Tôi trở về quê vào một ngày ẩm ướt, khi những cơn mưa xuân đang còn rây rắc khắp đường làng ngõ xóm. Bước đi trên con đường làng quen thuộc rồi dừng lại trước một màu hoa tim tím, trong niềm vui vỡ òa, tôi nhận ra hoa xoan. Ký ức tôi dường như đã quên đi màu xoan tím trong một chiều mưa năm nào, giờ gặp lại lòng bỗng rưng rưng.
Hơn hai mươi năm trôi qua, cứ tưởng rằng thời gian đã xóa nhòa tất cả, xóa luôn những kỷ niệm thiếu thời, nhưng lạ thay, giữa không gian của ngày xưa cũ, ký ức lại rõ nét hơn bao giờ hết. Tôi nhớ, những ngày xuân mưa phùn lất phất bay từng màn tơ trắng xóa, cùng lúc dọc hai bên đường làng, hàng xoan bắt đầu nở rộ, bắt đầu là từng nụ hoa be bé như những chiếc cúc áo. Đứng ở dưới ngước mắt nhìn sẽ không rõ định hình một bông hoa mà trông như từng chùm lấm tấm, tim tím, bồng bềnh. Sắc hoa xoan cũng rất lạ. Không trắng tinh khôi như hoa mận, cũng không tím biếc như bằng lăng mà như được trộn lẫn giữa hai gam màu trắng tím tạo nên màu hoa tím mơ màng, man mác.
Tôi không yêu mến hoa xoan ngay từ lần đầu, mà trải qua những tháng ngày gắn bó, từ từ cảm nhận. Hoa xoan có mùi hương là lạ, hăng hắc, ngai ngái, nồng nồng. Đa phần người dân quê tôi đều yêu thích loài hoa dân dã này. Vậy nên chúng được trồng khắp ngõ làng, thôn xóm. Tôi nhớ năm tháng học trò của mình, những vòng xe đạp qua con đường làng ngập đầy hoa xoan tím, ngửa mặt nhìn vòm hoa đang bung nở, đưa tay hứng lấy cơn mưa xoan rồi cười khúc khích. Màu hoa xoan hòa với niềm vui tuổi học trò tinh khôi.
Nhớ mùa hoa xoan tím, tôi lại nhớ đến mối tình đầu với cô bạn thắt tóc đuôi sam tuổi mười bảy mộng mơ. Cô bạn là một người say đắm hoa xoan, thuộc rất nhiều câu thơ về hoa xoan. Tình yêu của chúng tôi trong sáng, chiều chiều tan buổi học thêm trên con ngựa sắt, hai đứa dừng chân dưới vòm hoa xoan mà đọc thơ cho nhau nghe. “Bữa ấy mưa xuân phơi phới bay/ Hoa xoan lớp lớp rụng vơi đầy/ Hội chèo làng Đặng đi ngang ngõ/ Mẹ bảo: Thôn Đoài hát tối nay…”. Những câu thơ của Nguyễn Bính cứ thế ngân nga trong mùi hoa xoan thoang thoảng. Thời gian thấm thoát thoi đưa, mới đó mà mối tình đầu của tôi đã đi vào dĩ vãng hai mươi năm có lẻ. Chỉ có màu hoa xoan là vẫn vậy, vẫn tim tím một nỗi buồn man mác không thể nói nên lời.
Vẫn biết ký ức sẽ mãi là ký ức nhưng tôi hạnh phúc khi được sống lại những năm tháng thiếu thời gắn bó với màu hoa xoan tím thân thương. Màu xoan đã đi cùng tôi theo năm tháng của đời người, như một người bạn, như hành trang để trầm tĩnh bước vào đời. Và như có một phép màu, mỗi khi màu xoan tím nhắc nhớ, lòng tôi như được vỗ về an yên, gạt bỏ mọi vướng bận, sầu muộn để tận hưởng những giây phút ngọt ngào…
MAI HOÀNG
