Nhiệt miệng là cách gọi của người dân khi bị loét miệng kèm theo đau rát, vết loét có thể một, có khi nhiều ở niêm mạc miệng và thường tái đi tái lại nhiều lần. Bệnh không nguy hiểm đến tính mạng nhưng gây cảm giác khó chịu và tâm lý bất an.
Nhiều người thường bị loét miệng hay loét ở môi kèm theo đau rát, nhất là khi ăn uống, có người còn sốt, nổi hạch. Tình trạng này có thể tái phát nhiều lần làm cho họ không khỏi lo lắng. Với những biểu hiện này, có thể họ đã bị nhiễm Herpes simplex virus (HSV), gọi chung là herpes.
Đây là loại virus gây bệnh nhiễm trùng phổ biến, có thể gây nên các triệu chứng phỏng rộp, đau hoặc vết loét. Bệnh lây lan chủ yếu qua tiếp xúc da kề da. Loại virus này gây bệnh không chỉ ở miệng mà có thể ở bộ phận sinh dục, tùy theo týp. Bệnh chữa được nhưng không khỏi hẳn. Hiện có 2 týp HSV-1 và HSV-2.
Theo ước tính của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), có khoảng 3,7 tỉ người dưới 50 tuổi (chiếm tỉ lệ 67%) trên thế giới bị nhiễm HSV-1. Týp này chủ yếu gây mụn rộp ở miệng; 491 triệu người trong lứa tuổi 15-19 (13%) trên thế giới bị nhiễm HSV-2, loại này gây nên mụn rộp đường sinh dục. Khi nhiễm HSV-2 sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm và lây truyền HIV.
Hầu hết người bị nhiễm herpes không có triệu chứng hoặc chỉ có triệu chứng nhẹ. Nhiều người không biết họ bị nhiễm và có thể qua thời gian dài, virus lây sang người khác mà không biết. Các triệu chứng có thể có như đau, mụn rộp hoặc loét lạnh tái đi tái lại.
Khi mới nhiễm có thể sốt, cơ thể đau nhức, sưng hạch, viêm họng (herpes miệng), đau đầu, sưng hạch gần nơi nhiễm trùng (hạch cổ, hàm nếu bị herpes miệng, hạch bẹn nếu bị herpes sinh dục).
Hiện chưa có thuốc điều trị dứt hẳn HSV. Thuốc thường được dùng để điều trị khi mới nhiễm virus hoặc chống tái phát. Thuốc điều trị có thể giảm triệu chứng trong một thời gian dài nhưng không thể điều trị hết tình trạng nhiễm virus. Điều trị hiệu quả nhất là sử dụng thuốc trong vòng 48 giờ khi có các triệu chứng đầu tiên.
Đáng lưu ý là HSV sống trong tế bào thần kinh và xen kẽ giữa không hoạt động với hoạt động. Một số tác nhân có thể làm cho virus hoạt động khi: bị sốt hoặc bị bệnh, phơi nắng, trong chu kỳ kinh nguyệt, bị chấn thương, căng thẳng, phẫu thuật. Vì vậy, những người bị herpes miệng tránh phơi nắng, mặc áo chống nắng khi đi ngoài trời có thể giảm nguy cơ tái phát.
Đối với những người bị herpes sinh dục có thể ngồi trong bồn nước ấm với xà phòng trong vòng 20 phút, mặc áo quần rộng rãi, dùng thuốc giảm đau khi cần thiết...
BS NGUYỄN VINH QUANG
