Rời khu thương mại Outlet Parndorf, chúng tôi lên xe về hướng Budapest - thủ đô của Hungary cách đó hơn 200km. Đường tốt 4-6 làn xe, hai bên là đồng cỏ và ruộng lúa mì xanh mơn mởn, xen lẫn là những khu rừng cao, những cánh đồng điện gió. Các làng quê ở Hungary nhà cửa tập trung, phần lớn là những nhà ngói nhỏ xây theo kiểu nông thôn và hầu như không có vườn nhà, trông không có vẻ khá giả bằng nông thôn Đức, Áo.

Thành phố ghép đôi bờ sông Danube

Budapest, tên gọi thủ đô Hungary, thực ra là tên ghép từ 2 thành phố: Buda ở bờ Tây và Pest ở bờ Đông sông Danube. Lịch sử của Budapest ban đầu là khu định cư của người Celt từ thế kỷ I, sau đó người La Mã chiếm đóng từ đầu thế kỷ II phát triển dần thành một khu vực thương mại.

Tượng đài Thống chế Eugène-Thân vương xứ Savoie, trong Lâu đài Buda. Ảnh: ĐÀO TẤN LỘC

Đến thế kỷ IX, tộc Magyar đến định cư ở đây dưới sự lãnh đạo của Arpad đã thành lập các thị trấn Buda và Pest trước khi Vương quốc Hungary hình thành vào năm 1000 nhờ vua Stephen I (cháu của Arpad) thống nhất các thế lực thành một vương triều phong kiến Kitô giáo. Vua Stephen I được Giáo hoàng La Mã trao vương miện thần thánh và sau này được Giáo hội phong thánh.

Nhưng phải đến cuối thế kỷ XIII, vua Béla IV của Hungary cho thiết lập cung điện hoàng gia trên đỉnh những ngọn đồi bảo vệ của Buda, thì Buda mới trở thành thủ đô của Hungary từ năm 1361. Đến ngày 17/11/1873, hai thành phố Buda, Pest và vùng Obuda được hợp nhất lại thành thủ đô Budapest ngày nay.

Dinh Tổng thống Hungary trong Lâu đài Buda. Ảnh: ĐÀO TẤN LỘC

Budapest hiện nay có diện tích 525km², dân số 1,75 triệu người, kể cả vùng đô thị phụ cận là 3,3 triệu người, chiếm 1/3 dân số nước Hungary, có GDP đầu người gần 43.000 USD. Budapest có thế mạnh về thương mại, tài chính, thời trang, nghiên cứu, công nghệ, giáo dục, giải trí..., được xếp thứ hạng cao trên thế giới về chỉ số thành phố sáng tạo. Ở đây có hơn 40 trường đại học, cao đẳng, trong đó có 3 trường nằm trong top 500 trên thế giới.

Budapest có hệ thống giao thông khá phát triển, với sân bay quốc tế Ferench Liszt khá nhộn nhịp; 4 tuyến tàu điện ngầm trong đó có 1 tuyến cổ nhất châu Âu (từ 1896) và có tuyến xanh lục số 4 là tàu điện ngầm không người lái, 5 tuyến đường sắt ngoại ô, 33 tuyến xe điện, 15 tuyến xe điện bánh hơi, 264 tuyến xe buýt... một ngày trung bình có thể vận chuyển 3,9 triệu lượt người. Các tuyến đường bộ chính, đường sắt châu Âu đều đến được Budapest.

Nhà thờ Thánh Matthias trong Lâu đài Buda. Ảnh: ĐÀO TẤN LỘC

Budapest được xem là một trong những thành phố đẹp nhất châu Âu, có 80 suối khoáng nóng và hệ thống hang động nước nóng lớn nhất thế giới, có khu vực trung tâm là di sản văn hóa thế giới và hơn 220 bảo tàng các loại.

