Theo quy định, tất cả cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp (DN) đều thuộc đối tượng bắt buộc nộp kinh phí công đoàn (KPCĐ) bằng 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) cho người lao động (NLĐ). Tuy nhiên, thời gian qua vẫn còn nhiều DN, nhất là các DN khu vực kinh tế ngoài nhà nước không nộp hoặc chậm nộp, nộp không đầy đủ KPCĐ theo quy định.
Còn nhiều khó khăn
Luật Công đoàn năm 2012 quy định rõ mức đóng KPCĐ là 2% quỹ tiền lương, mức lương làm căn cứ đóng BHXH cho NLĐ; định kỳ hàng tháng, DN phải đóng cho công đoàn cấp trên cơ sở. Công đoàn cấp trên cơ sở sẽ trích lại cho CĐCS 65% kinh phí để hoạt động và giữ lại 35%. Đối với các DN chưa có tổ chức công đoàn, khoảng 65% kinh phí trên sẽ được công đoàn cấp trên cơ sở giữ lại và trả lại cho DN khi DN thành lập tổ chức công đoàn.
Trong nhiệm kỳ qua, Ban Thường vụ LĐLĐ tỉnh và các cấp công đoàn tỉnh đã tập trung nhiều giải pháp cho công tác thu KPCĐ. Hiện nguồn thu đối với khu vực hành chính sự nghiệp tương đối ổn định. Riêng nguồn thu KPCĐ ở khu vực sản xuất kinh doanh còn gặp nhiều khó khăn. Với số lượng tổ chức DN đang quản lý gồm: 115 công đoàn cơ sở (trong đó có 12 DN có vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài) và 715 DN nhỏ và siêu nhỏ chưa có tổ chức công đoàn có tham gia BHXH cho 4.921 lao động, kết quả thu hàng năm luôn cao hơn năm trước nhưng vẫn còn có năm chưa đạt dự toán Tổng LĐLĐ Việt Nam giao. Cụ thể, năm 2013 đạt 64,22%; năm 2014 đạt 104,14%; năm 2015 đạt 112,73%; năm 2016 đạt 105,9%; năm 2017 đạt 87,26%.
Bên cạnh một số DN thực hiện tốt việc đóng KPCĐ như: Công ty TNHH Thủy sản Hồng Ngọc, Công ty TNHH Semco, Công ty TNHH Công nghiệp Hào Hưng, Công ty CP Vật liệu xây dựng…, vẫn còn nhiều DN chưa thực hiện việc này theo luật. “Địa phương đang tập trung chủ yếu các DN quy mô nhỏ, mang tính chất gia đình, sản xuất kinh doanh không ổn định; thậm chí có DN chỉ có tên, còn địa điểm và hoạt động sản xuất kinh doanh không rõ ràng khiến công đoàn gặp khó khăn trong việc tiếp cận để tuyên truyền, vận động phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở, thu KPCĐ. Mặt khác, nhiều chủ DN chưa xây dựng thang bảng lương, không ký kết hợp đồng lao động, trốn đóng BHXH cũng gây khó khăn trong việc xác định quỹ tiền lương làm căn cứ đóng BHXH để tính thu KPCĐ. Đây cũng là khó khăn chung của LĐLĐ các địa phương”, ông Đào Văn Rê, Chủ tịch LĐLĐ huyện Đông Hòa giãi bày.
Ngoài những khó khăn trên, nhận thức hạn chế và thái độ thiếu hợp tác, cố ý lẩn tránh trách nhiệm của không ít chủ DN cũng cản trở lớn cho công tác thu kinh phí, đoàn phí công đoàn. Bà Phạm Thị Ngọc Tú, Phó Chủ tịch kiêm Trưởng Ban Tài chính LĐLĐ tỉnh cho biết: “Nhiều đợt kiểm tra, công đoàn cấp trên đặt lịch làm việc nhưng chủ DN đều lấy nhiều lý do để tránh mặt. Cán bộ công đoàn phải hẹn đi, hẹn lại hoặc trực tiếp đến nhiều lần vẫn không thể làm việc với người sử dụng lao động. Nhiều đơn vị lấy cớ sản xuất kinh doanh khó khăn nên cố tình chây ỳ, nợ đọng KPCĐ. Ngoài ra, công tác nắm bắt thông tin về tình hình hoạt động của DN chưa tốt, có nơi còn bỏ sót đối tượng quản lý thu. Thêm vào đó, mặc dù đã có chế tài xử phạt các đơn vị không đóng KPCĐ theo Nghị định 88 của Chính phủ đến 75 triệu đồng nhưng thiếu sự phối hợp trong công tác thanh kiểm tra, xử lý vi phạm”.
Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của chủ DN
Theo LĐLĐ tỉnh, để giải quyết khó khăn trong thu KPCĐ, góp phần chăm lo, bảo vệ tốt hơn cho NLĐ, thời gian tới, ngoài việc tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của các chủ DN, công đoàn đã quán triệt, triển khai công tác tài chính công đoàn trong tình hình mới nhằm tạo sự thống nhất trong toàn hệ thống công đoàn. Bên cạnh đó chỉ đạo thực hiện tốt công tác phân cấp thu, chú trọng đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho kế toán và cán bộ công đoàn cấp trên cơ sở; phân công cho từng cán bộ chuyên trách công đoàn theo dõi, đôn đốc, chỉ đạo hoạt động công đoàn cơ sở và thu KPCĐ. Các cấp công đoàn phối hợp với các ngành: Tài chính, Thuế, Kho bạc, BHXH, LĐ-TB-XH… để có thông tin, số liệu chính xác về đơn vị, quỹ lương đóng BHXH trên địa bàn làm cơ sở đôn đốc, đối chiếu, thông báo thu KPCĐ. Đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện các chế độ, chính sách đối với NLĐ tại các cơ quan, đơn vị, DN kết hợp đôn đốc thu nợ, trích nộp KPCĐ; đẩy mạnh các biện pháp tuyên truyền, thuyết phục, vận động người sử dụng lao động chấp hành pháp luật lao động, công đoàn, quy định về nghĩa vụ, trách nhiệm trong việc trích nộp KPCĐ…
Phó Chủ tịch LĐLĐ tỉnh Phạm Thị Ngọc Tú nhấn mạnh: “Ngoài các giải pháp trên, LĐLĐ tỉnh sẽ phối hợp với ngành chức năng kiên quyết xử lý hoặc khởi kiện các DN vi phạm đóng KPCĐ theo quy định của pháp luật và Tổng LĐLĐ Việt Nam; trước hết tập trung vào DN có số lao động nhiều, kinh phí lớn. LĐLĐ tỉnh sẽ rà soát các đơn vị chưa đóng KPCĐ để kịp thời tham mưu đề xuất với Tỉnh ủy, các huyện, thị, thành ủy và UBND cùng cấp đôn đốc, chỉ đạo các đơn vị, DN trên địa bàn thực hiện trách nhiệm, nghĩa vụ trích nộp và có chế tài xử phạt theo đúng quy định của Nghị định 191/2013 của Chính phủ quy định chi tiết về tài chính công đoàn”.
THÁI NGỌC
