Làm thế nào để những người viết văn có thêm động lực, cảm hứng và năng lượng, sáng tạo nên các tác phẩm văn học vì quê hương đất nước, vì con người? Làm thế nào phát hiện, bồi dưỡng các cây bút trẻ, xây dựng lực lượng kế thừa? Nhân dịp Đại hội Chi hội Văn học (Hội Văn học Nghệ thuật Phú Yên) lần thứ VII, câu hỏi đó đã được xới lên.

Văn nghệ sĩ Phú Yên cùng các đồng nghiệp ở Bắc Ninh trong một chuyến đi thâm nhập thực tế sáng tác. Ảnh: YÊN LAN

Những gương mặt kế thừa

Tại Phú Yên, cây bút trẻ được chú ý nhất hiện nay là Trần Lê Anh Tuấn. Sinh năm 1988 ở huyện Đồng Xuân, làm việc trong ngành Công an, Trần Lê Anh Tuấn làm người đọc ngạc nhiên khi gặp những bài thơ, những tản văn của anh. Thơ của Trần Lê Anh Tuấn đã được giới thiệu trên các báo, tạp chí uy tín, trong đó phải kể đến tạp chí Văn nghệ Quân đội. Tản văn của Trần Lê Anh Tuấn từng mang về cho anh giải nhất cuộc thi Tạp bút Áo Trắng - NXB Trẻ năm 2018. Đọc các tác phẩm của Tuấn, ngay cả người hồ nghi cũng tin rằng nếu nuôi dưỡng đam mê, anh sẽ đi đường dài với văn chương.

…Chân trời gọi anh rời đi

Qua đông đảo tiếng cười tìm lặng im tiếng khóc

Anh đi như mũi tên

Mà những bông hoa mang vết thương thầm

rưng rức hương

Anh đi từ đồi sương trắng đến đồng gió mặn

Anh đi qua rừng xanh đoàn tàu đẵm khói

Anh đi trên làn da nhăn nheo đèo Cả

Anh đi dưới khóe mắt lửa chóp lưng trời…

(Buổi chiều)

Trong 119 cây bút trẻ tiêu biểu từ các vùng miền được đề cử, bầu chọn và mời tham dự hội nghị Những người viết văn trẻ toàn quốc lần thứ X do Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức tại Đà Nẵng mới đây, Trần Lê Anh Tuấn là đại biểu duy nhất đến từ Phú Yên. Anh chia sẻ: “Đến hội nghị Những người viết văn trẻ toàn quốc, cảm nhận được sự quan tâm của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, sự kỳ vọng và đặt niềm tin của lãnh đạo Hội Nhà văn Việt Nam, các nhà văn, nhà thơ tiền bối, tôi như được tiếp thêm nguồn năng lượng sáng tạo dồi dào. Dẫu biết rằng sự sáng tạo là con đường cô độc của cái tôi cá nhân, nhưng chắc chắn rằng tôi sẽ nâng niu, gìn giữ nguồn năng lượng tích cực ấy để đồng hành với quê hương, đất nước trong những hành trình mới, cột mốc sáng tạo mới vì văn chương, vì con người”.

Nếu như Trần Lê Anh Tuấn được chú ý nhiều ở chuyên ngành Thơ thì Nguyên Hậu được yêu mến qua những tản văn vừa dung dị vừa tràn ngập hình ảnh, xốn xang hoài niệm. Tản văn của Nguyên Hậu thường để lại dư âm lấp lánh từ vẻ đẹp của cảm xúc, của tâm hồn. “Không chỉ riêng tôi mà hình như mọi thứ quanh cha đều lấy tín hiệu bếp lửa bập bùng để báo cho một đêm dài vừa hết, lấy mùi khói bấc và tiếng chùi đèn của cha làm mốc cho ngày giáp tết. Ngay cả cánh vạc kêu sương bên thềm cũng tỉnh cơn ngái ngủ đập cánh bay đi, ngơ ngẩn trước chồi xanh lộc biếc của mùa xuân mới, bỏ lại tiếng lá rơi trong thinh không rất nhẹ. Tiếng cuốc gọi bạn thâu đêm hay tiếng chim dũ dĩ mang điệu bộ đầy nhớ nhung cũng thôi khắc khoải, bắt đầu ngày mới. Tuổi thơ tôi trôi êm đềm qua bao ngày bình yên như thế. Nhưng tôi như cánh vạc kêu sương, đập cánh bay đi rồi không hẹn ngày trở lại... Chỉ còn bếp lửa mỗi sớm mai như người tri âm bền tình bầu bạn cùng cha, để mỗi lúc gọi về thăm, cha giấu đi sự quạnh hiu bằng bao câu chuyện xóm, chuyện làng gần gũi. Tôi rưng rưng nghĩ về những cây gòn quanh chân núi. Chúng vẫn đúng mùa ra hoa kết trái, đúng mùa đổ bông trắng bay đi trong một chiều mênh mông gió, liệu chúng có chút gì nhớ nhung đôi tay chai sần của cha từng vân vê bắt bông từng sợi, để chúng cháy hết mình trước khi thành tàn tro trong gian bếp ấm?...”. (Tản văn Cha, gian bếp ấm và những cây đèn vỏ chai tháng Chạp, đoạt giải nhất cuộc thi Nhớ thương mùi tết 2019 do Báo Thế Giới Tiếp Thị Online tổ chức).

