Thật tự hào biết bao một đất nước từ trong chiến tranh đã sản sinh một thế hệ như liệt sĩ, bác sĩ Đặng Thùy Trâm, liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc. Hai con người, hai cuộc sống khác nhau nhưng cả hai luôn mang trong mình lý tưởng cao đẹp, sẵn sàng hiến dâng cả tuổi xuân vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.
Quả thực hai cuốn nhật ký “Mãi mãi tuổi hai mươi” và “Nhật ký Đặng Thùy Trâm” có sức hút mạnh mẽ đối với nhiều đối tượng, nhiều lứa tuổi, đặc biệt là thanh niên. Tôi cũng như tất cả các bạn, những ai đã đọc hai cuốn nhật ký đều không tránh khỏi xúc động, vì hai cuốn sách đó đã ghi lại chân thực những tâm tư, tình cảm, những ước mơ, hoài bão và những trăn trở trong cuộc sống thời chiến.
Ngày đó, cũng như bao thanh niên khác, anh Thạc bước vào quân ngũ đầy bỡ ngỡ, song anh luôn tin tưởng vào cuộc đấu tranh ấy, luôn ý thức được trách nhiệm của bản thân với vận mệnh đất nước. Tất cả đang giục giã anh chiến sĩ hãy đi và chiến thắng. Anh đã hy sinh tại chiến trường Quảng Ngãi khi đang bước vào tuổi 20 tràn đầy nhựa sống. Trong lá thư gửi anh trai của mình, anh Thạc có viết: “Em muốn những trang thư là những dòng suy nghĩ về đời, về người, về cuộc sống, về những chân lý mà bất kỳ ai sống có trách nhiệm cũng phải suy nghĩ”.
Nhà phê bình văn học Vương Trí Nhân nhận xét: “So với lớp thanh niên ngày nay, thanh niên của gần 40 năm trước có một cách sống khác, một cách sống không lắm chiều cạnh phong phú, không tự do nhiều vẻ, nhưng lại trong sáng thánh thiện đến kỳ lạ”. Sự tận tụy làm người của Thùy Trâm đã khiến những người lính Mỹ khác hẳn về lý tưởng cũng phải kính trọng. Ngọn lửa tỏa ra từ hai cuốn sổ nhỏ ố vàng đã khiến Fred - một sĩ quan quân báo Mỹ tham gia chiến tranh ở chiến trường Đức Phổ, Quảng Ngãi từ năm 1969 đến 1971 cứ trăn trở muốn làm một điều gì đó vì người nữ bác sĩ cộng sản đã hy sinh như một người anh hùng.
Trong hai cuốn nhật ký, hai liệt sĩ đã gửi gắm tất cả những suy tư của mình về chiến tranh, về tình yêu, về nỗi buồn chiến tranh, về ý chí đánh giặc và những câu chuyện buồn vui đời lính. Tuổi trẻ chúng ta hôm nay phải trân trọng, sống sao cho xứng với máu xương thế hệ cha anh đã ngã xuống vì nền độc lập tự do của Tổ quốc và hãy làm những gì cần thiết cho tương lai đất nước.
BÙI THỊ HỒNG TÂM
