Nghinh xuân, một dòng lan đơn thân nhiều người mộ điệu, được gọi bằng nhiều tên khác nhau. Dân dã gọi là tai trâu; sang trọng hơn thì gọi ngọc điểm, đai châu, nghênh xuân. Riêng tôi, tôi vẫn thích gọi là nghinh xuân.
Có thể nói, đây là dòng lan được nhiều người thích, có sức sống mãnh liệt nên nhiều lúc, anh em gọi vui: khỏe như trâu. Song, để có một chậu nghinh xuân ưng ý, không dễ chút nào.
Một giò lan nghinh xuân quý, trước hết, phải là một giò lan đẹp; phải được nhìn bốn phía, soi kỹ từ trên xuống dưới, từ trong ra ngoài. Giò lan đó, khi chưa cho hoa, vẫn mang một vẻ đẹp sang trọng, kiêu sa.
Từng chiếc lá phải xanh mướt, căng mọng. Nếu xanh quá, cây thừa phân, trước sau cũng chết. Nếu pha chút vàng, cây thiếu chất. Nếu lá không tươi giòn, cây thiếu nước. Nếu lá bị cháy đầu, cây có thể bị thừa phân, thiếu nắng... Tất cả đều không thể xem là một giò lan đẹp!
Bộ rễ một giò nghinh xuân đẹp phải có đủ các thành phần, đầu rễ phải xanh non pha trắng, từng chiếc rễ phải căng mọng...
Giò lan quý phải là giò lan được chăm bẵm, nâng như nâng trứng; khi nở hoa, giò nghinh xuân cho những vòi hoa trắng xen nhiều chấm tím, thoang thoảng một mùi hương như vương vấn người chăm, người ngắm...
Giò nghinh xuân quý còn được soi đến mặt hoa, cánh hoa, lưỡi hoa, đài hoa... Gần đây, rộ lên việc tìm mặt hoa nghinh xuân “độc”: năm cánh trắng, ngũ đỉnh, phớt hồng, sê mi ngược, trắng tuyền…
Dân chơi nghinh xuân chuộng nhất là dòng nghinh xuân vùng biển. Vì sống ở không gian rộng nên để quyến rũ côn trùng thụ phấn cho hoa, nghinh xuân những nơi này tỏa hương đậm và lâu hơn. Đặc trưng bộ lá của nghinh xuân vùng biển thường có độ xoắn, lá ngọn luôn thẳng lên trời, thân tròn và khoảng cách giữa các lá thường thưa hơn những dòng nghinh xuân xứ khác.
Trước đây, khi nguồn cây tự nhiên còn nhiều, chỉ cần đặt hàng là ta có thể gom được vài giò nghinh xuân tự nhiên về treo và chơi tết. Bây giờ, cùng với sự tàn phá cây rừng, nghinh xuân tự nhiên trở thành của hiếm nên dân chơi lan vùng Phú Yên, Khánh Hòa thỉnh thoảng ăn phải những quả lừa: bỏ tiền mua dòng đặc hữu của quê hương nhưng rước phải hàng Cam, hàng Lào. Đắng nghét!
Hiện nay, bên cạnh sự cạn kiệt của nghinh xuân rừng, các mặt hàng hoa cấy mô của Thái Lan được giới kinh doanh nhập về nhiều, giá rẻ, lại được chọn lọc, lai tạo kỹ nên đa dạng về màu sắc, hương thơm cũng nồng nàn, bộ lá lại cứng cáp, khỏe mạnh hơn lan thuần rừng. Song, chúng vẫn không làm thỏa mãn những người chơi lan khó tính vì với họ, nghinh xuân rừng vẫn luôn cuốn hút bởi sự quý hiếm.
Ngồi ngẫm ngợi viết những dòng này, tự nhiên nghe thoang thoảng đâu đây một mùi hương quen thuộc: thì ra vườn nhà đã có một giò nghinh xuân nở sớm.
THẾ DŨNG
