Trục đô thị Đông - Tây gồm chuỗi các đô thị Đông Hòa - Tuy Hòa - Phú Thứ - Phú Hòa - Củng Sơn - Hai Riêng nằm dọc 2 tuyến quốc lộ 25, 29. Vai trò của trục đô thị này là kết nối tiểu vùng, phát triển dịch vụ và là cửa ngõ thúc đẩy kết nối với các tỉnh Tây Nguyên.

Quốc lộ 29 đoạn qua địa phận TX Đông Hòa. Ảnh: MINH DUYÊN

Đầu tư hạ tầng giao thông

Sự phát triển của đô thị Củng Sơn gắn với quốc lộ 25. Theo UBND huyện Sơn Hòa, cảnh quan kiến trúc thị trấn được tổ chức theo hướng đông bắc - tây nam với trục giao thông chính là tuyến đường Trần Phú và tuyến nối với quốc lộ 25. Trên trục giao thông chính này tập trung các khu thương mại, công viên, tiểu công viên... Đây cũng là tuyến đường có hàng cây xanh nối dài đẹp nhất của trung tâm thị trấn. Để tạo diện mạo khang trang cho khu vực trung tâm nội thị, thời gian qua địa phương đầu tư mở rộng, lát đá vỉa hè, trồng cây và hoa... Đặc biệt, địa phương mở rộng điểm giao các trục đường trong huyện với quốc lộ 25 nhằm tạo sự kết nối với các địa phương khác trên cùng tuyến nhằm thúc đẩy giao thương, tăng khả năng hợp tác phát triển kinh tế.

Không riêng thị trấn Củng Sơn, tuyến quốc lộ 25 cũng có vai trò quan trọng với phát triển kinh tế ở các đô thị như Tuy Hòa, Phú Thứ, Phú Hòa. Ông Nguyễn Công Thành, Phó Chủ tịch UBND TP Tuy Hòa cho biết: Quốc lộ 25 là cửa ngõ phía Tây vào thành phố, có vai trò kết nối khu vực biển với vùng Tây Nguyên. Để tận dụng lợi thế này, nhiều năm qua chính quyền thành phố chủ động kết nối du lịch với các thành phố ở Tây Nguyên, đưa vẻ đẹp đại dương xanh của Tuy Hòa đến với vùng miền núi. Đồng thời để phát triển khu vực phía Tây thành phố, địa phương sửa chữa mở rộng cầu, đường và điều chỉnh quy hoạch từng bước hình thành các khu đô thị ven sông Ba trong tương lai.

Chương trình hành động 19 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Phú Yên xác định trục đô thị Đông - Tây là một trong ba trục chính trong hệ thống đô thị của tỉnh. Trong đó, phía Đông trục đô thị này kết nối với trục ven biển có KT-XH phát triển cao và phía Tây là các đô thị nhỏ dọc sông Ba, có vai trò kết nối tiểu vùng dọc tuyến quốc lộ. Đặc điểm chính của trục đô thị này là thúc đẩy tiến trình đô thị hóa nông thôn, phát triển dịch vụ, đồng thời giữ vai trò cửa ngõ thúc đẩy kết nối với các tỉnh Tây Nguyên. 

Quốc lộ 29 được cho là tuyến quốc lộ chính của khu vực miền Trung và Tây Nguyên, với chiều dài 293km, có điểm đầu tại cảng Vũng Rô (TX Đông Hòa), điểm cuối tại cửa khẩu Đắk Ruê (tỉnh Đắk Lắk). Tuyến đường này có vai trò quan trọng với các đô thị Đông Hòa, Sơn Hòa, Sông Hinh. Trong đó, xã Ea Ly (huyện Sông Hinh) là cửa ngõ kết nối trực tiếp với vùng Tây Nguyên.

Theo ông Hoàng Đình Năm, Chủ tịch UBND xã Ea Ly, Ea Ly vừa chính thức trở thành đô thị loại V. Trong quá trình nâng tầm đô thị, ngoài đầu tư các công trình bến xe, điện chiếu sáng, công viên, hệ thống nước sạch…, các cấp chính quyền còn quan tâm mở rộng mạng lưới giao thông, đặc biệt là giao thông nông thôn và giao thông nội đồng. Nhờ đó vùng sản xuất, khu dân cư đều được bê tông hóa nối tới quốc lộ 29 và tuyến đường Trường Sơn Đông, giúp hỗ trợ giao thông và thúc đẩy tiêu thụ nông sản.

Theo thông tin từ Sở Xây dựng, đơn vị vừa khởi công sửa chữa nền, mặt đường bị hư hỏng trên tuyến quốc lộ 25 đoạn qua huyện Phú Hòa, Sơn Hòa với kinh phí 14,9 tỉ đồng và dự kiến trong tháng 10/2025 sẽ hoàn thành. Cùng với đó, tuyến quốc lộ 29 cũng đã được 2 tỉnh Phú Yên, Đắk Lắk bàn phương án đầu tư, nâng cấp và sớm triển khai.

Hiện diện những cơ hội mới

Theo ông Phạm Tiến Hưng, Phó Chủ tịch UBND TP Buôn Ma Thuột, 3 năm kết nối du lịch giữa TP Tuy Hòa và 4 thành phố Tây Nguyên (Buôn Ma Thuột, Pleiku, Kon Tum, Gia Nghĩa) đã mang lại nhiều kết quả khả quan. Cụ thể, từ 12 tour, tuyến/năm lên tới 30 tour, tuyến/năm, trong đó tour dài nhất kéo dài 6 ngày, 5 đêm; tour ngắn nhất là 2 ngày 1 đêm và tour khai thác nhiều nhất kéo dài 4 ngày, 3 đêm. Tỉ lệ khai thác du lịch giữa các thành phố chiếm từ 6-10% tổng lượt khách du lịch hằng năm. Du lịch cộng đồng gắn với các buôn làng, thôn xóm cũng được UBND các địa phương đầu tư. Điển hình như TP Buôn Ma Thuột đầu tư du lịch cho 3 buôn là Akŏ Dhông, Tơng Jŭ và buôn Tuôr. TP Kon Tum hình thành thêm 4 làng, điểm du lịch gồm Kon Kơ Tu, Kon Klor, A Biu, Kon Jơ Dri. TP Pleiku phê duyệt Đề án xây dựng làng văn hóa du lịch cộng đồng tại làng IaNueng, xã Biển Hồ và làng Ơp, phường Hoa Lư. TP Tuy Hòa đang triển khai Đề án làng du lịch cộng đồng thôn Long Thủy, xã An Phú. Đây sẽ là tiền đề để các xã, phường sau sáp nhập đẩy mạnh phát triển du lịch, dịch vụ trong tương lai.

Các địa phương nằm trên trục Đông - Tây như Sông Hinh, Tây Hòa, Sơn Hòa… còn gắn với vùng trồng cây ăn trái lâu năm có giá trị cao như sầu riêng, mít, bơ, xoài, mãng cầu, cam, bưởi, ổi, vải, nhãn, khóm... và cây công nghiệp ngắn ngày như mía, sắn… Vì vậy, việc phát triển trục Đông - Tây sẽ thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa. Ông Nguyễn Văn Yên ở xã Ea Bar (huyện Sông Hinh) cho biết: Giao thông thuận lợi nên việc tiêu thụ nông sản cũng dễ dàng hơn rất nhiều. Trước tôi bán mía, sắn cho các nhà máy trong tỉnh, nay tôi có thêm cơ hội tiêu thụ cho các nhà máy ở Gia Lai nên giá cả cũng tốt hơn.