Theo số liệu điều tra tại Việt Nam, cứ 6 bà mẹ thì chỉ có 1 người nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ. Vì vậy nhu cầu cấp thiết hiện nay là nâng cao nhận thức của các bà mẹ về lợi ích lâu dài của việc nuôi con bằng sữa mẹ đối với sự tồn tại và phát triển của trẻ em.

Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời để trẻ có nguồn dinh dưỡng quý giá - Ảnh: T.THỦY

Ý NGHĨA CỦA SỮA MẸ

Tuần lễ Thế giới nuôi con bằng sữa mẹ năm 2012 từ ngày 1 đến 7/8 với chủ đề: “Sữa mẹ hôm nay, sức khỏe ngày mai”. Nhân dịp này, Bộ Y tế, Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF), Tổ chức Y tế Thế giới, Dự án Nuôi dưỡng và phát triển xác định đây là một trong những ưu tiên và nếu không cải thiện tỉ lệ nuôi con bằng sữa mẹ, điều kiện sức khỏe và dinh dưỡng của bà mẹ, trẻ em thì có thể ảnh hưởng tới việc thực hiện Các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ mà Việt Nam đã cam kết với cộng đồng quốc tế. Các tổ chức trên cũng đã kêu gọi hành động để đến năm 2015, Việt Nam sẽ đạt được mục tiêu nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ với tỉ lệ trên 50% trong cả nước.

Nghiên cứu của UNICEF nhấn mạnh, không có sữa nhân tạo nào có thể thay thế sữa mẹ trong quá trình tồn tại và phát triển bình thường của trẻ em. Việc nuôi trẻ hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời giúp cải thiện sự phát triển và thành tựu giáo dục của trẻ trong tương lai, đồng thời giảm mạnh chi phí y tế quốc gia và ngăn chặn nạn suy dinh dưỡng kinh niên ở trẻ em. Sữa mẹ là thức ăn hoàn chỉnh nhất, thích hợp nhất đối với trẻ, vì trong sữa mẹ có đủ năng lượng và chất dinh dưỡng cần thiết như đạm, đường, mỡ, vitamin và muối khoáng. Sữa mẹ chứa nhiều chất kháng khuẩn, tăng cường sức đề kháng cho trẻ, chống các bệnh đường ruột và bệnh nhiễm khuẩn. Trong sữa mẹ có những yếu tố bảo vệ cơ thể trẻ mà không một thức ăn nào có thể thay thế được. Do tác dụng kháng khuẩn của sữa mẹ nên trẻ được bú sữa mẹ sẽ ít mắc bệnh.

Mặc dù sữa mẹ là công thức dinh dưỡng hoàn hảo nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ trong suốt 6 tháng đầu đời, song hiện theo thống kê, chỉ có 19,6% các bà mẹ ở Việt Nam cho con bú hoàn toàn trong giai đoạn quan trọng này. Thực tế, tỉ lệ bà mẹ cho con bú khá cao (trên 90%) nhưng cho con bú hoàn toàn trong 6 tháng đầu còn rất thấp. Điều này được lý giải, nền kinh tế phát triển kéo theo việc nhiều phụ nữ tham gia thị trường lao động. Bên cạnh đó, các tiếp thị hấp dẫn về sữa bột nhân tạo nuôi dưỡng trẻ sơ sinh cũng góp phần làm giảm sự nuôi con bằng sữa mẹ.

Cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời sẽ giúp tăng sức đề kháng, nâng cao sức khỏe để trẻ phát triển. - Ảnh: T.THỦY

HÃY TẬN DỤNG NGUỒN SỮA MẸ

Bác sĩ Nguyễn Anh Tuấn, Thường trực Ban Phòng, chống suy dinh dưỡng trẻ em tỉnh, cho biết: “Sữa mẹ là thực phẩm hoàn toàn thích hợp cho sự tăng trưởng của bé mới sinh. Vì có kháng sởi từ mẹ truyền cho con qua đường sữa, nên 9 tháng tuổi trẻ mới được tiêm phòng sởi. Trẻ từ 0-6 tháng tuổi tỉ lệ suy dinh dưỡng là dưới 4%. Tỉ lệ suy dinh dưỡng cho trẻ dưới 5 tuổi toàn tỉnh hiện nay 18% (cân nặng/tuổi). Điều này cho thấy, sữa mẹ rất quan trọng trong chế độ dinh dưỡng của trẻ”. Mặc khác, sữa mẹ lại dễ tiêu hóa và hấp thụ hơn sữa bò. Về phương diện tâm lý, không có biểu hiện nào có ý nghĩa bằng việc người mẹ truyền sự sống của mình qua con bằng những giọt sữa.

Bác sĩ Tuấn nhấn mạnh: “Nuôi con bằng sữa mẹ là sự nuôi dưỡng tốt nhất cho mọi trẻ em, và đó cũng là hành động của người mẹ có tri thức. Bé chậm tăng cân không phải do sữa mẹ “nóng”. Bé không tăng cân có thể do viêm phổi, tiêu chảy... ăn không hấp thu, hoặc do mẹ không cho bé bú đủ số bữa trong ngày. Đó là khi mẹ cho bú ít hơn 5 lần mỗi ngày và không cho bú ban đêm. Như vậy, bé sẽ không nhận được đủ lượng sữa nên chậm tăng cân. Tốt nhất nên cho bé bú mẹ thường xuyên và bú cả vào ban đêm”.

Hiện nay tỉ lệ suy dinh dưỡng trẻ em (chiều cao/tuổi) ở Phú Yên là 31,4%, cá biệt có xã chiếm đến 60%. Đây là điều đáng báo động về thể thấp còi. Tuy đã thực hiện tuyên truyền nuôi con bằng sữa mẹ qua nhiều hình thức, nhưng kết quả đạt được chưa cao. Có thể nói đội ngũ cộng tác viên dinh dưỡng là lực lượng sâu sát để vận động trực tiếp, nâng cao nhận thức các bà mẹ, cung cấp kiến thức cho các ông bố để họ cũng góp phần tuyên truyền đến mọi thành viên trong gia đình. Song hiện nay thù lao của mỗi cộng tác viên dinh dưỡng ở Phú Yên chỉ 20.000 đồng/tháng (50.000 đồng/tháng đối với cộng tác viên ở xã trọng điểm chương trình này của Trung ương) là quá thấp so với các tỉnh lân cận. Để khuyến khích họ tham gia tích cực, tỉnh cần có chính sách đầu tư cho chương trình ý nghĩa này.

Tại kỳ họp vừa qua, Quốc hội Việt Nam đã thông qua Bộ luật Lao động (sửa đổi) với chế độ nghỉ thai sản 6 tháng, Luật Quảng cáo với quy định cấm quảng cáo các sản phẩm sữa thay thế sữa mẹ dùng cho trẻ dưới 24 tháng tuổi, sản phẩm dinh dưỡng bổ sung dùng cho trẻ dưới 6 tháng tuổi, bình vú và vú ngậm nhân tạo. Hai văn bản pháp luật quan trọng này cho thấy những tiến triển lớn trong việc bảo vệ các thế hệ tương lai của Việt Nam, tạo ra môi trường thuận lợi tối đa cho việc nuôi dưỡng trẻ nhỏ.

VŨ HOÀNG