Cải cách thể chế thời gian qua có những chuyển biến tích cực, nhất là việc triển khai xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật. Tuy nhiên cũng còn nhiều việc phải làm để ngày càng nâng cao chất lượng công tác này.

Nhìn chung, công tác xây dựng, kiểm tra, rà soát văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL), theo dõi thi hành pháp luật trong thời gian qua được thực hiện nghiêm túc; chất lượng VBQPPL được ban hành theo đúng trình tự, thủ tục, thẩm quyền quy định.

Chú trọng xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật

Theo UBND tỉnh, từ năm 2011 đến nay, tỉnh đã ban hành 1.591 VBQPPL, kịp thời phục vụ công tác quản lý nhà nước trong tất cả lĩnh vực, bám sát nhu cầu thực tế của địa phương và nội dung phân cấp, phân quyền tại các văn bản của Trung ương. Các VBQPPL của HĐND, UBND cấp tỉnh, huyện, xã ban hành đúng pháp luật, có tính khả thi cao, góp phần quan trọng vào việc thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước, tác động tích cực đến sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Chủ tịch UBND huyện Sông Hinh Đặng Đình Toại cho biết: Công tác cải cách hành chính luôn được huyện quan tâm chỉ đạo thực hiện, trong đó cải cách thể chế hành chính là một trong những lĩnh vực huyện chú trọng. Hệ thống VBQPPL của huyện đến nay cơ bản ổn định, hỗ trợ tốt công tác quản lý, điều hành và hạn chế tình trạng chồng chéo; có nhiều văn bản liên quan đến phát triển kinh tế. Huyện đã tập trung chỉ đạo thực hiện tốt công tác xây dựng nông thôn mới; kinh tế tư nhân ở địa phương dần khẳng định là một bộ phận quan trọng của nền kinh tế, với cơ cấu ngành nghề sản xuất, kinh doanh đa dạng, phong phú. Việc thực hiện sáp nhập, hợp nhất thôn, buôn, khu phố... theo hướng tinh gọn, hiệu quả, đã tạo thuận lợi cho tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện các thủ tục hành chính.

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Hữu Thế, công tác xây dựng pháp luật, thẩm định, ban hành VBQPPL trên địa bàn tỉnh luôn được chú trọng. Các cơ quan, đơn vị ra văn bản tuân thủ quy định ngay từ khâu lập đề nghị xây dựng văn bản, đánh giá được sự cần thiết của việc ban hành các VBQPPL của từng lĩnh vực quản lý. Đồng thời tuân thủ chặt chẽ trình tự, thủ tục theo quy định, đảm bảo kịp thời, hợp hiến, hợp pháp, tính hiệu lực, hiệu quả và tính khả thi. 100% dự thảo văn bản đều được đăng tải trên Cổng thông tin điện tử của tỉnh, trang thông tin điện tử của đơn vị soạn thảo để lấy ý kiến rộng rãi trong cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân. Tỉ lệ VBQPPL được ban hành có sự thẩm định của Sở Tư pháp đạt 100%. Qua thẩm định, hầu hết ý kiến thẩm định đều được các cơ quan chủ trì soạn thảo văn bản tiếp thu, chỉnh sửa và hoàn thiện dự thảo. Từ đó đảm bảo tính hợp pháp, thống nhất, đồng bộ, khả thi của văn bản khi triển khai trên thực tế.

Bên cạnh đó, công tác theo dõi thi hành pháp luật luôn được chú trọng, thực hiện đồng bộ, có hiệu quả, nhất là lĩnh vực có liên quan đến doanh nghiệp, người dân, các lĩnh vực thu hút nhiều sự quan tâm của dư luận. Công tác rà soát, hệ thống hóa VBQPPL luôn được chú trọng; kiểm tra VBQPPL theo thẩm quyền và tự kiểm tra VBQPPL trên địa bàn tỉnh luôn được quan tâm thực hiện nghiêm túc.

Những việc cần làm ngay

Theo UBND tỉnh, hiện nay, các VBQPPL của Trung ương vẫn còn tình trạng chồng chéo, một số ban hành chậm, ảnh hưởng lớn đến việc triển khai ở địa phương. Số lượng văn bản Trung ương ban hành khá nhiều nên địa phương quá tải trong việc thực hiện. Trong khi đó, nhiều cơ quan, đơn vị chưa tuân thủ nghiêm túc, đầy đủ về trình tự lấy ý kiến góp ý đối với dự thảo văn bản hoặc có lấy ý kiến góp ý nhưng chưa đảm bảo về mặt thời gian, đôi lúc chất lượng ý kiến góp ý chưa cao.

Công tác hệ thống hóa VBQPPL còn nhiều khó khăn, nhiều văn bản đã có hiệu lực từ rất lâu nhưng không thể xác định được tính hiệu lực ở thời điểm hiện tại hoặc có văn bản đã bị thay thế, được bãi bỏ bằng một văn bản khác nhưng cơ quan rà soát vẫn tiếp tục đưa vào hệ thống hóa. Nghiệp vụ rà soát, hệ thống hóa VBQPPL của công chức, viên chức một số đơn vị còn hạn chế. Công tác lưu trữ hồ sơ, VBQPPL tại một số đơn vị chưa đầy đủ, khoa học, dẫn đến tình trạng thất lạc các VBQPPL đã ban hành từ lâu, không có cơ sở rà soát, hệ thống văn bản. Một số công chức, viên chức trực tiếp tham mưu ban hành VBQPPL, tham gia rà soát VBQPPL tại các cơ quan, đơn vị chưa nắm vững quy trình ban hành, rà soát VBQPPL. Công chức, viên chức làm nhiệm vụ pháp chế còn bố trí kiêm nhiệm nhiều việc khác, chưa có sự quan tâm đúng mức đến việc thực hiện công tác pháp chế.

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Hữu Thế, những tồn tại, bất cập trên xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Trong đó có nguyên nhân năng lực tham mưu soạn thảo VBQPPL chưa đồng đều giữa các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh đã ảnh hưởng đến chất lượng công tác soạn thảo văn bản. Nhiều chủ trương, đường lối, quy định mới không được tiếp cận, nghiên cứu kịp thời để đưa vào quy định, dẫn đến căn cứ pháp lý và nội dung văn bản có nhiều chỗ không phù hợp và phải dự thảo lại nhiều lần. Mặt khác, do biên chế có hạn nên phần lớn đội ngũ công chức tư pháp cấp huyện không có cán bộ chuyên trách về công tác xây dựng, kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa VBQPPL mà chỉ kiêm nhiệm công tác này. Còn đối với cấp xã, đa số công chức tư pháp - hộ tịch bên cạnh công tác xây dựng, kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa VBQPPL phải kiêm nhiệm nhiều nhiệm vụ tư pháp khác nên gặp nhiều khó khăn trong việc tổ chức thực hiện thường xuyên, chuyên sâu. 

PHẠM THÙY