Các chuyên gia y tế khẳng định, bàn tay của nhân viên y tế khi khám bệnh, điều trị, chăm sóc người bệnh có thể chứa nhiều tác nhân gây bệnh, thậm chí là mầm bệnh nguy hiểm đe dọa tính mạng. Vì vậy, vệ sinh bàn tay là việc làm thường quy nhưng cũng là giải pháp hàng đầu trong kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện.
Vệ sinh bàn tay rất cần thiết trong kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện - Ảnh: T.THỦY
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính, hiện nay trên thế giới có khoảng 59 triệu nhân viên y tế, tương đương với hơn 100 triệu bàn tay chạm vào người bệnh mỗi ngày và có hơn 1,4 triệu người mắc nhiễm khuẩn liên quan đến chăm sóc y tế. Đặc biệt, ở các nước phát triển, có 5-10% tổng số bệnh nhân mắc nhiễm khuẩn liên quan đến chăm sóc y tế, còn ở các nước đang phát triển, nguy cơ này cao gấp từ 2-20 lần.
Tại Việt Nam, điều tra năm 2005 tại 19 bệnh viện trên toàn quốc cho thấy, tỉ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện chiếm 5,7%, trong đó nhiễm khuẩn viêm phổi đứng đầu (55,4%), tiếp đến nhiễm khuẩn vết mổ (13,6%), nhiễm khuẩn tiết niệu (9,7%), nhiễm khuẩn tiêu hóa (7,9%), nhiễm khuẩn da, mô mềm (5,9%)… Theo đánh giá của các chuyên gia y tế, với tình trạng quá tải tại các bệnh viện như hiện nay, nếu cán bộ y tế không thực hiện tốt vệ sinh bàn tay thì tình trạng nhiễm khuẩn bệnh viện ngày càng gia tăng nhanh chóng.
Ý thức được điều này, trong những năm qua, dưới sự chỉ đạo của Bộ Y tế, các đơn vị y tế trong toàn ngành đã thực hiện Thông tư 18/2009/TT-BYT về “Tăng cường công tác kiểm soát nhiễm khuẩn trong các cơ sở y tế” và văn bản số 7517/BYT ngày 12/10/2007 về “Hướng dẫn vệ sinh bàn tay”. Các giải pháp đồng bộ về can thiệp vệ sinh bàn tay được hầu hết các cơ sở y tế quan tâm như đầu tư về phương tiện, cơ sở vật chất; tập huấn cho cán bộ y tế thực hành các bước vệ sinh tay. Nhờ đó, tỉ lệ nhiễm khuẩn tại các bệnh viện giảm đáng kể, kiến thức về vệ sinh bàn tay của cán bộ y tế cũng được tăng rõ rệt, tỉ lệ tuân thủ vệ sinh bàn tay của nhân viên y tế đã được kiểm tra, giám sát chặt chẽ.
Tuy nhiên, theo kết quả khảo sát của Bộ Y tế, công tác kiểm soát nhiễm khuẩn và việc vệ sinh bàn tay của một số đơn vị trong ngành vẫn còn gặp nhiều khó khăn như hệ thống tổ chức kiểm soát nhiễm khuẩn chưa hoàn thiện theo yêu cầu, đội ngũ cán bộ thiếu, chưa đủ năng lực và chưa được đào tạo chính thống; nhiều nhiệm vụ chuyên môn về kiểm soát nhiễm khuẩn chưa được thực hiện và một số cơ sở y tế chưa có hệ thống cơ sở dữ liệu về nhiễm khuẩn bệnh viện. Thêm vào đó, số lượng bệnh nhân đông cùng với các phương tiện phục vụ cho công việc vệ sinh tay (chậu rửa, xà phòng) được bố trí còn hạn chế nên cũng gây khó khăn cho cán bộ y tế khi thực hiện…
Đứng trước thực trạng trên, Bộ Y tế đã đưa ra một số giải pháp, kế hoạch nhằm tăng cường công tác vệ sinh bàn tay trong các cơ sở y tế như đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền vệ sinh bàn tay cho cán bộ y tế và người bệnh tại bệnh viện; tiến hành đào tạo lại về vệ sinh bàn tay tại một số cơ sở y tế; đầu tư các phương tiện rửa tay và tăng cường kiểm tra, giám sát vệ sinh bàn tay của cán bộ y tế. Ban hành Kế hoạch hành động Quốc gia tăng cường công tác kiểm soát nhiễm khuẩn trong các cơ sở khám, chữa bệnh từ 2012-2015. Theo đó, ngành Y tế phấn đấu đến năm 2015, 100% bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế, bệnh viện tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản có tổ chức kiểm soát nhiễm khuẩn theo quy định tại Thông tư 18/2009/TT-BYT; 100% các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế và 50% bệnh viện đa khoa tỉnh, thành phố trực thuộc có kế hoạch và giám sát các nhiễm khuẩn; ít nhất 70% cán bộ, viên chức và nhân viên công tác tại các cơ sở khám chữa bệnh được đào tạo theo chương trình phổ cập về kiểm soát nhiễm khuẩn.
Vệ sinh bàn tay là một nhiệm vụ hàng đầu trong kiểm soát nhiễm khuẩn. Biện pháp này được hiểu như “thuốc kháng sinh” hữu hiệu, ít tốn kém nhất, đơn giản nhất để giữ cho bệnh viện có được môi trường sạch, bác sĩ và bệnh nhân có được rào chắn an toàn trước sự tấn công của vi khuẩn.
(Trung tâm TTGDSK Trung ương)