Cây bút sinh năm 1986 này đã rời quê nhà Đồng Xuân, rời công việc của một phóng viên Đài Truyền thanh và Truyền hình huyện, làm việc tại Văn phòng Đăng ký đất đai thuộc Sở TN-MT Phú Yên. Những người yêu thích các trang viết của Nguyên Hậu kỳvọng chị sẽ có sự bứt phá trên con đường văn chương.

Tại Đại hội Chi hội Văn học lần thứ VII, nhà văn Trần Quốc Cưỡng, Chủ tịch Hội VHNT tỉnh Phú Yên đánh giá: “Tuy chưa phát triển được nhiều hội viên mới nhưng đội ngũ sáng tác vẫn tạo được sự tiếp nối, lớn mạnh, vững chãi trong sáng tác văn học. Những hội viên lớn tuổi đã chứng minh “gừng càng già càng cay”. Tiếp bước những cây bút đàn anh đàn chị ở lứa tuổi trung niên được định hình trên văn đàn, như Phùng Hi, Y Nguyên, Lê Hào, Phương Trà là những cây bút trưởng thành rất nhanh, có giọng điệu riêng, được bạn đọc mến mộ, như Trần Lê Anh Tuấn, Mộc Miên, Nguyên Hậu...”. Mộc Miên là bút danh của Lý Thị Thủy - cô giáo dạy Văn tại Trường phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh. Cây bút người Nùng có những truyện ngắn rất chắc tay, thấm đẫm hơi thở đời sống miền núi, của đồng bào Nùng. Lý Thị Thủy chia sẻ: “Tôi luôn cảm thấy may mắn vì từ những ngày đầu tập tành viết lách, đã có cái duyên là được các anh chị trong Hội VHNT tỉnh động viên khích lệ và giới thiệu kết nạp vào hội. Từ đây, tôi dần trưởng thành hơn, tự tin hơn với niềm đam mê sáng tạo văn chương. Trong nhiều năm qua, hội đã luôn tìm kiếm, phát hiện, bồi dưỡng các tác giả trẻ như thế”.

Những người viết văn: Lý Thị Thủy, Nguyễn Thị Bích Nhàn, Trần Lê Anh Tuấn, Pha Lê và Cao Vĩ Nhánh (từ trái sang). Ảnh: YÊN LAN

Trăn trở

Lao động sáng tạo là hành trình cô đơn. Trên hành trình đó, ngoài việc nuôi dưỡng niềm đam mê và nỗ lực không ngừng, các cây bút cần gì ở tổ chức hội? Theo tác giả Lê Hào - một trong những cây bút thơ nổi bật và có giọng thơ rất riêng, để sáng tạo tác phẩm văn học, việc tổ chức những chuyến đi thâm nhập thực tế sáng tác là rất cần thiết, tạo cơ hội cho hội viên tìm hiểu về những nét đẹp văn hóa và đời sống của người dân, khơi nguồn cảm hứng sáng tác. Thời gian qua, Hội VHNT tỉnh đã tạo điều kiện rất tốt cho anh em lao động sáng tạo, trong đó có việc tổ chức những chuyến đi thực tế. Về phía hội viên, cần phải thể hiện trách nhiệm của mình khi tham gia những chuyến đi này, là phải có tác phẩm văn học.

Tác giả Nguyên Hậu chia sẻ: Đối với người cầm bút, quá trình tạo ra tác phẩm là hành trình lặng lẽ, như con tằm rút ruột nhả tơ, và cái đích cuối cùng vẫn là mong muốn tác phẩm của mình được nhiều người biết đến. Để làm được điều này, ngoài sự miệt mài sáng tạo của bản thân, thì sự hỗ trợ từ Hội VHNT tỉnh cũng là nhân tố tích cực trong việc đưa tác phẩm đến công chúng. Nguyên Hậu chỉ ra một thực tế: Hiện nay, có rất ít đứa con tinh thần của các tác giả được “sống” đúng nghĩa. “Bởi vậy, nên chăng hội cần tổ chức những buổi giới thiệu những tác phẩm có chất lượng của hội viên, hoặc những hội thảo nhỏ để chính những người cầm bút và độc giả có thể bày tỏ, sẻ chia?”, cây bút sinh năm 1986 gợi mở.

Hội viên Nguyễn Thị Bích Nhàn mong muốn hội quan tâm nhiều hơn nữa đến hoạt động sáng tạo của hội viên, tạo động lực, khuyến khích anh chị em sáng tạo bằng những việc làm cụ thể. Tác giả Lý Thị Thủy mong rằng công tác phát triển hội viên sẽ được chú trọng hơn nữa, nhất là việc phát hiện, bồi dưỡng các cây bút nữ, người dân tộc thiểu số, người trẻ tuổi.

Tác giả Trần Lê Anh Tuấn chia sẻ: “Tôi làngười trưởng thành từ Chi hội Văn học thuộc Hội VHNT tỉnh, nên cảm nhận được rằng hội rất coi trọng việc phát hiện và bồi dưỡng những người viết văn trẻ. Tôi mong muốn Ban Chấp hành Chi hội Văn học nhiệm kỳ mới tiếp tục quan tâm và có nhiều cách làm đổi mới, sáng tạo để đưa văn chương đến gần hơn với các bạn học sinh, sinh viên, từ đó tạo môi trường thuận lợi để phát hiện và bồi dưỡng thêm nhiều cây bút viết văn trẻ cho tỉnh nhà”.

YÊN LAN