Sau Sự điệu đà của gió, đầu năm 2025, nhà văn Trần Quốc Cưỡng ra mắt bạn đọc tập truyện ngắn có cái tên ngộ nghĩnh: Hoa hậu mèo.

Nhà văn Trần Quốc Cưỡng. Ảnh: YÊN LAN

Sách dày gần 250 trang in, giới thiệu 30 truyện ngắn phong phú về đề tài của nhà văn Trần Quốc Cưỡng, nguyên Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Phú Yên. Tựa sách dễ làm cho bạn đọc đoán già đoán non rằng tác giả viết về loài vật. Không đâu, tác giả viết về con người muôn mặt trong đời sống đầy những hỉ nộ ái ố. Con người hiền lành, chân thật, thiện lương. Con người gian manh giả trá. Con người tha hóa trong vòng xoáy danh lợi... Tên của tập truyện là truyện ngắn được in trong tạp chí Văn nghệ TP Hồ Chí Minh số xuân năm 2023. Tác giả chia sẻ rằng chọn tựa sách lạ một chút để tạo sự tò mò nơi bạn đọc.

Những mảnh ghép trong đời sống

Những truyện ngắn trong Hoa hậu mèo được nhà văn Trần Quốc Cưỡng viết bằng giọng văn mộc mạc, như chính con người ông. Không lắt léo kỹ thuật, không tìm cách làm cho bạn đọc kinh ngạc, nhà văn như bác nông dân vừa cày xong thửa ruộng, ngồi xuống liếp cỏ, lấy cái nón cời quạt cho ráo mồ hôi và từ tốn kể chuyện. Một anh chàng tốt nghiệp đại học Nông nghiệp loại giỏi không tìm được việc làm, lên sông Mao làm nghề đánh cá (Chớp bể mưa nguồn). Một người đàn ông không biết gốc gác của mình, từng phụ việc cho viên kỹ sư tóc vàng mắt xanh khi Pháp làm đường ray xe lửa, rồi giác ngộ và tham gia Việt Minh, trở thành chỉ huy một tiểu đoàn đánh Pháp trên đường chúng vận chuyển vũ khí bằng tàu hỏa (Lão Chụ). Một ông thợ sửa đồng hồ ở đầu xóm có tiếng đàn lay động lòng người (Phiên bản); một ngư dân kiên trì bám biển (Biển mênh mông một người); một tay giám đốc trung tâm dịch vụ truyền thông lắm mưu chước, chuyên “ăn bẩn” từ các cuộc thi hoa hậu (Miếng mồi thơm lừng)... Những truyện ngắn được tập hợp vào Hoa hậu mèo như vô số mảnh ghép với đủ gam màu trong đời sống muôn hình vạn trạng.

Từ trước đến nay, đọc truyện ngắn của nhà văn Trần Quốc Cưỡng, điều dễ nhận thấy nhất là ông luôn đề cao sự trung thực, ngay thẳng; ghét sự phô trương, thói háo danh, giả trá... Trong các tác phẩm của ông, người ngay thẳng, thiện lương, có ý chí... - dẫu trải qua sóng gió - nhưng rồi sẽ sống yên vui; kẻ xảo trá, mê muội đồng tiền bao giờ cũng phải trả giá. Đơn cử như trong Chớp bể mưa nguồn, nhà văn kể chuyện đánh cá nhưng vẫn lồng vào đó lẽ sống ở đời: ...Thông thường trong cơn mưa gió, cá đồng di chuyển rất rộng. Khi ấy cha Thạnh thường gỡ cá rô, cá sặc đóng lưới cặp đôi. Cha gọi đấy là cặp vợ chồng nhà cá chơi mưa. Còn giờ này cảnh “cá cặp đôi chơi mưa” lại tái hiện nhưng đó là những cặp cá trắm to trùi trũi, khắp thân cá, đường vằn của vảy như những lỗ võng đan xen nhau đều tăm tắp, ấn tượng vô cùng! Nhớ những năm tháng đầu tiên lên sông Mao, được ở nhờ nhà chú Tiếu rồi đi đánh cá chung, Thạnh không sao quên được đức tính thiện lương của chú. Lần nào lội suối bắt cua đá, chú Tiếu cũng thả những con cua cái. Chú căn dặn Thạnh: “Phải chừa cua cái để còn sinh sản. Cũng như con người, sống có hậu thì con cháu đời sau mới có bát cơm mà ăn!...”.

