Mùa này, rau đắng mọc hoang lòa xòa trên mặt đất cũng là khi má thu hoạch chúng, phơi khô và để dành nấu món chè rất lạ miệng: Chè rau đắng.
Cũng đã hơn 10 năm rồi, từ khi rời nhà đi học rồi đi làm, món chè rau đắng của má tôi chỉ thỉnh thoảng nghĩ về chứ không có nhiều dịp được ăn. Hôm rồi chị gái về thăm nhà, gặp lúc má đang nấu một nồi chè rau đắng thật to. Má bảo con cái đi vắng hết, má thì không ăn bao nhiêu nhưng muốn nấu nhiều để mời hàng xóm. Vì bác Năm nhà đối diện, cô Ba xóm trên, cô Bảy xóm dưới hay thím Mười xóm trước gắn bó cùng má từ ngày má chân ướt chân ráo về đây làm dâu nên thi thoảng má mời để vui chị, vui em. Chị kể một hồi rồi bảo tôi rằng lâu lắm rồi chị mới được thử lại món chè má nấu. Rất ngon! Rồi bảo tôi cuối tuần về nhà đi để má nấu chè rau đắng cho ăn chứ ở phố lấy đâu ra món này.
Rau đắng dùng để nấu chè là loại rau mọc hoang. Cứ mưa xuống, chúng nảy ra và bò lòa xòa ở các đám đất trống. Khi mùa mưa qua đi, đến những ngày hè, má sẽ đi xung quanh vườn nhà, bứt lấy phần gốc là hái được một cụm rau thật chắc tay. Đi một vòng vườn là thu được cả rổ to. Rau đắng sau đó được má rửa sạch và để lên hàng rào phơi. Chờ qua mấy nắng, những cọng rau khô cong cũng là lúc má gom hết vào một túi sạch, để dành dùng dần.
Mỗi khi nấu chè, má sẽ lấy ra một ít, đốt thành tro. Lấy phần tro này ngâm vào nước sạch, lóng lấy phần nước trong màu hơi ngả vàng là ta đã có một thành phần rất quan trọng để cho vào nồi chè nếp. Rồi thì cứ nấu nếp với đường lên, khuấy đều cho hạt nếp bung nở. Đang lúc nồi chè sôi ùng ục, lại lấy phần nước rau đắng cho vào. Không biết nước rau đắng ấy chứa những gì mà khi vừa cho vào nồi đã làm dậy lên mùi hương nhẹ nhàng, sau đó điều hòa vị ngọt của chè; nâng mùi vị của chè nếp vốn dĩ kén người ăn lên một mức tinh tế, độc đáo.
Bây giờ, khi nhiều năm đã trôi qua, đất đai trở nên chật hẹp, nhà cửa mọc lên san sát thì cũng chẳng còn mấy đám rau đắng mọc hoang. Má tôi, có lẽ là một trong số ít người còn nhớ món chè rau đắng, còn nấu món chè rau đắng để thơm thảo với hàng xóm láng giềng, để kết nối những bác, những cô mà với má bây giờ đã là một phần thân thuộc.
AN NAM
