Phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng luôn là vấn đề quan trọng. Vì thế, Bộ VH-TT-DL vừa tổ chức hội thảo góp ý dự thảo đề án Phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng giai đoạn 2015-2020, định hướng 2030 với mức đầu tư kinh phí lên tới 230 tỉ đồng. Hình thành, nhân rộng thói quen và nhu cầu đọc sách trong mọi tầng lớp nhân dân là giải pháp quan trọng.

Đông đảo học sinh đọc sách tại Ngày hội đọc sách tỉnh Phú Yên năm 2015 do Thư viện tỉnh tổ chức - Ảnh: T.DIỆU

NHỮNG TRĂN TRỞ

Tại hội thảo Phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng giai đoạn 2015-2020, định hướng 2030, nhiều học giả, trí thức đã mổ xẻ những nguyên nhân của “bệnh” lười đọc sách trong xã hội hiện nay. Đại biểu cũng đặc biệt chú trọng tới các giải pháp phát triển hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhân viên thư viện với chương trình đưa sách về vùng nông thôn, nhân rộng mô hình tủ sách gia đình, phát triển sách điện tử… như là nhóm giải pháp quan trọng thúc đẩy phong trào đọc sách trong cộng đồng. Điều này cho thấy hệ thống thư viện chiếm vai trò đặc biệt quan trọng trong việc phát triển phong trào đọc sách.

Bà Phạm Thị Kim Anh, Giám đốc Thư viện tỉnh Phú Yên, cho biết: “Hiện nay, các loại hình giải trí đa dạng và phong phú, đồng nghĩa với việc con người bị thu hẹp thời gian cho một số loại hình giải trí kinh điển, trong đó có đọc sách. Mặc dù sách chứa đựng kho tri thức của nhân loại, song nó trở thành vật “vô tri vô giác” nếu như không được con người sử dụng. Đối với hệ thống thư viện công cộng, hiện nay lượng bạn đọc đã không còn đông như trước. Đó là một thực tế không thể phủ nhận”.

Hệ thống thư viện chậm thay đổi, chậm mở rộng, vẫn hoạt động theo cách cũ trong hoàn cảnh mới? Thiếu một hệ thống thư viện phủ rộng? Thư viện thiếu các chương trình, hoạt động quảng bá cho chính mình cũng như chưa có các dịch vụ đi kèm để phục vụ bạn đọc? Đó là những câu hỏi đầy băn khoăn, trăn trở mà ngành Thư viện cả nước đang nỗ lực giải quyết, trong đó có Thư viện tỉnh Phú Yên.

Nhiều học giả nhận định, lớp trẻ bây giờ lười đọc sách, nếu có đọc thì cũng thường chọn sách kiếm hiệp, sách có tính chất bạo lực. Phần lớn các em quên sách vở là kho tàng của kiến thức. Rất có thể vì văn hóa đọc xuống cấp mà hiện nay chúng ta chứng kiến một xã hội đầy rẫy những bạn trẻ ứng xử thiếu văn hóa và đầy bạo lực.

Bạn Lê Văn Hợi, sinh viên Trường cao đẳng Công nghiệp Tuy Hòa, cho biết: “Em thấy nhiều sinh viên hiện nay đọc nhiều nhưng chỉ đọc trên điện thoại di động hay iPad, chủ yếu là theo dõi tin tức trên mạng xã hội và đọc báo điện tử. Rất ít bạn đọc sách dù là sách điện tử. Đọc như thế thì chỉ nắm bắt thông tin, giải trí chứ không bổ sung nhiều kiến thức giúp ích cho việc học tập”.

ĐỂ HÌNH THÀNH THÓI QUEN ĐỌC

Bạn Lê Văn Hợi cho biết thêm: “Thói quen đọc sách của em có từ nhỏ, vì ba mẹ thường mua sách về nhà cho em đọc. Bây giờ, em vẫn thường xuyên tới thư viện trường và vẫn còn đọc những quyển sách hạt giống tâm hồn. Kiến thức từ kho tàng sách làm giàu thêm tri thức, tạo niềm vui”.

“Là một người làm thơ, tôi thường xuyên đọc sách. Tôi đọc thơ Chế Lan Viên, Tố Hữu, các tác giả văn học, nghệ thuật không chỉ để thưởng thức mà còn học hỏi ý tưởng, ngôn ngữ… Dù đã lớn tuổi nhưng tôi vẫn luôn tìm thấy niềm vui, thích thú trong việc đọc thơ, đọc sách. Ý tưởng sáng tác dồi dào cũng một phần nhờ vào kiến thức tích lũy từ sách vở. Người lớn, nhà chức trách cần định hướng để lớp trẻ hiểu rằng sách là kho tàng mở cánh cửa tri thức”, ông Nguyễn Công Hoan, Chủ nhiệm CLB Thơ Diên Hồng (TP Tuy Hòa), hội viên Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Phú Yên, chia sẻ.

Để phát triển phong trào đọc sách, thời gian qua, Thư viện tỉnh Phú Yên cũng đã có những hoạt động để thu hút và mở rộng đối tượng độc giả như: nâng cấp hệ thống thư viện cơ sở, phát huy các mô hình đọc sách hiệu quả (tủ sách liên kết với tiệm sửa xe, tiệm hớt tóc, CLB hưu trí, phòng đọc sách đồn biên phòng, phòng đọc sách cho người có công, quầy sách lưu động của sinh viên…); tăng cường công tác luân chuyển tài liệu giữa các thư viện, hướng đến đối tượng bạn đọc nông thôn; tăng cường đào tạo, hướng dẫn nghiệp vụ cho cán bộ cơ sở, trang bị máy vi tính tại thư viện cơ sở… Bà Phạm Thị Kim Anh nói: “Tôi hy vọng trong thời gian đến, ngành Thư viện sẽ nhận được sự quan tâm đầu tư hơn nữa để hoàn thành tốt vai trò là cầu nối tri thức của nhân loại, góp phần phục vụ công cuộc phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội ở địa phương”.

Ở các trường đại học, cao đẳng, phổ thông cũng có nhiều việc làm nhằm phát triển phong trào đọc sách. Nổi bật trong số đó là Trường cao đẳng Công nghiệp Tuy Hòa, đã có nhiều cách làm hay, trong đó có giải pháp xây dựng thư viện nhà trường thành “giảng đường thứ hai”. Nếu trước đây, người thầy chủ yếu truyền đạt tri thức cho sinh viên qua các bài giảng hay giáo trình thì nay người thầy hướng dẫn cho sinh viên phương pháp thu thập thông tin, tự học, tự nghiên cứu. Bên cạnh việc đổi mới giảng dạy, thư viện nhà trường cũng tìm ra những giải pháp nhằm hiện đại hóa công tác thư viện như: áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý hoạt động thư viện, đổi mới phong cách phục vụ của nhân viên thư viện bằng cách coi sinh viên là khách hàng… Điều đó đã mang lại một môi trường thư viện thoải mái, thu hút sinh viên trong trường.

Bà Trần Thị Ngọc Tuyết, Giám đốc Trung tâm Thông tin - Thư viện (Trường cao đẳng Công nghiệp Tuy Hòa), cho biết: “Ngoài các hoạt động nhằm nâng cao chất lượng phục vụ thư viện, nhà trường còn thường xuyên tổ chức ngày hội đọc sách nhằm khơi dậy phong trào đọc sách trong nhà trường”.

DIỆU ANH