Tuy không còn là người chịu trách nhiệm chính về thu nhập nhưng vai trò của người cao tuổi trong gia đình vô cùng quan trọng. Dù ở vị trí nào, người cao tuổi cũng luôn là chỗ dựa vững chắc, là động lực góp phần xây dựng hạnh phúc gia đình.

Trong gia đình, người cao tuổi (NCT) thể hiện rõ vai trò trong việc tham gia, quyết định những công việc lớn; giáo dục, truyền thụ kỹ năng, kinh nghiệm, truyền thống văn hóa, đạo đức cho con cháu; chia sẻ tâm tư, tình cảm với con cháu, gìn giữ nề nếp gia phong.

Những tấm gương sáng

Năm nay đã bước qua tuổi 68 nhưng hằng ngày Mí Lát ở xã Ea Bar (huyện Sông Hinh) vẫn tích cực tham gia các hoạt động sản xuất trong gia đình. Là người vợ, người mẹ của 6 đứa con, người bà của 20 đứa cháu nên Mí Lát luôn tự dặn mình phải sống mẫu mực để giữ hòa khí trong gia đình, truyền dạy cho con cháu những kinh nghiệm sống tốt.

Mí Lát chia sẻ: Trong gia đình, tôi luôn dạy bảo con cháu kính trên nhường dưới. Bản thân tôi luôn làm gương trong mọi công việc. Luật tục quy định rằng “Trẻ phải bảo bằng lời, nói bằng miệng…, đừng đánh trẻ bằng roi, đừng dạy trẻ bằng đòn. Thân đau, hồn lạc, xác bệnh”. Nếu ông bà cha mẹ bỏ bê con cái, không dạy bảo chúng đến nơi đến chốn khiến chúng “như trâu điên mùa nắng”.

Cũng là tấm gương sáng trong xây dựng gia đình, giữ nếp nhà, ông Trương Phúc ở xã An Phú (TP Tuy Hòa) thổ lộ: “Không chỉ nuôi dạy, truyền đạt những kinh nghiệm sống quý báu của ông bà tổ tiên để lại, tôi còn luôn sống chuẩn mực, phát triển kinh tế gia đình để làm chỗ dựa vững chắc cho con cháu”.

Theo ông Nguyễn Trung Thành, Trưởng ban đại diện Hội NCT tỉnh, là lớp người có những cống hiến, trưởng thành trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc và xây dựng đất nước, NCT là nguồn lực quý trong nhiều lĩnh vực. Ngày nay, rất nhiều NCT say mê sáng tạo, cống hiến, làm giàu cho gia đình, quê hương, có vai trò quan trọng trong định hướng, giáo dục con cháu, động viên thế hệ trẻ phấn đấu, rèn luyện trở thành người có ích cho gia đình và xã hội.

Đặc biệt, NCT còn phát huy vai trò trong phát triển văn hóa, xây dựng gia đình kiểu mẫu, truyền thống tốt đẹp của dân tộc, như: Tích cực tham gia xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở, thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội, các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, từ thiện, nhân đạo; các hoạt động phòng chống dịch bệnh ở địa phương.

Qua các phong trào, nhiều điển hình, tiên tiến NCT là những tấm gương sáng của tinh thần bền bỉ vượt khó, không cam chịu đói nghèo, quyết chí làm giàu chính đáng cho chính mình và giúp đỡ người khác cùng vươn lên làm giàu; lưu giữ những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc.

Sống vui, sống khỏe, sống có ích

Theo thống kê của Tổng cục Dân số, Việt Nam chạm đỉnh dân số vàng và bước vào thời kỳ già hóa dân số với tốc độ nhanh. Do đó, sự ảnh hưởng của NCT đối với gia đình và cộng đồng rất lớn. Hiểu rõ vai trò của NCT trong xã hội và gia đình sẽ giúp NCT chủ động phát huy thế mạnh của mình để sống vui, sống khỏe, sống có ích.

Theo bà Huỳnh Thị Kiều Diễm, Phó Chủ tịch UBND TP Tuy Hòa, việc triển khai các phong trào xây dựng gia đình như: “Ông bà, cha mẹ mẫu mực, con cháu thảo hiền”, “Nuôi con khỏe, dạy con ngoan”, “Gia đình, dòng họ hiếu học”… đã khẳng định vai trò tích cực của NCT ở các cấp, hội đoàn thể của thành phố, góp phần thực hiện tốt công tác tuyên truyền phổ biến các nội dung xây dựng gia đình văn hóa. Theo đó, các cơ quan, đơn vị trên địa bàn thành phố, nhất là hội NCT luôn tạo điều kiện để hội viên và NCT có thể phát huy một cách tối đa vai trò của mình trong gia đình và cộng đồng.

“Thực tế cho thấy khi đến tuổi xế chiều, những thay đổi về mặt tinh thần, thể chất của NCT dễ làm giảm chất lượng cuộc sống, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. Hơn nữa, khoảng cách giữa các thế hệ khiến NCT khó tìm được điểm chung trong cách nhìn nhận sự việc với con cháu. NCT dễ rơi vào tình trạng khủng hoảng tâm lý khiến họ thiếu nghị lực và niềm tin để chống chọi với những vấn đề của tuổi già. Do đó, nhu cầu được chăm sóc về tinh thần của NCT cũng rất lớn. Để NCT sống vui, sống khỏe, sống hạnh phúc rất cần gia đình, cộng đồng quan tâm, chăm sóc về cả thể chất, tinh thần và cảm xúc…”, ông Nguyễn Trung Thành chia sẻ.

Khẳng định gia đình là cơ sở quan trọng đối với sự ổn định và phát triển của một quốc gia; gia đình hạnh phúc là nhân tố cơ bản quyết định sự tồn tại của một gia đình, nhất là vai trò truyền đạt, đúc kết những kinh nghiệm quý báu của các thế hệ NCT, Giám đốc Sở VHTT&DL Nguyễn Thị Hồng Thái cho biết: Việc xây dựng gia đình hạnh phúc, trong đó phát huy vai trò NCT là những quan điểm được đề cập thường xuyên trong các văn bản về chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước trong xây dựng và phát triển gia đình Việt Nam.

Cụ thể, Bộ trưởng VHTT&DL đã ban hành Bộ tiêu chí ứng xử trong gia đình, nhằm xác định và từng bước đưa vào cuộc sống các chuẩn mực giá trị đạo đức, văn hóa con người Việt Nam trong thời kỳ CNH-HĐH và hội nhập quốc tế; củng cố ý thức pháp luật, đề cao đạo đức, lương tâm, trách nhiệm của mỗi người với bản thân, gia đình cộng đồng, xã hội và đất nước; ngăn chặn sự xuống cấp về đạo đức trong gia đình và xã hội. Theo đó, bộ tiêu chí đã quy định: Ứng xử của cha mẹ với con, ông bà với cháu là gương mẫu, yêu thương; con với cha mẹ, cháu với ông bà là hiếu thảo, lễ phép.

PHONG NHÃ