Sau gần 2 năm chống chọi với căn bệnh hiểm nghèo bằng tinh thần lạc quan và bền bỉ sáng tác, nhạc sĩ - Nghệ sĩ Ưu tú Nguyễn Ngọc Quang trút hơi thở cuối cùng trong một buổi chiều Tuy Hòa trùng trùng gió lạnh. Ông đã theo cái gió Tuy Hòa về khoảng trời xanh ngát, để lại Yêu lắm quê mình, Hồn đá, Thạch Bi Sơn, Oan khúc Lệ Chi Viên…, để lại tình yêu âm nhạc, tình yêu quê hương thiết tha trong từng giai điệu, lời ca.
 |
| Bìa tập nhạc và CD Thương lắm Trường Sa ơi của nhạc sĩ Ngọc Quang. Ảnh: CTV |
1. Ở Phú Yên, hầu như ai yêu âm nhạc đều có đôi lần ngân nga câu hát “…Nắng trải đồng vàng thênh thang vựa thóc/ Dáng ai trên đồng đẹp tựa lúa xuân/ Dẫu qua trăm núi nghìn sông/ Thì quê hương cũng ở trong tim mình…”. Ra đời gần 30 năm trước, Yêu lắm quê mình là ca khúc đầu tiên làm nên tên tuổi nhạc sĩ Ngọc Quang - khi đó là Trưởng Đoàn Ca múa nhạc Sao Biển - nay là Nhà hát Ca múa nhạc dân gian Sao Biển.
Sau này, nhạc sĩ Ngọc Quang tiếp tục ghi dấu ấn bằng Hồn đá, Thạch Bi Sơn, Oan khúc Lệ Chi Viên, Uống với Mù Cang Chải… Ông đã thành công khi đưa âm hưởng tuồng, âm hưởng dân ca bài chòi vào các ca khúc. Bên cạnh đó, nhạc sĩ Ngọc Quang cũng rất thành công khi khai thác chất liệu ca trù, mà Oan khúc Lệ Chi Viên là một minh chứng. Ông đã đọc nhiều sách về vụ án oan nổi tiếng trong lịch sử và tới Côn Sơn (Hải Dương) 3 lần trước khi đặt bút viết “Vũ trụ mênh mang thời gian dằng dặc/ Núi Chí Linh ngùn ngụt khí thiêng/ Đốt nén nhang thơm nhớ ơn tiên tổ/ Để lại giang sơn gấm vóc trường tồn…”. Oan khúc Lệ Chi Viên đẩy cảm xúc lên cao và khiến người nghe có cảm giác rợn ngợp khi giai điệu hòa quyện với lời ca bi tráng. Ca khúc đoạt giải thưởng của Hội Nhạc sĩ Việt Nam, năm 2015.
Nhạc sĩ Ngọc Quang từng nói: “Có những tác phẩm, khi cảm xúc bật ra thì viết liền song cũng có những tác phẩm, ngoài cảm xúc, phải đầu tư tìm hiểu nhiều, đặc biệt là có sự trải nghiệm”.
Tháng 7 năm ngoái, nhạc sĩ Ngọc Quang chia sẻ: “Tôi vừa tổng hợp lại các sáng tác của mình về quê hương Phú Yên. Một con số mà chính tôi cũng bất ngờ. Có trên 30 ca khúc viết về Phú Yên, trong đó rất nhiều bài hát được phổ biến rộng rãi trong cộng đồng, như: Yêu lắm quê mình, Hồn đá, Thạch Bi Sơn, Câu hát trao duyên, Đá Đĩa quê tôi, Lời mời Phú Yên, Về Phú Yên quê anh, Đêm Tuy Hòa, Hẹn nhau về xứ Nẫu, Tuy Hòa cà phê, Em là con gái Phú Yên, Tuy Hòa ngày mới…”. Ngọc Quang là nhạc sĩ viết về quê hương Phú Yên nhiều nhất, trong đó có những ca khúc đoạt giải thưởng âm nhạc cấp quốc gia, cấp khu vực như: Hồn đá, Thạch Bi Sơn, Yêu lắm quê mình…
Không chỉ tràn đầy năng lượng sáng tạo và đã sáng tác hàng trăm tác phẩm, nhạc sĩ Ngọc Quang còn tự hòa âm phối khí cho đứa con tinh thần của mình. Mê đắm âm nhạc, ông tìm hiểu cách thức sử dụng các thiết bị, công nghệ phòng thu, bởi ông biết rằng hòa âm phối khí góp phần rất quan trọng vào sự thành công của ca khúc.
Với nhạc sĩ Ngọc Quang, âm nhạc chính là tình yêu lớn nhất cuộc đời ông.
