Mạng xã hội gần đây xuất hiện những hình ảnh so sánh trẻ nước ngoài và trẻ người Việt khi cùng nghỉ ngơi ở sân bay. Trong khi trẻ người nước ngoài được ba mẹ cho đọc sách thì trẻ Việt Nam được ba mẹ cho xem điện thoại. Nhiều bình luận lo ngại việc trẻ xem các thiết bị điện tử khi chưa đủ nhận thức sẽ gây ra nhiều hệ lụy, nhưng kiểm soát việc này thế nào thì chưa có giải pháp thỏa đáng.

Cho không được, cấm không xong

Hai vợ chồng làm công việc kinh doanh cửa hàng hoa, công việc bận bịu cả ngày lẫn đêm nên 2 con của chị L.T.N.H (phường Hòa Vinh, TX Đông Hòa), đang ở lứa tuổi tiểu học đều gửi cho ngoại ở gần đó trông coi và đưa đón đi học. Ông bà ngoại đã nhiều tuổi, còn phải lo công việc nhà và cơm nước nên để các cháu trật tự, ông bà cho mỗi đứa một chiếc điện thoại giúp chúng ngồi yên. Thành thói quen, nên ngoài giờ lên lớp, hễ về đến nhà là các con của chị H đều ôm khư khư điện thoại, không thích giao tiếp với bên ngoài.

Chị N.T.L.B (xã Hòa Mỹ Tây, huyện Tây Hòa) có con trai 9 tuổi cũng đau đầu vì con dành hầu hết thời gian trong ngày xem điện thoại. Chị B cho biết, vì chồng đi làm xa, chị làm việc 8 tiếng ở cơ quan nên con học trường gần nhà, tự đi bộ về, tự ăn cơm chị nấu sẵn và chơi một mình. Để hỏi han tình hình con, chị B ban đầu định mua điện thoại “cục gạch”, nhưng bé cứ năn nỉ muốn có một chiếc điện thoại thông minh để giải trí sau giờ học nên chị cũng chiều theo. Nhưng đến khi mua rồi, vì ba mẹ không có ở nhà quản lý nên con đi học về đến nhà là coi điện thoại cả buổi chiều. “Gần đây, sự việc nghiêm trọng hơn khi cháu có dấu hiệu nghiện điện thoại. Thường tối 8 giờ là tôi bắt con tắt đèn đi ngủ để sáng mai đi học sớm, nhưng có lần tôi thức giấc thì thấy con đang trùm mền bấm điện thoại”, chị B lo lắng nói.

Công việc bận rộn, nhiều phụ huynh lo ngại những tác động xấu của điện thoại gây ra cho trẻ nhưng không có giải pháp nào xử lý toàn vẹn. Nếu không cho con xem các thiết bị điện tử, cha mẹ sợ con ra đường hoặc chơi các trò nguy hiểm mà họ không có mặt để kiểm soát. Ngoài ra, nhiều phụ huynh không để tâm đến việc con em mình đang sử dụng điện thoại ra sao, thường liên lạc hay kết bạn với ai. Nếu có quan tâm cũng chưa chắc biết hết những thứ đang lôi kéo con trên mạng.

Một khảo sát gần đây của Cục Trẻ em (Bộ LĐTB&XH) cho biết, có 89% trẻ em sử dụng mạng internet, trong đó 87% sử dụng hằng ngày. Một nghiên cứu khác cho biết độ tuổi trung bình sử dụng điện thoại và mạng xã hội hiện nay tại Việt Nam chỉ khoảng 9 tuổi. Trong khi đó, độ tuổi trung bình được cập nhật kiến thức để sử dụng điện thoại hay mạng xã hội an toàn là 13 tuổi. Nói khác hơn, trẻ em Việt Nam hiện nay đang có khoảng 5 năm sử dụng điện thoại và truy cập mạng xã hội khi chưa có đủ kiến thức, kỹ năng.

Cha mẹ làm gương và dành thời gian cho con

Trong bối cảnh công nghệ thông tin, mạng xã hội bùng nổ, trẻ em được tiếp xúc với điện thoại từ sớm dễ nảy sinh tình trạng nghiện, ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe thể chất và trí tuệ. Để trẻ cai điện thoại, cha mẹ làm gương và dành thời gian cho con, hướng trẻ tới lối sống lành mạnh, hữu ích…

Để con không nghiện thiết bị điện tử, mạng xã hội, ngay từ khi con 4, 5 tuổi, anh L.T.T (phường 2, TP Tuy Hòa) đã ý thức làm gương cho con. Khi ở nhà, anh rất ít dùng điện thoại, trừ khi có việc gấp cần xử lý. Thay vào đó, anh dành thời gian dạy con học, cùng con chơi những môn thể thao phù hợp, đưa con đi dã ngoại vào dịp cuối tuần. Khi con lớn hơn, anh cho con dùng các thiết bị đăng nhập bằng tài khoản trẻ em và giới hạn thời gian sử dụng của con. “Để làm điều này cần rất nhiều sự kiên nhẫn và làm từ sớm. Thời điểm trẻ học mẫu giáo còn dễ nhưng sau khi con vào tiểu học, không ở trường bán trú thì sẽ khó khăn hơn rất nhiều. May mà nhà tôi có ông bà và tôi đã giải thích rõ cũng như nhờ ông bà giám sát, giúp con hạn chế xem thiết bị điện tử khi tôi không có nhà nên các con không sa vào điện thoại”, anh T cho biết.

Không phủ nhận lợi ích của điện thoại thông minh đối với đời sống con người; tuy nhiên, trước việc nhiều trẻ nghiện điện thoại, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tinh thần, các chuyên gia tâm lý cho rằng, để con cai điện thoại, trước tiên, cha mẹ cần sắp xếp thời gian ở bên con và làm gương đối với con trong việc sử dụng điện thoại hợp lý. Ở cấp mầm non, tiểu học, cha mẹ dành thời gian trò chuyện, vui chơi với trẻ hằng ngày để tăng sự gắn kết gia đình, giúp trẻ tránh xa thiết bị điện tử. Với cấp THCS, ngoài giờ học, cha mẹ nên hướng con vào các công việc như nấu ăn, làm việc nhà, cùng con tham gia các hoạt động thể thao, vui chơi lành mạnh ngoài trời. Với học sinh cấp THPT, các em được sử dụng điện thoại để phục vụ học tập, tuy nhiên gia đình cần kiểm soát chặt chẽ, hướng dẫn con sử dụng đúng mục đích.

Theo ông Nguyễn Hoàng Dũng, giảng viên Trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn (Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh), điều quan trọng nhất khi dạy con cách dùng thiết bị điện tử là cha mẹ phải có sự am hiểu. “Nếu thực sự am hiểu vấn đề, cha mẹ hoàn toàn có thể phân tích những mặt lợi, mặt hại của internet cho con. Trái lại, nếu chỉ nói chung chung cái này không tốt, cái kia không được rồi cấm đoán thì trẻ càng tò mò, muốn thử. Điều quan trọng là cha mẹ phải dành thời gian quan sát, chia sẻ vừa kịp thời uốn nắn con, vừa giúp bồi đắp tình cảm gia đình”, ông Dũng phân tích.

THÁI HÀ