Năm nào cũng vậy, đầu năm ba đều dành toàn bộ đất màu để trồng đậu trước khi trồng thứ khác. Làm vậy để cho đất tốt, ba nói. Có lúc ba trồng đậu phộng hoặc đậu đỏ, đậu xanh, nhưng thường nhất vẫn là đậu đen. Tới kỳ thu hoạch, mẹ cân bán một phần. Phần còn lại cho vô thạp cất kỹ, dành giỗ chạp làm bánh, xáo xôi và để nấu chè.
Món chè đậu đen luôn được cả nhà trông chờ trong những ngày hè nóng bức. Quần quật dưới nắng mồ hôi ra nhiều, chiều về oải người, có được ly chè đậu đen dầm đá mát ngọt, còn gì ngon hơn.
Biết vậy nên ngày nào công việc nhiều hoặc trời quá nóng, ngoài cơm nước, mẹ đều tranh thủ lo thêm xoong chè đậu đen giải nhiệt. Chè đậu đen dễ nấu bởi đậu nhà sẵn có, chỉ tốn tiền mua thêm ký đường. Đậu hầm trên bếp nhỏ lửa khoảng 30-45 phút cho chín nhừ. Thêm đường vào xoong nấu sôi cho đường tan, ngấm đều hạt đậu, thêm chút muối để vị ngọt chè thêm đậm nữa là xong. Đợi ba với các anh chị đi làm về, con nhỏ “sâu chè” là tôi sẽ được mẹ sai chạy ù ra quán bà Ba mua vài ngàn đá lạnh. Bưng xoong chè xuống múc ra ly. Đá đập nhỏ dầm vào làn nước sóng sánh thơm mùi đường đậu. Húp từng ngụm chè mát lạnh, ăn tới đâu mát tới đó, tưởng chừng bao bức bối, mệt mỏi phút chốc tiêu tan. Ba ăn khỏe, “giải quyết” gọn ly chè trong chớp mắt. Mẹ cười, múc cho ba thêm ly nữa. Tôi cũng húp vội vàng cho hết, chìa ly không tới mẹ. Chị Hai lườm, quát: Út hư nào! Mẹ chưa ăn. Mẹ lại cười: kệ nó đi, không sao đâu, mẹ nấu nhiều…
Sau này lớn lên, khi con “sâu chè” tôi đã kiếm ra tiền để ăn các món chè cao cấp được bày bán thì chè đậu đen dường như không còn là lựa chọn. Mà cũng không có dịp ăn. Bao năm quên bẵng món chè gắn với tuổi thơ, quên luôn những buổi trưa, buổi tối rộn ràng khi cả nhà quây bên nồi chè mẹ nấu! Hôm kia về thăm, thấy ba đang kêu người sửa mái nhà, mẹ lại lụm cụm nấu chè đậu đen mang đãi thợ. Bao năm rồi mới có dịp ăn món chè ngày cũ. Thấy vẫn ngon! Nghe khen, mẹ cười: chè giờ phải ngon hơn chớ! Nấu đường cát ngọt thanh; còn thêm gừng, thêm đậu phộng rang, nước cốt dừa chớ đâu phải chỉ đậu với đường đen như hồi nẳm.
Tôi cầm ly chè trên tay, rưng rưng nhớ ký ức cái ngày chị Hai bưng nồi chè đậu đen mới nấu xong, lỡ trật tay đổ ụp, chưa ăn đòn đã rưng rức khóc! Sau này chuyện qua chị mới kể: khóc do sợ bị đòn thì ít mà chủ yếu do… quá tiếc cái nồi chè!
Y NGUYÊN
