Căn cứ Nghị quyết 60-NQ/TW, ngày 12/4/2025 của Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 11, khóa XIII; Kế hoạch số 47-KH/BCĐ, ngày 14/4//2025 của Ban Chỉ đạo tổng kết Nghị quyết 18-NQ/TW; sau khi thống nhất với Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể Trung ương, Ban Tổ chức Trung ương đã ban hành Hướng dẫn số 31-HD/BTCTW, ngày 23/4/2025 về việc thành lập tổ chức đảng tương ứng các đơn vị hành chính ở địa phương và sắp xếp tổ chức bộ máy cơ quan MTTQ Việt Nam, đoàn thể cấp tỉnh, cấp xã (gọi tắt là Hướng dẫn 31).

Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến. Ảnh: TTXVN

Thực hiện Kết luận số 160-KL/TW ngày 31/5/2025 của Bộ Chính trị, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã ban hành hướng dẫn bổ sung một số nội dung thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, các Hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ (cấp tỉnh, cấp xã).

Về kết thúc hoạt động của Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, huyện, xã

Về việc ban hành các văn bản kết thúc hoạt động của Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, huyện, xã, căn cứ Nghị quyết của Quốc hội về chia tách, sáp nhập địa giới hành chính; Luật MTTQ Việt Nam; Luật Tổ chức Chính quyền địa phương; Điều lệ MTTQ Việt Nam; căn cứ vào tình hình thực tiễn, thẩm quyền ban hành văn bản kết thúc hoạt động của Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã đối với các địa phương thực hiện sáp nhập đơn vị hành chính thực hiện như sau:

Đối với cấp tỉnh: căn cứ vào Nghị quyết của Quốc hội về việc sáp nhập các tỉnh, thành phố, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam sẽ chủ động ban hành quyết định kết thúc hoạt động đối với Ủy ban MTTQ Việt Nam các tỉnh, thành phố thuộc diện sáp nhập (cấp tỉnh không phải thực hiện thủ tục trình về Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam).

Đối với cấp huyện: khi cấp có thẩm quyền ban hành quyết định kết thúc hoạt động của cấp huyện, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, thành phố chủ động ban hành quyết định kết thúc hoạt động của Ủy ban MTTQ Việt Nam của cấp huyện.

Đối với cấp xã: căn cứ vào quyết định của cấp có thẩm quyền quyết định kết thúc hoạt động của xã, phường, thị trấn, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh chủ động ban hành quyết định kết thúc hoạt động của Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã thuộc diện sắp xếp, sáp nhập (cấp xã không phải thực hiện thủ tục trình hồ sơ về cấp tỉnh).

Đối với những đơn vị sáp nhập, hồ sơ, tài liệu của cấp xã chuyển về xã mới, của cấp huyện chuyển về tỉnh, thành phố mới.

Thành lập Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, xã sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy

Liên quan đến việc thành lập Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã sau khi thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, đối với các tỉnh, thành phố không thuộc diện sáp nhập: Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh gửi hồ sơ hiệp y đề nghị công nhận danh sách Ban Thường trực (theo mô hình tổ chức bộ máy mới) về Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam theo quy định.

Đối với các tỉnh, thành phố thuộc diện sáp nhập: Ngay sau khi sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, Ban Thường vụ tỉnh/thành ủy của đơn vị hành chính mới có văn bản hiệp y gửi Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đề nghị thành lập Ủy ban, công nhận Ủy viên Ủy ban và Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh của đơn vị hành chính mới. Hồ sơ đề nghị gồm: Văn bản đề nghị; Danh sách Ủy viên Ủy ban (kèm theo lý lịch trích ngang); Danh sách Ban Thường trực (kèm lý lịch theo mẫu 2C của từng cá nhân).

Căn cứ vào hồ sơ đề nghị nêu trên, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam ban hành quyết định thành lập Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, thành phố và công nhận Ủy viên Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, thành phố, Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, thành phố.

Đối với cấp xã: Ban Thường trực Ủy ban MTTQ cấp tỉnh ban hành quyết định thành lập Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã; công nhận danh sách Ủy viên Ủy ban, danh sách Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã (Chủ tịch, Phó Chủ tịch). Hồ sơ đề nghị thực hiện tương tự như cấp tỉnh nêu tại mục 2.1.

Đối với các tổ chức (Liên đoàn lao động, Hội Nông dân, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Cựu Chiến binh) thực hiện việc kết thúc hoạt động, công nhận tổ chức, nhân sự theo mô hình hành chính mới tương tự như của MTTQ Việt Nam.