Xe chúng tôi đến Budapest lúc 4 giờ chiều từ phía Buda ở bờ Tây sông Danube, chui qua một hầm dưới ngọn đồi cao có tượng thần Tự do, rồi dừng trên đường bờ sông có đôi đường sắt tàu điện chạy song song với đường ô tô. Chúng tôi xuống đi bộ dọc sông Danube, hai bờ sông đều kè đá có du thuyền đậu san sát; nhiều cầu bắc qua sông có kiến trúc đẹp, nhất là cầu dây văng Széchenyi (còn gọi là cầu Xích, Lánchid). Cầu Xích dài 380m, rộng 14,5m, được đưa vào sử dụng từ năm 1849, bị hư hại trong Thế chiến thứ 2 và được xây dựng lại vào năm 1949, hai đầu cầu có hai cặp sư tử đá rất hoành tráng.

Đường trên bờ sông người đi dạo, đi xe đạp đông; bên đường cứ 4-5 phút có một tàu điện chạy qua, đoạn đường sắt chui qua đường vào cầu Xích có đường ray lượn cong hình chữ S nhìn rất lạ. Chúng tôi đi chậm chậm trên bờ sông có gió mát vừa giải mệt sau 3 giờ ngồi xe vừa check-in tòa nhà Quốc hội đẹp sừng sững bên kia sông - có thể nói đó là một trong số rất ít tòa nhà Quốc hội đẹp nhất trên thế giới. Sau đó về đi ăn và đến khách sạn Akeah Verdi Budapest để nghỉ tối.

Pháo đài của Những người đánh cá trong Lâu đài Buda. Ảnh: ĐÀO TẤN LỘC

Sáng hôm sau, khoảng 6 giờ 30, nhóm chúng tôi dậy đi dạo sớm dọc theo mấy con phố gần nơi ở, nhà cửa dọc đường phần lớn 4-5 tầng cổ kính, thỉnh thoảng mới có một tòa nhà dạng building hơn 10 tầng. Buổi sáng đường vắng xe, trên hè phố ít người đi lại, trên các đường ngang nhỏ ô tô đậu san sát. Tôi thấy có quán cà phê “Hà Nội xưa” ghi bằng tiếng Việt, nhưng ngày chủ nhật nên không thấy mở cửa (ở đây nhiều quán, cửa hàng không mở ngày chủ nhật). Đến cuối đường là một ngã tư lớn có hầm chui qua đường đi về nhiều hướng, bên trong có cả một số quầy dịch vụ, bán đồ lưu niệm, đồ uống giải khát.

Đi ngược lại theo phía bên kia đường, chúng tôi vào một công viên nhiều cây xanh lớn, có hồ nước, thảm cỏ và một cụm tượng đài bằng đồng kỷ niệm cuộc cách mạng Hungary năm 1848 chống Áo, do Lajos Kossuth lãnh đạo. Lajos Kossuth (1809-1894) là một luật sư, chính trị gia người Hungary sau cuộc cách mạng 1848 phải lưu vong nước ngoài, có thời gian sau này được mời về làm Bộ trưởng Tài chính. 

Vương cung Thánh đường thánh Stephen ở Budapest. Ảnh: ĐÀO TẤN LỘC

Lâu đài Buda ở bờ Tây Danube - di sản văn hóa nhân loại

Điểm đến tham quan đầu tiên là lâu đài Buda, ngày trước là cung điện hoàng gia, nằm trên đồi bờ Tây sông Danube, diện tích khu lâu đài này chiếm 4,73km², là di sản văn hóa được UNESCO công nhận năm 1987. Lâu đài gồm nhiều công trình liên hoàn trong một rừng cây, hoàn thành lần đầu vào năm 1265, sau đó liên tục được xây thêm từ thế kỷ XIV đến thế kỷ XX, nên phong cách kiến trúc rất đa dạng từ kiểu trung cổ, baroque và cả hiện đại.

