1. Mùa kết đôi, những bầy sẻ nâu thường kiếm ăn trong sân nhà đã tìm xây tổ nơi mái hiên, trong ống thoát nước, hay trên những ngọn cây, ngọn cau cao vút… Bầy sẻ nâu sống gần con người đã quen, chúng làm tổ nơi con người sinh sống, tuy thi thoảng có gây phiền phức, nhưng cũng vui, ít ra là mỗi sáng nghe tiếng chúng thức giấc gọi nhau líu ríu bên hiên vắng, để gợi nhớ những mùa sẻ đồng bay rợp rợp, hay chỉ là tiếng chim ngủ mê trong yên ắng vườn nhà.

Có một đôi chim sẻ nâu xây tổ trong ống thoát nước. Từ những ngày chim tìm tổ, cho đến khi chim đẻ trứng, ngày nào chúng tôi cũng trèo lên tầng thượng, chụm đầu ngắm nghía ba quả trứng nhỏ xinh nằm tròn ủm trong miệng ống. Một ngày, ba quả trứng đã biến mất, thay vào đó là ba chú chim non với ba cái mỏ rộng ngoác, lúc nào cũng ngoạc rộng đòi ăn. Chúng tôi yêu chim lắm, tự lên cho chim bao nhiêu là kế hoạch cuộc đời…

Khi cơn mưa đầu mùa dữ dội đổ về, chúng tôi hào hứng với cơn mưa mà không hề hay biết gì về số phận bi thảm của ba chú chim trong ống thoát nước. Mưa tạnh, trong bể nước là xác ba chú chim nhỏ tội nghiệp …

2. Mùa xuân đến, hoa chanh nở trắng vườn, tỏa hương thanh tao dịu nhẹ, những chiếc tổ chim sâu xinh xắn xuất hiện trong vòm lá, nơi những chiếc gai màu xanh giống như những vệ sĩ nhỏ đứng ra bảo vệ tổ chim… Ngày nào tôi cũng ra vườn ngóng tổ chim, rón rén đến sát gốc chanh để xem chim mẹ nhẫn nại và đầy run rẩy trong tổ ấp trứng. Rồi trứng chim nở, tôi bắt chim non về nuôi trong cái lồng nhỏ, hằng ngày cho chim ăn cơm và cào cào non. Chim lớn chậm và lông xơ xác, ốm yếu. Một buổi tối chim biến mất. Không biết chim đã biến đi đâu, chỉ thấy còn lại vài chiếc lông chim xao xác trong sân, bên cạnh con cún đang nằm liếm mép.

3. Tháng bảy, một cơn giông dữ dội bất ngờ kéo về, rồi mưa đổ xuống, kéo dài hơn một giờ đồng hồ. Mưa tạnh, trong sân còn ngập xâm xấp nước, lá rụng nằm bẹp dí và những cành cây khô bị gió giựt ném xuống đám cỏ xanh, trông hết sức thảm hại. Giữa cảnh hoang tàn ngỡ ngàng sau cơn giông gió, một tiếng chim kêu thảng thốt làm mọi người chú ý.

Mọi người kéo nhau ra khoảng cỏ xanh trước sân cơ quan tìm kiếm tiếng chim kêu, và tìm thấy một chú chim non ướt sũng, đang lẩy bẩy trong đám lá vàng cũng ướt sũng. Chú chim non có lẽ bị gió giựt khỏi tổ, và chim mẹ chưa về, nên nó đang cố kêu cứu đầy bản năng.

Chú chim non được mọi người đưa vào phòng, bật đèn bàn cho nó sưởi ấm, rồi bàn tán xem làm thế nào trả nó về tổ, làm thế nào để chim mẹ đón nó, hoặc làm thế nào để nuôi sống nó khi hai khả năng trên không thành.

Tôi quyết định mang con chim sẻ nhỏ về nhà, để nó nằm trên bàn trong chiếc ổ con con lót bông ấm áp, lại còn đậy một chiếc rổ khác to hơn cho cả ổ bông lẫn chim nhỏ. Buổi tối, đứa cháu nhỏ hay tin có một con chim non mắc nạn đang được cứu thì rất đỗi tò mò, chốc chốc lại mở rổ ra xem. Tôi không muốn chim non bị làm phiền, liền giơ tay chặn rổ xuống, có ngờ đâu vừa lúc chú chim nhỏ thò cổ ra. Thế là mép rổ, dưới sức nặng của cú chặn tay đã đè chết chú sẻ non tội nghiệp.

Và đứa cháu thì òa khóc.

Tôi từng nuôi một bầy cá cảnh. Mùa đông, nước trong bể buốt như băng, nhiều chú cá đã chết. Thương cá, tôi pha nước âm ấm, thả cá vào. Lát sau cả bầy cá nổi lều bều. Than ôi, tôi nào có muốn hại cá.

Buổi chiều mưa tháng sáu ở cơ quan, nhìn những người đàn ông bạc đầu xúm lại tìm cách cứu con chim nhỏ, trong lòng tôi thực sự rất cảm động. Thì ra trong mỗi con người đều có một tuổi thơ đi vắng, họ chỉ không biết tuổi thơ ấy trở về khi nào, và có khi họ không nhận ra. Lòng yêu thiên nhiên vốn chưa từng chết đi, đôi khi, vì lý do nào đó, nó chỉ tạm thời tìm nơi trú ẩn trong tâm hồn mỗi người mà thôi.

Nhưng những kỷ niệm về những chú chim non của tôi luôn đẫm buồn như thế.

THANH THÚY