Sắp xếp, hợp nhất cơ quan tham mưu giúp việc Ủy ban MTTQ

Về sắp xếp, hợp nhất cơ quan tham mưu giúp việc Ủy ban MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội theo mô hình mới. Đối với cấp tỉnh: thực hiện theo Hướng dẫn số 31-HD/BTCTW ngày 23/4/2025 của Ban Tổ chức Trung ương, đồng thời lưu ý một số nội dung sau: việc sắp xếp, hợp nhất các cơ quan tham mưu giúp việc Ủy ban MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội phải bám sát định hướng sắp xếp theo các Nghị quyết, Kết luận của Trung ương, bảo đảm sự lãnh đạo thường xuyên, trực tiếp của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Đảng ủy các cơ quan tỉnh. Ban Thường trực ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của cơ quan đảm bảo nguyên tắc rõ người, rõ việc, rõ kết quả, rõ mối quan hệ công tác; quy định rõ chức năng nhiệm vụ của từng ban, đơn vị trong cơ quan; những nhiệm vụ có tính chất chung, tương đồng của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội chuyển về ban tham mưu, giúp việc chung của cơ quan; những việc có tính chất chuyên môn, nghiệp vụ riêng theo đối tượng do ban tham mưu đặc thù của các tổ chức chính trị - xã hội thực hiện.

Biên chế của Cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam (theo mô hình mới) được lấy từ biên chế hiện có của cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam và cơ quan các tổ chức chính trị-xã hội (không tính số nghỉ hưu, chuyển công tác, nghỉ việc). Thực hiện sắp xếp, phân bổ biên chế trên cơ sở chức năng nhiệm vụ và vị trí việc làm. Quá trình phân bổ biên chế, ưu tiên bố trí cho những ban, đơn vị có nhiệm vụ quan trọng, lĩnh vực mới.

Việc sắp xếp cán bộ, công chức, người lao động trong cơ quan thực hiện người đi theo việc, đảm bảo sự ổn định, kế thừa và phát triển; đảm bảo cơ quan đi vào hoạt động ngay, không để khoảng trống về thời gian, ngắt quãng nhiệm vụ. Về sắp xếp lãnh đạo quản lý thực hiện theo phân cấp quản lý cán bộ.

Về quản lý tài sản, tài chính của cơ quan: Ban Thường trực chỉ đạo rà soát, sắp xếp cơ quan tham mưu giúp làm việc cho phù hợp với mô hình tổ chức bộ máy sau thực hiện hợp nhất; thực hiện chế độ bàn giao, quản lý tài chính, tài sản theo quy định chung của pháp luật và cơ quan chuyên môn có thẩm quyền.

Đối với các tỉnh thuộc diện sắp xếp, các loại quỹ của Ban Cứu trợ, Ban vận động được tổng hợp, bàn giao nguyên trạng về Ban vận động, Ban cứu trợ cấp tỉnh mới (sau khi sắp xếp); đối với các loại quỹ của Ban Vận động, Ban cứu trợ cấp huyện được bàn giao nguyên trạng về Ban vận động cấp tỉnh trước khi kết thúc hoạt động.

Ngay sau khi tổ chức bộ máy đi vào hoạt động, Ban Thường trực triển khai xây dựng bồi dưỡng nâng cao trình độ, nghiệp vụ, kỹ năng công tác cho đội ngũ cán bộ cấp tỉnh, cấp xã đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ theo mô hình tổ chức bộ máy mới.

Đối với cấp xã: Thực hiện theo Hướng dẫn số 31 của Ban Tổ chức Trung ương và tùy điều kiện cụ thể của địa phương, Ban Thường vụ Đảng ủy cấp xã ban hành quyết định về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã (bao gồm các tổ chức chính trị - xã hội). Lưu ý một số nội dung: Đối với các xã thuộc diện sáp nhập, việc ban hành Quy định về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy thực hiện sau khi có quyết định của Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam về thành lập Ủy ban và công nhận Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã.

Ban Thường trực ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của cơ quan đảm bảo nguyên tắc rõ người, rõ việc, rõ kết quả, rõ mối quan hệ công tác, hướng mạnh hoạt động về cơ sở địa bàn dân cư. Việc bố trí biên chế, sắp xếp cán bộ thực hiện theo Hướng dẫn số 31.

Sắp xếp cấp phó của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội

Về sắp xếp cấp phó của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội thực hiện theo Hướng dẫn 31, cần chú ý một số nội dung: Sau khi Ban Thường vụ tỉnh/thành ủy quyết định nhân sự Chủ tịch Công đoàn, Chủ tịch Hội Liên Hiệp phụ nữ, Chủ tịch Hội Nông dân, Bí thư Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh cấp tỉnh theo mô hình mới; số Phó Chủ tịch MTTQ Việt Nam cấp tỉnh gồm: Chủ tịch (nếu có), Phó Chủ tịch MTTQ Việt Nam của các tỉnh trước khi thực hiện sáp nhập và Trưởng các tổ chức chính trị-xã hội của đơn vị hành chính mới.

