Chương trình thúc đẩy quyền tham gia của trẻ em vào các vấn đề trẻ em tỉnh Phú Yên, giai đoạn 2016-2020 đang được triển khai thực hiện nhằm tăng cường công tác chăm sóc và bảo vệ trẻ em, đảm bảo việc thực hiện quyền tham gia của trẻ vào các vấn đề về trẻ em, đặc biệt là trong trường học.

Trang bị kiến thức xã hội

Khác với trong gia đình, sự tham gia của trẻ em trong nhà trường hiện nay được thể hiện với nhiều hình thức như: bày tỏ ý kiến, nguyện vọng trực tiếp với giáo viên, bày tỏ ý kiến thông qua các buổi sinh hoạt lớp, sinh hoạt dưới cờ toàn trường, thông qua hòm thư Điều em muốn nói, CLB Quyền tham gia của trẻ em, tư vấn học đường hoặc thông qua phụ huynh học sinh…

Thời gian qua, Trường THCS Trần Quốc Toản (TP Tuy Hòa) luôn chú trọng việc giáo dục nhân cách, đạo đức cho học sinh. Mỗi tiết chào cờ đầu tuần, sinh hoạt lớp, nhà trường, giáo viên chủ nhiệm đều nhắc nhở học sinh về tác phong, thực hiện nề nếp, nội quy.

Không chỉ thế, nhà trường cũng đã tổ chức những chuyến đi thực tế, hướng học sinh tiếp xúc với nhiều hoàn cảnh khó khăn trong cuộc sống. Chứng kiến sự kém may mắn cùng nỗ lực vươn lên của các bạn đồng trang lứa, các em dễ dàng rút ra bài học cho bản thân mình. Từ đó, mỗi em đặt ra cho bản thân phương hướng phấn đấu, nỗ lực hơn trong học tập.

Cô Nguyễn Thị Huệ, Tổng phụ trách Đội Trường THCS Trần Quốc Toản, cho biết: “Từ ý tưởng giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua những buổi sinh hoạt nhóm, những chuyến đi thực tế, CLB Quyền tham gia của trẻ em, nhà trường sẽ nắm rõ tâm tư nguyện vọng của các em và đây cũng là cơ hội để các em bày tỏ ý kiến chính đáng của mình. Sau mỗi hoạt động, các em học sinh trưởng thành hơn rất nhiều, biết yêu thương, chia sẻ với các bạn đồng trang lứa, đặc biệt là tự phấn đấu nhiều hơn trong học tập”.

Em Phan Thị Mỹ Tiên, học sinh lớp 8, nói: “Hiện nay, trường tổ chức rất nhiều buổi sinh hoạt để các em có thể nói lên tiếng nói của mình trong các vấn đề mà chúng em quan tâm như: giờ học, giờ chơi, trang phục học đường, tâm lý tuổi trẻ… Em thấy các chương trình rất thiết thực và bổ ích”.

Còn tại Trường THCS Nguyễn Thế Bảo (huyện Phú Hòa), cô Nguyễn Thị Bích Liễu, Chủ nhiệm CLB Quyền tham gia của trẻ em, cho biết: “Việc sinh hoạt CLB không chỉ nằm trong khuôn khổ các thành viên mà lan tỏa đến tất cả học sinh trong toàn trường. Hàng tuần, chúng tôi giao cho mỗi thành viên đăng ký một chủ đề và xây dựng chương trình để triển khai nhân buổi sinh hoạt dưới cờ.

Điều quan trọng nhất là chính tiếng nói của các em làm cho hiệu quả tuyên truyền cao hơn và thu hút sự quan tâm của các bạn học sinh. Phần thưởng cho mỗi trò chơi, mỗi câu hỏi tuy không nhiều nhưng lại mang đến sự hứng thú cho các em khiến không khí buổi sinh hoạt càng thêm sôi động”.

Thúc đẩy quyền tham gia của trẻ em

Dù đã có những hoạt động sôi nổi và kết quả rất hữu ích từ 10 CLB Quyền tham gia của trẻ em trong toàn tỉnh, nhưng theo ông Lê Trung Kiên, Phó trưởng phòng phụ trách Phòng Bảo vệ chăm sóc trẻ em - Bình đẳng giới (Sở LĐ-TB-XH Phú Yên), vẫn còn một số hình thức hoạt động về quyền trẻ em chưa đạt hiệu quả cao và còn mang tính hình thức như: hòm thư Điều em muốn nói chưa phát huy được hiệu quả và thực tế là có rất ít thư, ý kiến của trẻ em được gửi qua hòm thư này; hình thức tư vấn học đường mới chỉ tập trung cung cấp thông tin, giải đáp thắc mắc về tâm sinh lý tuổi dậy thì, sức khỏe sinh sản…

Nhìn chung, quyền tham gia của trẻ em trong nhà trường chưa được quan tâm đúng mức, các em ít có cơ hội được nói lên tiếng nói của mình về những vấn đề Đoàn Đội, văn nghệ, xây dựng kế hoạch hoạt động trong nhà trường... Mặt khác, trẻ em tham gia tổ chức Đội Thiếu niên trong trường học còn mang tính hình thức, phong trào và thành tích. Các em chưa thực sự là người được lắng nghe, được ra quyết định về các hoạt động liên quan đến tổ chức đội của mình.

Bà Phạm Thị Minh Hiền, Phó Giám đốc Sở LĐ-TB-XH Phú Yên, cho biết: Nhận thức, kiến thức và năng lực cộng đồng nói chung của các cấp, ngành và địa phương về thực hiện quyền trẻ em và tham gia giải quyết các vấn đề của trẻ em vẫn còn hạn chế. Một số mô hình thúc đẩy quyền tham gia của trẻ em còn thiếu tính bền vững. Điều quan trọng nhất là trẻ em chưa được thực sự tham gia vào các quá trình ra quyết định của cơ quan Nhà nước, nhà trường, gia đình có liên quan đến trẻ em.

Theo phân tích của các cấp, ngành, nguyên nhân một phần là do lãnh đạo các cấp, gia đình và xã hội chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng quyền tham gia của trẻ em; chưa tham vấn ý kiến trẻ em trong quá trình xây dựng pháp luật, chính sách liên quan đến trẻ em. Quan niệm về quyền tham gia của trẻ em chủ yếu tập trung vào công tác tổ chức các hoạt động vui chơi giải trí và những hoạt động đáp ứng quyền cơ bản của trẻ em. Bên cạnh đó, chính trẻ em cũng chưa tự tin và chủ động thực hiện quyền này.

“Trong giai đoạn từ nay đến năm 2020, tỉnh sẽ tập trung thúc đẩy quyền tham gia của trẻ em như tổ chức Diễn đàn trẻ em, Liên hoan Gặp mặt trẻ em, CLB Quyền trẻ em. Tạo môi trường thuận lợi và nâng cao năng lực cho trẻ em trong việc thực hiện quyền tham gia vào các vấn đề liên quan đến trẻ em theo quy định của pháp luật và Công ước của Liên Hợp Quốc về quyền trẻ em.

Chương trình quyền tham gia của trẻ em sẽ góp phần quan trọng vào việc nâng cao nhận thức của các nhà quản lý, gia đình, nhà trường và trẻ em về thúc đẩy quyền tham gia của trẻ em. Tạo cơ hội, điều kiện để trẻ em được nói lên tiếng nói của mình, được người lớn hiểu, chia sẻ, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của trẻ em”, bà Hiền cho biết.

KIM CHI