độ dân trí hạn chế nên những đối tượng xấu thường dụ dỗ, lôi kéo một số người nhẹ dạ cả tin để kích động, gây rối, âm mưu chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Bên cạnh đó, các trường hợp tranh chấp đất đai, mâu thuẫn trong dòng họ, trộm cắp vặt, uống rượu say gây rối trật tự công cộng cũng thường xuyên xảy ra. Xã Ea Lâm được xem là “điểm nóng” về ANTT của huyện Sông Hinh.
Trước tình hình đó, đầu năm 2009, Đảng ủy, UBND xã Ea Lâm và Công an huyện Sông Hinh chỉ đạo công an phối hợp với Mặt trận Tổ quốc xã triển khai, xây dựng mô hình “Tổ dòng họ tự quản về ANTT”. Bước đầu, xã Ea Lâm chọn buôn Bưng B làm điểm với 3 tổ dòng họ gồm: K’sor, Nay và H’ving. Mỗi tổ có 3 thành viên, các thành viên của tổ tự quản là những già làng, trưởng họ, người có uy tín trong dòng họ. Trong các buổi họp định kỳ hàng tháng, già làng, tổ trưởng tổ dòng họ tuyên truyền, vận động bà con, thanh niên trong dòng họ chấp hành tốt mọi chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Đồng thời khuyên nhủ con cháu, thanh niên trong buôn làng chăm chỉ học hành, lao động để cho cái đầu sáng, cái tay làm ra nhiều lúa, nhiều bắp; chấp hành tốt pháp luật về trật tự an toàn giao thông, đi xe máy phải đội mũ bảo hiểm; không được uống rượu say gây mất ANTT buôn làng… Oi Bát, Tổ phó Tổ dòng họ K’sor cho biết: “Tôi đã giáo dục con cháu trong tổ dòng họ rằng: mình làm nhiều thì mình có ăn nhiều, đừng có nghe theo kẻ xấu. Con cháu đi học hành cho đủ, cho nó biết cái chữ để sau này giúp ích cho buôn làng”.
Từ khi ra đời đến nay, mô hình Tổ dòng họ tự quản về ANTT mang lại nhiều hiệu quả thiết thực. Phần lớn những vụ việc mâu thuẫn, xích mích nhau xảy ra trong buôn, các tổ dòng họ đều kịp thời nắm bắt, xử lý, giải quyết thấu tình đạt lý. Các vụ việc được giải quyết vừa phù hợp với phong tục tập quán của bà con các dân tộc vừa đúng với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước nên được bà con rất đồng tình ủng hộ. Điển hình như việc giải quyết mâu thuẫn giữa gia đình Ma Vang ở buôn Bưng A với gia đình Ma Men (cùng dòng họ K’sor) ở buôn Bưng B. Trước đó, giữa Ma Vang và Ma Men đã có mâu thuẫn, hiểu lầm nhau. Cho rằng bò của nhà Ma Vang ăn lúa của rẫy nhà mình nên Ma Men phạt vạ Ma Vang phải đền 2 bao lúa. Khi Ma Men vô tình hái vài lá cọ trong rẫy của Ma Vang để làm chòi canh lúa thì Ma Vang biết và bắt Ma Men phải đền một con bò trị giá 5 triệu đồng. Sau khi nắm bắt tình hình, Tổ dòng họ tự quản về ANTT K’sor đã tổ chức họp, phân tích, hòa giải mâu thuẫn giữa hai gia đình. Nhờ già làng Oi Mai khuyên nhủ những điều hay, lẽ phải, Ma Vang đã nhận ra việc kéo bò của Ma Men là sai, là vi phạm pháp luật nên đã tự giác trả lại con bò cho Ma Men. Từ đó gia đình Ma Vang và Ma Men lại hòa thuận, đoàn kết như xưa.
Những trường hợp vợ chồng mâu thuẫn, xích mích nhau cũng được các tổ dòng họ tự quản về ANTT kịp thời động viên, khuyên giải, hàn gắn hạnh phúc. Điển hình, chỉ vì Ma Chim thường hay uống rượu say, không lo làm ăn nên vợ chồng xảy ra mâu thuẫn, gia đình có nguy cơ tan vỡ. Nhờ sự khuyên giải, giúp đỡ của tổ dòng họ Nay và dòng họ K’sor mà Ma Chim đã nhận ra lỗi lầm của mình, hạn chế uống rượu, chăm lo cuộc sống gia đình. Ngoài ra, các già làng, tổ trưởng tổ dòng họ đã tuyên truyền, vận động, phân tích điều hay lẽ phải, giúp cho một số đối tượng theo Fulro “Tin lành Đê ga” trước đây nay nhận ra việc làm sai trái của mình, từ bỏ con đường lầm lỗi, tu chí làm ăn; góp phần tích cực trong việc giáo dục ý thức chấp hành pháp luật cho con em trong họ tộc; giáo dục, giúp đỡ nhiều em ở lứa tuổi vị thành niên vi phạm trở thành người tiến bộ.
“Từ khi mô hình được thành lập đến nay, tình hình ANTT trên địa bàn luôn được giữ vững ổn định. Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ quan tâm hơn nữa đối với những người già có uy tín, các tổ dòng họ tự quản đặc biệt là chỉ đạo cho công an phối hợp với Mặt trận xã thường xuyên xuống buôn làng để hướng dẫn cũng như định hướng cho các tổ dòng họ sinh hoạt theo đúng quy chế, góp phần giữ vững ANTT trên địa bàn”, bà Ma Thị Liên, Phó chủ tịch UBND xã Ea Lâm, cho biết.
KIM PHƯỢNG
