Gia đình là nơi an toàn nhất đối với trẻ em, là môi trường tự nhiên cho sự phát triển và đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành nhân cách của trẻ em. Vì thế, việc trẻ em được nói lên ý kiến của mình, được lắng nghe và tôn trọng ngay tại gia đình đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc thúc đẩy quyền tham gia của trẻ em.
Có một thực tế là, cha mẹ rất yêu thương, chiều chuộng con cái mình, tuy nhiên việc tôn trọng, lắng nghe các ý kiến, nguyện vọng của trẻ em lại chưa được các bậc phụ huynh quan tâm đúng mức.
Tại hội thảo “Quyền tham gia của trẻ em trong gia đình và vai trò của cha mẹ” do Trung ương Hội LHPN Việt Nam, Ủy ban Quốc gia về thanh niên Việt Nam tổ chức, Phó Cục trưởng Cục Trẻ em (Bộ LĐ-TB-XH) Nguyễn Thị Nga cho rằng, mặc dù nhận thức của cha mẹ về quyền trẻ em đã được nâng lên, tuy nhiên vẫn còn nhiều bậc cha mẹ chưa nhận thức đầy đủ về quyền tham gia của trẻ. Vì thế mà trong gia đình, việc trẻ em được tiếp cận thông tin, bày tỏ ý kiến hoặc tham gia vào quá trình ra quyết định bị xem nhẹ. Sự bận rộn của cha mẹ đối với công việc xã hội cũng khiến nhiều bậc cha mẹ không có thời gian để trò chuyện, lắng nghe ý kiến, tâm sự của con em mình.
Cùng quan điểm, bà Lê Thị Lam Hương, Chánh Văn phòng Ủy ban Quốc gia về Thanh niên cho rằng, từ chỗ ít hoặc không lắng nghe con, dần sẽ không hiểu con, không biết con nghĩ gì, muốn gì và làm gì, dẫn đến ít và khó chia sẻ với con khiến trẻ dễ dẫn đến những hành vi tiêu cực. “Hãy lắng nghe trẻ em nói, tôn trọng ý kiến của trẻ, thông tin, giải thích kịp thời đối với trẻ em. Khi cha mẹ thực hiện được những điều này là đã thực hiện tốt quyền tham gia của trẻ em ngay trong chính gia đình của mình”, bà Hương nhấn mạnh.
Gia đình là môi trường tự nhiên cho sự phát triển và hạnh phúc của trẻ em đồng thời có vai trò quan trọng hình thành những phẩm chất của một công dân tương lai. Trong gia đình, mọi quyết định của cha, mẹ không chỉ ảnh hưởng ngay đến trẻ khi quyết định đó thực hiện mà còn ảnh hưởng tới cách hiểu của trẻ về việc lắng nghe người khác và làm thế nào để giải quyết xung đột về lợi ích. Vì vậy, phương pháp và cách thức giáo dục của gia đình có vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách của trẻ em. Liên Hợp Quốc luôn khuyến khích cha mẹ cùng với con cái giải quyết vấn đề về các quyền của trẻ một cách phù hợp với khả năng tư duy của trẻ em.
Pháp luật đã đưa ra những nguyên tắc chung liên quan đến việc nghiêm cấm bạo lực đối với trẻ em và quy định các hành vi bạo lực có thể bị nghiêm cấm. Trong trường hợp, cha mẹ có các hành vi bạo lực đối với con thì tùy từng mức độ vi phạm có thể bị hạn chế quyền của cha mẹ, bị xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu theo các quy định của Bộ luật Hình sự hiện hành.
HOÀNG LÊ (tổng hợp)
