Báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cuối tháng 7 vừa qua cho thấy, trên thế giới hiện có 5,6 tỉ người (chiếm 71% dân số toàn cầu) được bảo vệ bởi ít nhất một biện pháp kiểm soát thuốc lá, nhiều hơn 5 lần so với năm 2007. Đây là kết quả đáng khích lệ trong cuộc chiến phòng chống tác hại của thuốc lá.
Tiến bộ từ những cam kết mạnh mẽ
15 năm trước, WHO đưa ra các biện pháp quản lý thuốc lá trên phạm vi toàn cầu, đến nay tỉ lệ hút thuốc lá đã giảm rõ rệt. Nếu không, ước tính sẽ có thêm 300 triệu người hút thuốc trên thế giới ngày nay.
Hiện cuộc chiến phòng chống tác hại của thuốc lá tập trung bảo vệ cộng đồng khỏi việc hút thuốc lá thụ động. Số quốc gia mà người dân không còn hút thuốc lá ở những nơi công cộng chiếm 40%. WHO đánh giá tỉ lệ này tuy còn chậm nhưng khá chắc chắn và cần phải làm nhiều hơn để bảo vệ người dân trước tác hại của khói thuốc lá bằng việc thực hiện các chính sách tốt nhất.
Theo WHO, với những cam kết mạnh mẽ, chúng ta đã có những tiến bộ to lớn trong các chính sách kiểm soát thuốc lá. Nhiều quốc gia, nhiều tổ chức triển khai các chiến lược để hướng tới đất nước không còn hút thuốc lá thụ động. Nhiều tổ chức xã hội, nhiều chuyên gia sức khỏe và nhiều giáo sư y tế là lực lượng nòng cốt thúc đẩy thành công cuộc chiến chống khói thuốc lá. Mặc dù vậy, chúng ta cần phải thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa để giảm tỉ lệ hút thuốc lá và cải thiện chính sách kiểm soát thuốc lá vì con đường này vẫn còn khá dài. Cùng nhau, chúng ta sẽ tiếp tục chiến đấu vì một thế hệ không khói thuốc vào năm 2040.
Cần thực thi luật, chính sách tốt hơn
Bên cạnh những thành tựu đạt được, WHO cũng cảnh báo rằng, hàng năm vẫn có 1,3 triệu người chết do hút thuốc thụ động. Những cái chết này hoàn toàn có thể ngăn ngừa được. Những người phơi nhiễm khói thuốc lá thụ động có nguy cơ tử vong do các bệnh tim mạch, đột quỵ, bệnh phổi, đái tháo đường typ 2 và ung thư.
Những thông tin mới nhất được WHO đưa ra trong báo cáo thể hiện rõ thông điệp: Cuộc chiến phòng chống tác hại của thuốc lá cần phải được triển khai mạnh mẽ hơn nữa trên tất cả các cấp độ!
Tại Phú Yên, khảo sát của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh về tình hình hút thuốc lá cho thấy, số người hút thuốc lá khá cao, gần 42% ở người trưởng thành; tỉ lệ người hút thuốc lá ở nơi công cộng, bến xe, ga tàu, khách sạn, trường học, bệnh viện... vẫn còn khá nhiều.
Trong các quán cà phê, nhiều người vô tư hút thuốc, bất kể những người xung quanh. Trong các nhà hàng, khách vừa ăn uống vừa hút thuốc lá chiếm tỉ lệ không nhỏ trong số lượng khách tại thời điểm quan sát. Ở những nơi công cộng, nhiều người vẫn hồn nhiên hút thuốc lá dù xung quanh họ có nhiều phụ nữ, trẻ em. Còn tại những tụ điểm vui chơi giải trí, số người hút thuốc lá cũng chiếm tỉ lệ đáng kể... Vì vậy, đối với Phú Yên, việc thực hiện mục tiêu vì một thế hệ không khói thuốc vào năm 2040 như WHO đề ra là không hề đơn giản! Để đạt mục tiêu này, chúng ta cần làm tốt hơn nữa trong việc thực thi luật, chính sách về phòng chống tác hại của thuốc lá.
Việt Nam có Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá khá sớm, nhưng vì nhiều lý do nên luật này đi vào cuộc sống vẫn chưa như mong muốn. Bên cạnh đó, việc xử phạt hành chính những người vi phạm luật chưa được thực hiện nghiêm, triệt để, không đủ sức răn đe. Các đơn vị, địa phương nhiều lúc do cả nể nên du di các hành vi vi phạm Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, từ đó cũng ảnh hưởng đến kết quả thực hiện. Mặt khác, hoạt động truyền thông phòng chống tác hại của thuốc lá chưa đủ mạnh để thay đổi hành vi.
Thuốc lá là kẻ thù đáng sợ đối với sức khỏe con người. Với hơn 7.000 hóa chất, trong đó có hàng trăm chất độc, hơn 60 chất có thể gây ung thư, khói thuốc lá là nguyên nhân dẫn đến 80% cái chết cho con người do các bệnh không lây nhiễm. Thuốc lá thực sự là kẻ giết người thầm lặng. Vì bạn, vì mọi người, hãy bỏ thuốc lá ngay từ hôm nay.
BS NGUYỄN VINH QUANG
