Với những người đi làm ăn xa quê thì mỗi khi tết đến xuân về, lòng sẽ nôn nao khó tả. Ngày thường không hẳn không về quê, nhưng tết về quê là vui nhất. Đó là vì ta sẽ gặp gia đình, gặp nhiều bạn bè, đi thăm, gặp lại hầu hết mọi người, mọi nhà trong làng… Tết có ý nghĩa thiêng liêng và chẳng có tết nơi đâu bằng tết ở quê nhà.

Trên đường về quê, cứ đến Nha Trang là tôi tỉnh ngủ. Khi xe đổ con dốc cuối cùng của Đèo Cả tiến vào đồng bằng Tuy Hòa (bây giờ là ra khỏi hầm Đèo Cả) thì cái cảm giác nôn nao, chờ đợi suốt quãng đường từ Nha Trang tới đây bỗng chuyển sang xốn xang khó tả. Tim như đập nhanh hơn và đoạn đường cuối về làng như dài thêm ra.

Mỗi khi xe qua Hòa Xuân, tôi thường ngoái đầu nhìn núi Đá Bia mờ ảo trong những vệt sáng của hừng đông. Rồi xe qua ngã ba Cây Bảng, băng qua cánh đồng Phú Lâm, vào ĐT645 (đường 5 cũ) lên xã Hòa Thành, qua khỏi làng Phú Nông, cảm giác hân hoan ùa về khi đến làng Phước Nông - ngôi làng trong tim tôi, theo cách cảm, cách nhìn, cách suy nghĩ của tôi…

Làng Phước Nông nằm giữa hai làng - theo trục đường 5 cũ - đầu dưới giáp làng Phú Nông, còn đầu trên giáp làng Lạc Nghiệp. Làng tôi cách quốc lộ 1, từ ngã ba Phú Lâm đi theo ĐT645 lên chừng 5km.

Đi xa, nếu gặp ai đó dù lớn hay nhỏ nói người làng Phước Nông hay Phú Nông thì tôi hỏi ngay: Nhà ở chỗ nào? Khi họ nói ra thì tôi có thể hình dung ngay là gần nhà ai, đường đi vô nhà người đó như thế nào. Bây giờ đường sá làm lại, nhà cửa xây cất nhiều nhưng về cơ bản không sai biệt lắm vì cả tuổi thơ gần hai mươi năm của tôi quanh quẩn ở đó.

Mỗi khi về làng, xe dừng ngay đầu con dốc vào làng, cạnh cầu Khum. Bước xuống xe, nhìn ra là cánh đồng Tuy Hòa bát ngát, như trong bài hát của người anh cùng làng - nhạc sĩ Cao Hữu Nhạc:

“Ngát đồng xanh cánh cò bay mỏi,

Anh đưa em về thăm lại quê hương

Ơi Tuy Hòa chín nhớ mười thương

Câu dân ca lượn, gió vờn lúa non”…

Ai đó từng nói, con đường đẹp nhất là con đường về làng. Với tôi, con đường vào làng là con đường nhiều cảm xúc nhất. Cảm giác nôn nao, rộn ràng… cứ dâng trào mỗi bước chân về.

Đi vào làng, hay khi đã về nhà mà gặp người trong làng thì ai ai cũng hỏi đúng một câu:

- Dìa khi nào dẫy?

- Dạ, mới dìa…

Chưa kịp hỏi thăm lại thì đã nghe:

- Dẫy hửng, chừng nào đi? Có người thì làm ngay và luôn một tràng: Dìa khi nào dẫy, khi nào đi? Năm nay làm ăn sao?…

Họ không đợi mình trả lời, hỏi tới tấp như vậy. Người quê tôi thật thà, chất phác đến đáng yêu.

Đến nhà, bước vào cửa ngõ, điều đầu tiên là tìm má. Nếu gặp anh chị em thì hỏi ngay: Má đâu? Lần nào về mà má không có ở nhà một ngày là thấy lạc lõng, có cảm giác không an toàn, kiểu như gà con lạc đàn, chim non lạc mẹ vậy. Còn má là còn quê hương thân yêu, còn có những bữa cơm gia đình ấm áp, dù má tôi ít khi ăn chung, má chỉ bắc ghế ngồi nhìn chúng tôi. Ba tôi mất sớm, má vất vả lo toan, nuôi anh em chúng tôi ăn học. Tôi không thể hình dung sau này nếu không còn má thì khi về nhà, về quê sẽ như thế nào.

Má, cánh đồng lúa Tuy Hòa, những rặng núi, những lũy tre, con bò, bãi soi và cái tết quê... là tuổi thơ tôi, là quê hương trong tôi, nó chảy trong máu thịt tôi, mãi mãi không có nơi nào có thể thay thế được.

HUỲNH KHANG