Hiện nay, Ban Tổ chức Trung ương lấy ý kiến về dự thảo Quy định chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã theo mô hình mới (thay thế Quyết định 212-QĐ/TW ngày 30/12/2019 của Ban Bí thư về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế cơ quan chuyên trách của Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp huyện), theo đó đã có dự kiến số lượng cấp Phó của MTTQ cấp tỉnh, cấp xã.

Khi các địa phương thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy theo mô hình chính quyền 2 cấp, số lượng Phó Chủ tịch của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội (ở những nơi sáp nhập) so với số lượng cấp phó dự kiến sau này là rất lớn.

Do đó, MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội cần chủ động đề xuất với Ban Thường vụ tỉnh/thành ủy bố trí, sắp xếp cho phù hợp. Đối với các hội quần chúng do Đảng, nhà nước giao nhiệm vụ bám sát các quy định của Trung ương, sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng ở địa phương, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh (theo mô hình mới) chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan, triển khai việc rà soát chức năng, nhiệm vụ, tinh gọn tổ chức bộ máy bên trong của các Hội quần chúng do Đảng, nhà nước giao nhiệm vụ.

Trên cơ sở đánh giá hiệu quả hoạt động và tình hình thực tiễn, Ban Thường trực phối hợp với các ban Đảng phụ trách, các sở ngành quản lý Nhà nước đề xuất với cấp ủy cho thực hiện việc sắp xếp các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ có chức năng, nhiệm vụ trùng lặp; kết thúc hoạt động của các hội hoạt động không có hiệu quả; hợp nhất đối với các hội có đối tượng, tính chất, nội dung hoạt động tương đồng.

Về sắp xếp số lượng Ban Chấp hành, Ban Thường vụ, số lượng cấp phó của hội quần chúng do Đảng, nhà nước giao nhiệm vụ thực hiện theo Hướng dẫn số 31-HD/BTCTW ngày 23/4/2025 của Ban Tổ chức Trung ương.

Các hội quần chúng hoạt động theo tôn chỉ, mục đích, điều lệ của hội, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh định hướng hoạt động, hướng dẫn, theo dõi và chỉ đạo; đồng thời các hội quần chúng có trách nhiệm thực hiện sự chỉ đạo của các cấp ủy đảng; sự quản lý nhà nước của các sở ngành có liên quan.

Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh thành lập ban hoặc bộ phận chuyên môn (ở cấp xã phân công cán bộ) để theo dõi, hướng dẫn và tham mưu cho Ban Thường trực Ủy ban MTTQ cùng cấp lãnh đạo, chỉ đạo các Hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ hoạt động đúng tôn chỉ mục đích, đúng chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; vận động, tập hợp, phát huy vai trò hội viên, đoàn viên tham gia thực hiện các phong trào thi đua yêu nước và các nhiệm vụ chung của MTTQ Việt Nam.

Về quản lý biên chế và việc lập dự toán hỗ trợ ngân sách nhà nước cho hoạt động: các Hội quần chúng do Đảng, nhà nước giao nhiệm vụ lập hồ sơ thủ tục đề nghị Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Đề nghị Ban Thường vụ tỉnh, thành ủy chỉ đạo thực hiện các thủ tục để chuyển tổ chức đảng của các Hội quần chúng do Đảng, nhà nước giao nhiệm vụ về trực thuộc tổ chức Đảng của Đảng ủy MTTQ Việt Nam cùng cấp.

Tổ chức đại hội các cấp

Về tổ chức Đại hội MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ, thời gian tổ chức ngay sau khi tổ chức đại hội đảng bộ cùng cấp.

Đối với MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội: thực hiện theo Chỉ thị của Ban Bí thư (sẽ ban hành) và hướng dẫn của Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam, Ban Thường vụ các tổ chức chính trị - xã hội ở Trung ương.

Đối với các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ: Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam phối hợp với các cơ quan liên quan hướng dẫn.

Trong quá trình triển khai thực hiện có vấn đề vướng mắc báo cáo Ban Thường vụ tỉnh ủy, thành ủy cấp ủy xem xét quyết định theo thẩm quyền; trong trường hợp cần thiết thuộc thẩm quyền của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam thì gửi văn bản về Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam để xem xét, giải quyết.