Thời gian qua, công tác phòng chống suy dinh dưỡng trên địa bàn Phú Yên đã được các cấp ủy Đảng, chính quyền, các ban ngành đoàn thể quan tâm đáng kể. Nhờ đó, tỉ lệ suy dinh dưỡng trẻ em (SDDTE) giảm trung bình hàng năm 1,5- 2%; riêng năm 2007 toàn tỉnh chỉ còn 22,8% trẻ em bị SDD. Đây là kết quả đáng khích lệ, song để giảm nhanh hơn nữa đòi hỏi sự nỗ lực không chỉ của các cơ quan chức năng mà cả cộng đồng xã hội.

Cho trẻ uống vitamin A để cung cấp đủ vi chất dinh dưỡng - Ảnh: T.THỦY

 

Để phòng chống SDDTE hiệu quả cần thực hiện tốt một số biện pháp sau: Chăm sóc thai sản (trước, trong và sau sinh) tốt; nuôi con bằng sữa mẹ; chế độ ăn hợp lý, nhất là trẻ dưới 2 tuổi; phòng chống bệnh cho trẻ. Trong phạm vi bài viết này chúng tôi cung cấp cho bạn đọc hiểu thế nào là một bữa ăn tốt.

Bữa ăn tốt không chỉ cung cấp đủ lượng calo mà còn phải cân đối về mặt chất lượng, đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Ngoài các chất có nguồn từ thực vật, còn phải có thịt, trứng, sữa, cá… Đây là những thức ăn giàu protein, giàu các vi chất dễ hấp thụ như sắt, kẽm, canxi… Khi ăn uống thiếu thốn, làm cho cơ thể bị thiếu dinh dưỡng, đặc biệt là thiếu các vi chất dinh dưỡng.

Gọi là vi chất dinh dưỡng vì hàng ngày cơ thể con người chỉ cần một lượng nhỏ tính bằng miligam hay phần ngàn miligam (microgam). Các loại chất dinh dưỡng khi thiếu đều gây nguy hại cho sức khỏe, đặc biệt đối với trẻ nhỏ. Trong các vi chất dinh dưỡng, quan trọng nhất là Vitamin (Vitamin A), hai loại muối khoáng iốt và sắt.

Thiếu vi chất dinh dưỡng mang tính đặc thù cao. Nó khác với những thiếu đói thông thường (do thiếu protein và năng lượng) là khi cơ thể thiếu các vi chất dinh dưỡng không gây nên cảm giác đói (không tạo nên phản xạ cồn cào của dạ dày) nên rất khó nhận biết và rất dễ bị “bỏ quên”, nhưng lại gây hậu quả rất lớn đối với sức khỏe và phát triển (đặc biệt với trẻ nhỏ cơ thể đang phát triển nhanh). Nếu để thiếu kéo dài, cơ thể sẽ mắc những bệnh nghiêm trọng để lại dị tật như còi xương, bướu cổ, thậm chí dẫn đến khô mắt, mù lòa.

Thiếu vi chất dinh dưỡng thường đi kèm với thiếu dinh dưỡng nói chung. Nhưng điều đáng nói là việc thiếu các vi chất này không chỉ diễn ra ở những nơi khan hiếm thực phẩm mà cả ở những nơi đã no đủ vì chưa biết cách phân bổ đều các chất dinh dưỡng trong thực phẩm. Chẳng hạn iốt chỉ có nhiều trong hải sản, hàm lượng vitamin A và sắt trong thực phẩm không đi đôi với giá trị năng lượng. Khi thu nhập ở mỗi gia đình tăng, thường kèm theo thay đổi cơ cấu bữa ăn, tăng tiêu thụ một số thực phẩm như thịt, mỡ, đường… nhưng chưa hẳn các vi chất dinh dưỡng cũng được tăng lên một cách thuận chiều. Thực tế cho thấy vẫn còn khoảng cách giữa mức đáp ứng nhu cầu năng lượng với thỏa mãn nhu cầu vitamin A và sắt.

Bữa ăn no, đảm bảo được nhu cầu năng lượng, nhưng chưa hẳn đã bảo đảm đủ vi chất dinh dưỡng. Vì vậy mỗi người, mỗi gia đình cần đến các cơ sở y tế để trẻ và phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ được uống vitamin A vào Ngày vi chất dinh dưỡng (1 và 2/6).

BS NGUYỄN VINH QUANG

Trung Tâm TTGDSK Phú Yên