Chúng tôi đến thăm Nhà Kỵ mã có một tượng người thuần phục ngựa rất sinh động, sau đó lên một quảng trường lát đá có đài phun nước Matthias có cụm tượng vua Matthias đi săn (đang sửa chữa lớn), ở một bên là Bảo tàng nghệ thuật quốc gia Hungary. Qua một cổng lớn chạm trổ đẹp có hai cặp sư tử đá lớn, là bước vào sân Sư tử, xung quanh là các tòa nhà cổ: Thư viện Quốc gia có chóp tròn xanh trên nóc, Nhà Trưng bày Quốc gia đang giới thiệu triển lãm tranh của một nữ họa sĩ. Đi về phía Đông trên thành cao nhìn hai bờ sông Danube và phụ cận, có tượng thống chế Eugène - thân vương xứ Savoie cưỡi ngựa rất oai phong, ông là người có công đánh đuổi người Thổ Nhĩ Kỳ ra khỏi Budapest qua trận Zenta 1697. Tượng đồng này là tác phẩm của nhà điêu khắc Karoly Senyei, đặt trước cửa Bảo tàng lịch sử Budapest.

Dọc theo bờ thành phía Đông của lâu đài còn có một số bảo tàng khác. Ngược về phía Tây là đi về phía cung điện Sándor là nơi hiện nay tổng thống Hungary làm việc. Đây là một tòa nhà 2 tầng, dáng khiêm tốn, ngoài cửa có hai vệ binh đứng gác lặng im như hai pho tượng sáp, cứ 15 phút thì đổi phía một lần với nhiều động tác chào súng, xoay súng như một nghi lễ, du khách đến xem rất đông và có thể chụp hình, quay phim. Xung quanh nơi tổng thống làm việc có nhiều công trình cung điện cũ hư hại đang được xây dựng lại, giàn giáo khắp nơi.

Đi tiếp theo hướng bắc đến khu vực nhà thờ thánh Matthias và pháo đài của Người đánh cá. Nhà thờ thánh Matthias là một kiến trúc đẹp, có mái hoa văn màu sắc rực rỡ như một tấm vải thổ cẩm, xây dựng từ thế kỷ XI, bên hông là sân rộng và vườn cây, có các vòi nước sạch, rất mát để du khách lấy uống và rửa mặt. Phía Đông khu này là pháo đài của Người đánh cá, chủ yếu là một tường thành dài khoảng 300m, cao 4m, có nhiều vọng lâu nhìn phía sông Danube.

Khách trải nghiệm đi du thuyền trên sông Danube tại Budapest. Ảnh: ĐÀO TẤN LỘC

Để trải nghiệm, chúng tôi mua vé mất 8 euro/người lên bờ thành này để ngắm cảnh, chụp hình về phía sông Danube và toàn cảnh về phía nhà thờ thánh Matthias. Giữa nhà thờ và pháo đài có tượng vua Saint Stephen I (vị vua lập quốc đầu tiên của Hungary) cưỡi ngựa. Từ pháo đài xuống theo các bậc đá, chúng tôi đi trên những con đường uốn lượn trong rừng cây xanh mát, có nhiều tượng đài, nhiều tòa nhà cổ kính, có những hàng cây lá tím trải ra đến phía cầu Xích, rất thơ mộng.

Nhà Quốc hội và những điểm du lịch ở bờ Đông Danube

Đến trưa, cả đoàn đi ăn trưa ở nhà hàng Domus Vinorum, có món khai vị truyền thống của Hungary và món gà đút lò phô mai với khoai tây, uống bia hơi Hung. Ăn xong tiếp tục đi tham quan Nhà Quốc hội Hungary, đây là tòa nhà lớn nhất và cao nhất Budapest được khánh thành năm 1904, dài 268m, có 691 phòng, 27 lối vào, 29 cầu thang. Tòa nhà này nằm trên đường bờ sông phía Đông sông Danube, có kiến trúc kiểu Gothic thời phục hưng, hướng cửa chính về quảng trường Lajos Kossuth, trước cửa chính Nam có tượng Andrassy Gyula (1823-1890) là Thủ tướng của Vương quốc Hungary từ 1867-1871. Trong Nhà Quốc hội còn lưu giữ vương miện thần thánh Hungary từ vị vua lập quốc - là một quốc bảo của Hungary.

