Bến Tre không chỉ có dừa. Bến Tre còn quyến rũ bởi nhiều điều giản dị mà kỳ lạ, trong đó có một dòng sông cùng mang tên Bến Tre, nơi in bóng mọi thăng trầm của vùng đất đặc biệt được hình thành bởi các cù lao của đất Chín Rồng…
Giống như sông Đà Rằng của Phú Yên, sông Bến Tre là huyết mạch của quê hương Đồng Khởi. Tỉnh Bến Tre hiện nay thuộc miền Tây Nam Bộ, cách TP Hồ Chí Minh gần 90km. Địa danh Bến Tre vốn xuất hiện từ thời nhà Nguyễn. Vào ngày 1/1/1900, chính quyền thuộc địa Pháp thành lập tỉnh Bến Tre; đến ngày 22/10/1956 chính quyền Việt Nam Cộng hòa đổi thành tỉnh Kiến Hòa.
Sau ngày đất nước thống nhất năm 1975, tỉnh Bến Tre được tái lập, có địa giới nằm trên ba dãy cù lao lớn: cù lao Bảo, cù lao Minh và cù lao An Hóa. Bến Tre không phải tách nhập tỉnh như ở nhiều địa phương khác nhưng cũng có nhiều thay đổi trong nội tỉnh, như chia nhỏ các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã.
Điều thú vị là Bến Tre chẳng những là tên của một tỉnh mà còn là tên của thành phố tỉnh lỵ nằm trên phần đất cù lao Bảo. TP Bến Tre vốn được nâng cấp từ thị xã, trước năm 1975 là quận Trúc Giang - tỉnh lỵ của tỉnh Kiến Hòa. Ngoài ra, Bến Tre còn là tên của một dòng sông nhỏ chảy ngang TP Bến Tre và là tên của một cây cầu mới bắc ngang sông này nằm trên đường Hùng Vương, cùng một ngôi chợ trung tâm thành phố. Nghĩa là đến Bến Tre, du khách sẽ thấy có nhiều… Bến Tre!
Sông Bến Tre dài khoảng 30km, bắt nguồn từ một nhánh sông Tiền ở xã Tân Hào, huyện Giồng Trôm. Sau khi chảy quanh co theo hướng tây bắc đến TP Bến Tre thì dòng sông lại chia làm hai nhánh. Một nhánh chảy theo hướng bắc đổ ra sông Ba Lai. Còn một nhánh chảy theo hướng tây nam đổ ra sông Hàm Luông. Sông Bến Tre là tuyến đường thủy nội tỉnh quan trọng, hợp cùng với các dòng sông Hàm Luông, Ba Lai, Cổ Chiên thành hệ thống đường thủy nối liền Bến Tre với các tỉnh thành khác ở Nam Bộ, đặc biệt là nối với trung tâm kinh tế lớn TP Hồ Chí Minh.
Mọi nét cổ kính và hiện đại của TP Bến Tre ngày nay đều gắn liền và in bóng xuống dòng sông Bến Tre. Con đường Hùng Vương chạy dọc phía nam bờ sông thơ mộng, là nơi tọa lạc của những công trình kiến trúc cổ, mà tiêu biểu nhất là tòa nhà Bảo tàng tỉnh Bến Tre được xây dựng theo kiểu Pháp gồm một tầng trệt và một tầng lầu, diện tích 474m2, nằm trong khuôn viên rộng hơn 13.000m2. Đây là di tích lịch sử văn hóa đặc biệt gắn liền với mọi thăng trầm của tỉnh Bến Tre cũng như miền Tây Nam Bộ hơn một thế kỷ qua.
Cùng nằm trên đường Hùng Vương hoặc những con đường lân cận, soi bóng xuống dòng sông Bến Tre, còn có nhiều tòa cao ốc mới xây dựng phản ánh sự phát triển không ngừng của TP Bến Tre. Ngoài ra, ở đây còn có ngôi chợ Bến Tre, trung tâm thương mại lớn và lâu đời, đầu mối của nhiều loại hàng hóa nông sản, thủy sản tỏa đi khắp tỉnh và các tỉnh thành lân cận.
Ngoài vị thế xung yếu về giao thông và thương mại, sông Bến Tre còn là nơi giàu tiềm năng phát triển du lịch. Lòng sông sâu và rộng, hai bên bờ có phong cảnh tiêu biểu của xứ dừa, với nhiều bến bãi và phương tiện phục vụ du khách. Ven sông có nhiều làng mạc gắn với những nghề truyền thống, ẩn dưới bóng dừa và những vườn cây trĩu quả còn có nhiều di tích, đền chùa, nhà thờ…
Đặc biệt, ngay tại trung tâm thành phố, bên đường Hùng Vương, có nhà hàng nổi Bến Tre luôn thu hút đông đảo du khách bằng những món đặc sản ngon, rẻ với không gian mát mẻ lộng gió sông Bến Tre. Về đêm, ngồi trên nhà hàng nổi này, bên cạnh việc thưởng thức ẩm thực xứ dừa, du khách thả hồn trong tiếng gió trở về với âm vang hào khí lịch sử văn hóa Bến Tre một thời chưa xa gắn liền với bước chân khẩn hoang, giữ nước của tổ tiên, đặc biệt là tinh thần nghĩa khí Lục Vân Tiên của cụ đồ Nguyễn Đình Chiểu, bộ đội của ông Cống - tướng Đồng Văn Cống, đoàn quân tóc dài của nữ tướng Nguyễn Thị Định…
Bến Tre và sông Bến Tre giản dị mà kỳ lạ, quyến rũ, chứa đựng nhiều bí ẩn cần khám phá.
PHAN HUỲNH