2. Nhạc sĩ - Nghệ sĩ Ưu tú Nguyễn Ngọc Quang sinh năm 1955, quê ở xã An Dân, huyện Tuy An. Ông có một thời gian gắn bó với mảnh đất Sơn Hòa trong vai trò Trưởng Phòng VH-TT huyện trước khi nhận nhiệm vụ Trưởng Đoàn Ca múa nhạc Sao Biển, Phó Giám đốc rồi Giám đốc Sở VH-TT, sau đó là Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh. Năm 2015, nhạc sĩ Ngọc Quang nghỉ hưu và bước vào chặng đường mới trên hành trình sáng tạo. Các ca khúc nối nhau ra đời. Cũng trong năm 2015, nhạc sĩ Ngọc Quang thử sức mình bằng cách tham gia tất cả cuộc thi sáng tác âm nhạc trong nước. Tác phẩm của ông góp mặt trong 12 cuộc thi, đoạt 10 giải thưởng, trong đó ca khúc đầy trăn trở Cơn mưa rừng chiều nay đoạt giải C cuộc thi Sáng tác về đề tài cách mạng và kháng chiến giai đoạn 1930-1975. Cơn mưa rừng chiều nay viết về các cựu chiến binh đi tìm mộ đồng đội đã nằm lại giữa những cánh rừng già, là một trong những ca khúc mà nhạc sĩ Ngọc Quang ưng ý. Cuối năm đó, nhạc sĩ Ngọc Quang ra mắt CD và tập nhạc Thương lắm Trường Sa ơi, giới thiệu với những người yêu nhạc 10 ca khúc về biển đảo, về người lính. Năm 2017, ngoài việc sáng tác gần 20 ca khúc, nhạc sĩ Ngọc Quang dành tâm huyết vào việc biên tập đĩa nhạc Tuy An - Mảnh đất vang ca. Đĩa nhạc gồm audio CD và DVD karaoke, tập hợp 10 ca khúc đã nổi tiếng lẫn ca khúc mới của các nhạc sĩ về mảnh đất từng là miền biên viễn của Đại Việt xưa, nơi trầm tích văn hóa lắng vào thanh âm đàn đá, kèn đá. Đây là đĩa nhạc đầu tiên của huyện Tuy An, cũng là tấm lòng của nhạc sĩ Ngọc Quang dành cho quê nhà.
3. Mắc bệnh ung thư, nhạc sĩ Ngọc Quang vẫn lạc quan và say mê sáng tác. Trong 2 năm cuối đời, ông sáng tác hơn 20 ca khúc, chưa kể một số ca khúc được đặt hàng. Trong số này có Nghinh phong đậm đặc tuồng, từ hình ảnh Nghinh phong chuyển tải khát vọng quê hương hội nhập, phát triển và Ơi cái gió Tuy Hòa - ca khúc mang đậm “hơi thở” của bài chòi, mượn hình ảnh gió Tuy Hòa để nói lên truyền thống của quê hương.
Nhạc sĩ - Nghệ sĩ Nhân dân Cao Hữu Nhạc, nguyên Giám đốc Nhà hát Ca múa nhạc dân gian Sao Biển, nói rằng chính niềm đam mê âm nhạc và năng lượng sáng tạo đã giúp nhạc sĩ Ngọc Quang vượt lên bệnh tật.
Khi dịch bệnh bùng phát, nhạc sĩ Ngọc Quang có ngay ca khúc Phú Yên chung tay chống dịch. Với giai điệu tươi trẻ, ca từ lạc quan, Phú Yên chung tay chống dịch động viên những người đang ngày đêm làm nhiệm vụ ở tuyến đầu và kêu gọi người dân cùng đoàn kết, chung tay đẩy lùi đại dịch. Đây là ca khúc “mở đường” cho hàng loạt ca khúc của các nhạc sĩ Phú Yên về đề tài phòng chống COVID-19.
Trong những ngày tháng quê hương vào cuộc chống dịch, nhạc sĩ Ngọc Quang có “cuộc chiến” của riêng mình. Căn bệnh ung thư đưa ông đi dần về phía cuối đường đời nhưng ông vẫn lạc quan, vẫn gắng gượng dành chút sức lực còn lại để sáng tác.
Năm ngoái, các nhạc sĩ trong Chi hội Âm nhạc và Nhà hát Ca múa nhạc dân gian Sao Biển dự định tổ chức một chương trình giới thiệu một số tác phẩm âm nhạc nổi bật và giao lưu với nhạc sĩ Ngọc Quang, nhưng ông nói đợi khỏe hơn hẵng làm. Khoảng 3 tuần trước, các nhạc sĩ tiếp tục bàn về việc này. Nhạc sĩ Tấn Phát gọi điện thông báo cho tôi biết, nhưng rồi anh cho hay nhạc sĩ Ngọc Quang chưa muốn tổ chức chương trình lúc này. Ông muốn đợi khỏe lại rồi mới làm.
Cho đến những ngày cuối đời, tác giả Yêu lắm quê mình, Hồn đá, Thạch Bi Sơn… vẫn lạc quan, vẫn tin rằng mình sẽ vượt qua căn bệnh hiểm nghèo. Chắc hẳn ông còn những dự định cho niềm đam mê sáng tạo. Nhưng ông đã trút hơi thở cuối cùng lúc 16 giờ 45 ngày 21/2 tại nhà riêng, khi Tuy Hòa trùng trùng gió lạnh.
Nhạc sĩ Nguyễn Ngọc Quang - người con của quê hương Phú Yên, một nghệ sĩ đầy đam mê, đầy năng lượng sáng tạo - đã theo cái gió Tuy Hòa về khoảng trời xanh ngát.
PHƯƠNG TRÀ
