Thời gian qua, tình trạng phát tán tin giả, tin sai sự thật trên mạng xã hội (MXH) có dấu hiệu gia tăng, nhất là về tình hình và công tác phòng, chống dịch COVID-19.
Đa số các tin giả này tập trung tung tin sai sự thật về hiệu quả của các loại vắc xin COVID-19; kích động vùng miền, chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc, xuyên tạc chính sách phân bổ, cung cấp vắc xin của Chính phủ, việc sử dụng Quỹ vắc xin phòng COVID-19; diễn biến dịch bệnh tại các tỉnh, thành phố thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ...
Việc xuất hiện nhiều thông tin xấu độc cùng số lượng lớn các video clip “tự phát” được phát tán tràn lan trên không gian mạng đã gây hoang mang, lo lắng và làm giảm niềm tin trong một bộ phận người dân vào công tác phòng chống, dịch bệnh của Chính phủ và các địa phương; tạo thêm khó khăn, vất vả cho lực lượng làm nhiệm vụ phòng, chống dịch ở tuyến đầu.
Tin giả được tạo nên với nhiều mục đích khác nhau, đa phần để tạo luồng dư luận, hiệu ứng đám đông để phục vụ lợi ích của người đăng. Điều đáng nói là, thói quen chia sẻ thông tin tùy tiện, không kiểm chứng và thiếu trách nhiệm của không ít người (họ không rõ nội dung mình đăng có đúng hay không) đã vô tình tiếp tay cho những thông tin xấu, độc trên MXH lan truyền chóng mặt theo cấp số nhân và sự nguy hiểm của nó không thua gì virus SARS-CoV-2 gây ra. Một khi tin giả bị phát tán, sẽ khiến người tiếp nhận thông tin hiểu sai bản chất của sự việc, gây tâm lý hoang mang, dễ bị kích động, đồng thời tác động đến nhiều mặt khác của đời sống.
Hành vi đăng tải thông tin sai sự thật trên mạng xã hội vi phạm điểm e khoản 1 Điều 5 Nghị định 72/2013/NĐ-CP về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin trên mạng. Tùy theo tính chất và mức độ, hành vi này có thể bị xử phạt vi phạm hành chính tối đa 30 triệu đồng (theo quy định tại Điều 101, 102 Nghị định 15/2020/NĐ-CP ngày 3/2/2020 của Chính phủ về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử), hoặc có thể bị xử lý hình sự, phạt tiền từ 200 triệu đến 1 tỉ đồng hoặc phạt tù từ 2-7 năm (theo Điều 288, Bộ luật Hình sự năm 2015).
Năm 2020, Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) cùng các cơ quan liên quan đã “khoanh vùng” khoảng 100 nhóm, 14.000 trang Facebook; hơn 80 kênh YouTube chống phá, đưa tin giả với tầng suất cao, khoảng 54.000 video vi phạm thường xuyên tán phát tin giả có ảnh hưởng tới an ninh trật tự. Qua đó, cơ quan chức năng xử phạt hành chính hơn 1.000 trường hợp có hoạt động đăng tải thông tin không chính xác về dịch COVID-19. Riêng tại Phú Yên, nhiều trường hợp đưa tin giả về dịch bệnh COVID-19 lên MXH cũng đã bị lực lượng chức năng xử lý, xử phạt vi phạm hành chính như: Trần Đình Thiện (huyện Sông Hinh), Nguyễn Thị Vị (huyện Phú Hòa), Phan Thị Lệ Thu (TP Tuy Hòa), Nguyễn Thị Thúy Vân và Nguyễn Ngọc Định (TX Đông Hòa)…
Để không tiếp tay cho kẻ xấu phát tán tin giả trên MXH, mọi người cần bình tĩnh, tỉnh táo sàng lọc thông tin khi tiếp cận, tự trang bị kiến thức về pháp luật, xã hội và biết cách nhận diện các thông tin giả mạo, xấu, độc. Tin giả thường không chú trọng thể thức văn bản, hay có lỗi chính tả và ngữ pháp. Đặc biệt, hình ảnh sử dụng phần lớn là ảnh trên mạng, đã qua chỉnh sửa, cắt ghép. Vì vậy, khi tiếp cận những thông tin này cần kiểm tra nguồn hình ảnh thông qua tính năng “tìm kiếm hình ảnh trên Google” (search Google for image) để tìm được hình ảnh gốc. Bên cạnh đó, các tin giả được tạo ra thường dựa trên một sự việc, tình tiết có thật và được người viết thêm một số chi tiết giả, nói khống ở những nội dung quan trọng.
Ngoài sự nỗ lực của các cơ quan chức năng trong trận chiến chống tin giả, thông tin xấu, độc trên MXH, rất cần có sự chung sức, đồng lòng của người dân trong việc lên án những hành vi sai phạm và không chia sẻ những thông tin xấu, góp phần loại bỏ những thông tin tiêu cực trên MXH.
LẠC HỒNG
