Viêm xoang là bệnh tai mũi họng khá phổ biến tại Việt Nam, gây đau nhức, khó chịu và ảnh hưởng lớn tới sinh hoạt hằng ngày của người bệnh.

Viêm xoang cấp tính có thể gây ra một số biến chứng

Xoang là các hốc rỗng nằm bên trong khối xương sọ - mặt; niêm mạc lót mũi xoang là một lớp mô mềm, chứa đầy không khí. Khi các hốc rỗng này bị bịt kín và chứa nhiều dịch do nhiễm virus, vi khuẩn, dị ứng với thời tiết lạnh, phấn hoa, môi trường khói bụi, do polyp mũi... thì lớp niêm mạc bị viêm và sưng, gọi là viêm xoang hoặc viêm mũi xoang.

Trong giai đoạn đầu, bệnh viêm xoang có triệu chứng không rõ ràng, người bệnh có thể hắt hơi, sổ mũi. Khi bệnh chuyển sang giai đoạn nặng hơn thì sẽ xuất hiện các triệu chứng đặc trưng, như: nghẹt mũi, khó thở, đau nhức mũi, chảy dịch mũi, đau đầu, sốt, ù tai, giảm khứu giác, mất khứu giác nên người bệnh không thể cảm nhận được mùi. Khi có những triệu chứng viêm xoang, người bệnh cần nhanh chóng đi khám chuyên khoa tai mũi họng. Bác sĩ nội soi và nhìn thấy mủ trong các khe mũi xoang.

Viêm xoang cấp tính có thể gây ra một số biến chứng như viêm nhiễm ổ mắt, viêm màng não, áp xe ngoài màng cứng, tắc tĩnh mạch xoang hang... Nếu không được điều trị đúng mức, viêm xoang cấp tính sẽ dẫn đến mạn tính. Ngoài ra còn có các nguyên nhân khác dẫn đến viêm xoang mạn tính, như viêm xoang dị ứng, môi trường (thuốc lá, ô nhiễm, chất kích thích…), cấu trúc giải phẫu bất thường (vẹo lệch vách ngăn, bóng hơi cuốn giữa, V.A quá phát…), hội chứng trào ngược dạ dày - thực quản...

Bệnh nhân viêm xoang mạn tính thường phải điều trị dài ngày để tránh tái phát và biến chứng. Biến chứng của viêm xoang mạn tính gồm các biến chứng đường hô hấp, như viêm tai giữa, viêm thanh quản, viêm giãn khí phế quản; biến chứng mắt, như viêm phần trước ổ mắt, viêm thị thần kinh hậu nhãn cầu và biến chứng nội sọ như viêm màng não, viêm tắc tĩnh mạch xoang hang, áp xe ngoài màng cứng, áp xe não. Do đó, bệnh nhân phải tuân thủ điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ.

TS.BS Nguyễn Hoàng Huy, Trưởng khoa Tai, Giám đốc Trung tâm Đào tạo - Chỉ đạo tuyến, Bệnh viện Tai Mũi Họng Trung ương, cho biết: “Nếu điều trị nội khoa bài bản trong 3 tháng mà bệnh không giảm thì bác sĩ chỉ định mổ. Trong trường hợp polyp quá to, điều trị nội khoa không giảm, bác sĩ cũng sẽ chỉ định mổ”.

Theo TS Nguyễn Hoàng Huy, đa số trường hợp viêm xoang mạn tính phải điều trị bằng phẫu thuật, sau khi điều trị nội khoa không mang lại kết quả. Bác sĩ sẽ căn cứ vào kết quả điều trị nội khoa, căn cứ vào dữ liệu của việc khám, nội soi tai mũi họng, hình ảnh chụp cắt lớp vi tính... rồi quyết định có phẫu thuật hay không.

Điều trị bằng phương pháp phẫu thuật nội soi

Hiện nay, việc phẫu thuật điều trị viêm xoang được thực hiện bằng phương pháp phẫu thuật nội soi. Khác với mổ hở như trước kia, với phương pháp phẫu thuật nội soi, phẫu thuật viên có thể can thiệp, xử trí tất cả các xoang. Chỉ một số trường hợp đặc biệt, khi không can thiệp được qua nội soi thì mới mổ hở. Thiết bị, dụng cụ phẫu thuật nội soi điều trị viêm xoang, các bệnh viện tuyến tỉnh đều có.

Tại Bệnh viện Đa khoa Phú Yên, trong chương trình tập huấn cập nhật kiến thức chuyên khoa tai mũi họng theo Đề án 1816 “Cử cán bộ chuyên môn luân phiên từ bệnh viện tuyến trên về hỗ trợ các bệnh viện tuyến dưới nhằm nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh”, Bệnh viện Tai Mũi Họng Trung ương vừa tiến hành điều trị viêm xoang cho 3 bệnh nhân bằng phương pháp phẫu thuật nội soi mở xoang hàm sàng và hướng dẫn kỹ thuật này cho các bác sĩ tai mũi họng ở địa phương.

Theo TS Nguyễn Hoàng Huy, Bệnh viện Đa khoa Phú Yên có thiết bị, dụng cụ phẫu thuật nội soi điều trị viêm xoang. Tuy nhiên, thiết bị mà đoàn công tác thuộc Bệnh viện Tai Mũi Họng Trung ương mang vào hiện đại hơn, trong đó có máy cắt hút giúp phẫu thuật viên phẫu thuật nhanh hơn và ít chảy máu hơn.

Trong tương lai, Bệnh viện Đa khoa Phú Yên có thể mua thiết bị đó để phục vụ phẫu thuật. Còn những ca phẫu thuật phức tạp hơn trong xoang bướm, xoang trán... thì đội ngũ thầy thuốc ở đây cần được đào tạo thêm và tiếp nhận kỹ thuật từ tuyến trên chuyển giao.

Để phòng bệnh viêm xoang cấp tính, mỗi người nên có chế độ điều trị, nghỉ ngơi và ăn uống hợp lý khi bị cảm cúm; tránh tiếp xúc với các yếu tố kích thích như bụi, khói thuốc lá, hóa chất…; điều trị trào ngược dạ dày - thực quản; nếu có các bất thường về giải phẫu mũi xoang thì phải giải quyết; nạo VA quá phát; điều trị các khối u vòm mũi họng; rèn luyện nâng cao thể lực...

Để phòng bệnh viêm xoang mạn tính, cần triệt để điều trị viêm xoang cấp tính; tránh, giảm tiếp xúc với dị nguyên; vệ sinh môi trường nơi ở, nơi làm việc; không hút thuốc lá, thuốc lào, hạn chế rượu bia; tập thể dục đều đặn để rèn luyện sức khỏe... 

YÊN LAN