Sáng 5/2 (mùng 8 tết Ất Tỵ), tại đập đầu mối kênh chính Bắc hệ thống thủy nông Đồng Cam (xã Hòa Hội, huyện Phú Hòa), Công ty TNHH MTV Thủy nông Đồng Cam tổ chức lễ dâng hương truyền thống, tưởng nhớ công ơn những người đã có công xây dựng công trình thủy lợi này.

Tham dự có các đồng chí: Cao Thị Hòa An, Phó Bí thư thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; Lê Tấn Hổ, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh; các đồng chí trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy; nguyên lãnh đạo tỉnh và lãnh đạo các sở, ban, ngành, địa phương.

Các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo tỉnh và lãnh đạo các sở, ngành, địa phương thắp hương tưởng niệm tại đập Đồng Cam. Ảnh: THÁI NGỌC

Hệ thống thủy nông Đồng Cam do các kỹ sư người Pháp thiết kế, hoàn thành vào năm 1932 sau 8 năm thi công. Các hạng mục của công trình được xây dựng chủ yếu bằng đá granit với những quy định rất nghiêm ngặt về kỹ thuật và tinh xảo về mỹ thuật. Để xây dựng công trình, người dân Phú Yên đã tham gia hơn 5 triệu ngày công và làm việc trong điều kiện rất khắc nghiệt. Trong quá trình thi công công trình này, có 54 người chết và hàng ngàn người mắc bệnh, chủ yếu là sốt rét. Để tưởng nhớ những người có công xây dựng, bảo vệ công trình thủy lợi lớn này, tỉnh đã xây dựng đền thờ và phòng trưng bày những hiện vật, hình ảnh về quá trình xây dựng, khai thác hệ thống thủy lợi Đồng Cam.

Hệ thống công trình đập Đồng Cam được Bộ Bộ VHTT&DL xếp hạng di tích danh lam thắng cảnh cấp quốc gia. Ảnh: THÁI NGỌC

Hệ thống thủy nông Đồng Cam gồm đập dâng dài 680m xây dựng trên sông Ba và hệ thống kênh, mương tự chảy đảm bảo nước tưới 2 vụ cho 19.000ha lúa. Ngoài ý nghĩa về kinh tế, hệ thống thủy nông Đồng Cam còn là địa điểm du lịch văn hóa được nhiều người biết đến.

Với những giá trị của công trình về mặt kinh tế, lịch sử, văn hóa, tâm linh và cùng quần thể cảnh quan đẹp, năm 2014 hệ thống công trình đập Đồng Cam được UBND tỉnh xếp hạng di tích cấp tỉnh và tháng 9/2022 được Bộ VHTT&DL xếp hạng  di tích danh lam thắng cảnh cấp quốc gia.

Du khách chụp hình lưu niệm tại khu vực cống lấy nước phía Bắc đập Đồng Cam. Ảnh: THÁI NGỌC

Đã thành truyền thống, ngày mùng 8 tháng Giêng âm lịch hằng năm, đơn vị quản lý hệ thống Đập Đồng Cam phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức mở nước phục vụ sản xuất nông nghiệp. Hàng vạn du khách cũng về dâng hương, tham gia lễ hội đập Đồng Cam để tôn vinh, tưởng nhớ những người đã góp công sức, xương máu để xây dựng nên công trình này - nơi được ví là “mạch sống quê hương” của tỉnh Phú Yên.

Nhiều trò chơi dân gian thu hút du khách tham gia tại lễ hội truyền thống đập Đồng Cam. Ảnh: THÁI NGỌC