Tập truyện ngắn Hoa hậu mèo. Ảnh: YÊN LAN

Hãy trân trọng những điều tốt đẹp!

Nhà thơ Huỳnh Văn Quốc, Phó Chủ tịch điều hành Hội Văn học Nghệ thuật Phú Yên chia sẻ: “Đọc tác phẩm văn học, điều neo đậu trong lòng độc giả là cái duyên dẫn dắt câu chuyện của tác giả. Tôi thấy nhà văn Trần Quốc Cưỡng đã làm được điều này. Các tác phẩm của nhà văn Trần Quốc Cưỡng góp phần đem đến cho người đọc niềm tin vào cuộc sống, vào những điều tốt đẹp trong xã hội. Những điều tốt đẹp luôn tồn tại, có khi bị khuất lấp nhưng không hề mất đi. Đó là thông điệp của nhà văn gửi đến bạn đọc”.

Trong Hoa hậu mèo có một số truyện khai thác đề tài rất đời thường, như truyện Nhà có bốn tầng. Vợ chồng lão Sớt và các con cháu sống chung trong một ngôi nhà bốn tầng khang trang. Rồi thành phố nơi lão Sớt ở “trở thành thành phố du lịch trực thuộc trung ương. Nhà bốn tầng của lão Sớt thuộc trung tâm thương mại giá hơn hai trăm tỉ đồng. Điều mà lão Sớt chưa bao giờ nghĩ đến cuối đời lão có khối tài sản kếch sù. Các con của lão Sớt chưa ai dám mở lời đề xuất với ba, má đổi chỗ ở để có số tài sản khủng nhưng lão biết tâm tư chúng đang xao động...”. Truyện kết thúc không bất ngờ nhưng xúc động. Ngày lão Sớt rời nhà cũ cũng là lúc các con lão đã xây xong nhà riêng. Con Bạch Tiểu Muội - con chó cái nhỏ lông trắng - mất tích. Nó chạy về nhà cũ “nằm duỗi hai chân trước, áp mặt lên trông thảm thiết”. Con lão Sớt đi tìm, “ôm con chó mà nước mắt cô chảy dài”.

Nhà thơ Huỳnh Văn Quốc nhận xét rằng ngoài những truyện ngắn mang phong cách chân phương, trong Hoa hậu mèo có những truyện hóm hỉnh. Anh đặc biệt thích truyện ngắn Thả tim. Đề cập đến những phức tạp, hệ lụy và những điều bổ ích từ mạng xã hội, với truyện ngắn Thả tim, nhà văn tuổi ngoài 60 mang đến sự trẻ trung bất ngờ.   

Theo nhà văn Trần Quốc Cưỡng, tập truyện ngắn Hoa hậu mèo là những trải nghiệm, phát hiện mới của tác giả trong cái cũ về cuộc sống của con người thời kinh tế thị trường. Tác giả muốn gửi đi thông điệp: Tiếp cận cái mới nhưng đừng quên truyền thống; hãy trân trọng những điều tốt đẹp xung quanh ta và chống lại cái ác, cái xấu để con người thương yêu nhau hơn.

Nhà văn Trần Quốc Cưỡng sinh năm 1962, người Hòa Hiệp, được kết nạp vào Hội Nhà văn Việt Nam năm 2019. Ông đã in 14 tập truyện ngắn, tập thơ, tản văn. Nhà văn phấn đấu mỗi năm in một tập truyện ngắn. Tác giả Ngựa trắng, Xã tắc, Thành phố vắng bóng mặt trời... thổ lộ: “Sau này, nếu mỗi năm tôi không in được một tập truyện ngắn là do kinh phí chứ không phải do sức sáng tạo ít đi”.