Đi bộ qua các phố cổ, các phố đi bộ có đông người ngồi uống bia, chui qua bên dưới đường sắt ven bờ sông phía Đông, chúng tôi đến bến du thuyền số 7 để trải nghiệm đi du thuyền trên sông Danube. Mua vé mất 15 euro/người, chúng tôi vào một chiếc du thuyền có khoảng 150 ghế ngồi như ghế ở máy bay, xung quanh là kính để du khách quan sát, được phục vụ nước uống gồm các loại bia, rượu vang, sâm banh, nước ngọt.

Du thuyền đi trên sông về phía Nam khoảng 300m, chui qua cầu Marguerit rồi quay lại theo hướng bắc chui dưới nhiều cầu, vòng qua một đảo lớn trên sông có bến cho du khách lên xuống đảo, cảnh vật hai bên bờ sông rất đẹp với nhiều công trình cổ kính. Cuối cùng sau hơn 45 phút di chuyển trên sông, du thuyền trả khách trở về bến du thuyền số 7 lúc xuất phát.

Quảng trường Anh hùng tại Budapest. Ảnh: ĐÀO TẤN LỘC

Chúng tôi sau đó đi thăm vương cung Thánh đường thánh Stephen, có kiến trúc kiểu Gothic, khánh thành từ năm 1905, hai bên trước cửa chính có hai thanh obelisk (khối tứ giác nhọn đầu kiểu Ai Cập) đặt trên đài phun nước. Tiếp tục dạo qua nhiều phố, đến quán ăn Tây Hồ của người Việt làm chủ để ăn món ăn Việt, nghe giới thiệu nhiều đoàn ngoại giao của Việt Nam qua đây đều có ăn chỗ này. Cơm trắng, thịt kho trứng, gà quay, cá kho, canh... đều thuần Việt, mấy ngày mới được ăn nên thấy ngon miệng.

Trên đường về khách sạn, chúng tôi ghé thăm Nhà hát opera Quốc gia Hungary khá đồ sộ, trước cửa có điêu khắc tượng của nhà soạn nhạc vĩ đại Liszt Ferench (tức Franz Liszt, được viết theo chữ Hungary) người Hungary (1811-1886), ông cũng được xem là một trong những nghệ sĩ piano lớn nhất mọi thời đại.

Sáng hôm sau, trên đường ra sân bay quốc tế Budapest (mang tên Liszt Ferench) cách trung tâm thủ đô 16km về phía Đông Nam, chúng tôi ghé thăm quảng trường Anh hùng và Bảo tàng Quốc gia cạnh quảng trường. Giữa quảng trường là một trụ cao trên đỉnh có tượng thần Chiến thắng, hai bên là hai vành cung trụ đá có tượng và phù điêu những chiến sĩ, rất hoành tráng. Lúc đó, đang có một tốp vũ công hơn 30 người, da màu sậm, nữ mặc váy đen áo vàng, nam quần dài đen áo xanh, nhảy múa rất sôi động theo tiếng nhạc từ loa mang theo, thu hút nhiều du khách.

Chúng tôi rời Budapest về nước trong một ấn tượng rất tuyệt vời về thành phố cổ kính xinh đẹp nằm hai bên bờ sông Danube, với các cung điện, nhà thờ hoành tráng, với những kiến trúc văn hóa tinh tế và đồ sộ, bên cạnh đó là những con người Hungary chăm chỉ trong công việc và hiếu khách. Tôi tin đất nước Hungary và thủ đô Budapest sẽ còn phát triển mạnh mẽ hơn nữa trong những thập niên tới, xứng đáng là vùng đất của con cháu vua Saint Stephen lập quốc, nơi sản sinh ra bậc danh nhân như Franz Liszt thiên tài.

ĐÀO TẤN LỘC