Viêm gan vi rút là bệnh truyền nhiễm gây hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe, có thể dẫn đến tử vong do các biến chứng. Hàng năm, tại Bệnh viện Đa khoa Phú Yên có từ 400-600 bệnh nhân viêm gan B, C được phát hiện; hơn 1.000 lượt người tái khám và điều trị viêm gan mạn do vi rút.

Việc bệnh viện này khánh thành Đơn vị điều trị viêm gan vi rút đã mở ra cơ hội cho người bệnh ở địa phương sớm được tiếp cận phác đồ điều trị chuẩn theo hướng dẫn của Bộ Y tế, được theo dõi và xét nghiệm định kỳ, hạn chế các biến chứng cấp và mạn như suy gan, xơ gan, ung thư gan. Báo Phú Yên phỏng vấn BSCKII Nguyễn Thành Lãm, Phó Trưởng Khoa Truyền nhiễm, phụ trách Đơn vị điều trị viêm gan vi rút - Bệnh viện Đa khoa Phú Yên, về nguy cơ viêm gan vi rút và việc điều trị ở bệnh viện này.

* Bác sĩ có nhận xét gì về thực trạng viêm gan vi rút B, C ở Phú Yên hiện nay? Bệnh này nguy hiểm như thế nào?

- Viêm gan B, C là vấn đề sức khỏe của toàn cầu. Theo Tổ chức Y tế thế giới, khoảng 2 tỉ người đã tiếp xúc với vi rút viêm gan B, trong đó có 350 triệu người mang vi rút viêm gan B mạn tính. Hàng năm có 600.000 trường hợp tử vong liên quan đến các biến chứng cấp và mạn tính của bệnh viêm gan B, như suy gan cấp, xơ gan, ung thư gan.

Ở Việt Nam nói chung, Phú Yên nói riêng, tỉ lệ nhiễm vi rút viêm gan B trong cộng đồng từ 8-20%, còn tỉ lệ nhiễm vi rút viêm gan C từ 1-5%.

Trong 5 loại viêm gan vi rút: A, B, C, D, E thì viêm gan vi rút A và E diễn biến cấp, thường ít khi nặng và không chuyển sang mạn tính; còn viêm gan B, C có thể chuyển sang mạn tính. Đối với viêm gan B, có thể có tình trạng viêm gan tối cấp dẫn tới nguy cơ suy gan cấp và tử vong. Riêng bệnh viêm gan C diễn biến âm thầm, không có triệu chứng nhưng khoảng 80% bệnh nhân nhiễm vi rút viêm gan C sẽ bị viêm gan mạn tính. Các trường hợp viêm gan mạn có nguy cơ dẫn tới xơ gan, ung thư gan.

Nhiều trường hợp nhiễm vi rút viêm gan B, C hoàn toàn không có triệu chứng. Khi bệnh nhân đi khám sức khỏe hoặc khi có biến chứng như xơ gan, ung thư gan thì họ mới biết mình nhiễm vi rút viêm gan B, C.

* Đâu là những nguồn lây vi rút viêm gan B, C, thưa bác sĩ?

- Nguồn lây vi rút viêm gan B, C chính là người nhiễm vi rút lây cho cộng đồng. Các đường lây gồm đường máu, quan hệ tình dục, mẹ truyền sang con. Khi người mẹ nhiễm vi rút viêm gan B thì khả năng lây qua con trong lúc sinh là rất cao. Nếu người mẹ mang vi rút viêm gan B hoạt động thì tỉ lệ lây qua con từ 70-90%; nếu người mẹ mang vi rút viêm gan B không hoạt động thì tỉ lệ lây còn khoảng 5-10%. 90% số trẻ bị nhiễm vi rút viêm gan B từ mẹ sẽ chuyển sang mang vi rút viêm gan B mạn tính.

Thứ hai là lây qua đường máu, như truyền máu không an toàn - riêng trường hợp này thì chúng ta có thể loại trừ được qua chương trình sàng lọc máu; sử dụng các dụng cụ xuyên qua da khi châm cứu, xăm mình, bấm lỗ tai, dùng chung bơm kim tiêm mà không đảm bảo vô trùng. Thói quen dùng chung bàn chải đánh răng, dao cạo râu, dụng cụ ngoáy tai… cũng đưa đến nguy cơ lây nhiễm vi rút viêm gan B.

Vi rút này còn lây qua đường tình dục khi quan hệ tình dục không an toàn, tức là không sử dụng bao cao su. Đặc biệt, những người có nhiều bạn tình thì dễ bị lây hơn.

Vi rút viêm gan C cũng lây qua ba đường như trên, song chủ yếu lây qua đường máu, đặc biệt là qua dùng chung bơm kim tiêm, điều này hay gặp trong cộng đồng tiêm chích ma túy. Đây là vấn đề “đau đầu” vì những người tiêm chích ma túy có nguy cơ lây nhiễm HIV rất cao, nếu họ đồng nhiễm viêm gan B, C thì bệnh càng nặng hơn; việc theo dõi và điều trị càng khó khăn hơn.

* Những dấu hiệu nào cho thấy đã bị viêm gan vi rút B, C, thưa bác sĩ?

- Viêm gan B cấp có biểu hiện là sốt nhẹ, mệt mỏi, chán ăn, giống như tình trạng cảm cúm, tiếp đến thì nước tiểu có màu vàng đậm, sau đó là vàng da, vàng mắt; xét nghiệm sẽ thấy men gan tăng cao…

Đa phần những trường hợp viêm gan B mạn tính hầu như không có triệu chứng, đặc biệt là các trường hợp mẹ truyền sang con. Cho nên nhiều khi chúng ta phát hiện nhiễm vi rút viêm gan B khi tình cờ đi khám sức khỏe, hiến máu nhân đạo hoặc bị biến chứng xơ gan, ung thư gan.

Triệu chứng nhiễm cấp vi rút viêm gan C đa phần là ít rõ ràng, có thể bệnh nhân chỉ thấy mệt mỏi nhẹ, nhưng khoảng 80% trường hợp nhiễm vi rút viêm gan C sẽ dẫn đến mạn tính.

* Bệnh viện Đa khoa Phú Yên đã tiến hành điều trị viêm gan vi rút B, C. Theo bác sĩ, đâu là mấu chốt trong việc chẩn đoán đúng và điều trị hiệu quả bệnh này?

- Viêm gan B, C là vấn đề sức khỏe toàn cầu, do đó chúng ta cần phải tiến hành chương trình sàng lọc, tầm soát để chẩn đoán sớm và điều trị theo đúng phác đồ cũng như tư vấn cặn kẽ cho bệnh nhân.

Để việc điều trị mang lại kết quả, người bệnh phải tuân thủ đúng theo hướng dẫn của bác sĩ, không ngưng thuốc đột ngột và không nên phối hợp những loại thuốc không có trong phác đồ. Để đạt được điều này, chúng ta cần phải tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân. Sắp tới, Bệnh viện Đa khoa Phú Yên sẽ phối hợp với Bệnh viện Sản - Nhi tổ chức tập huấn, tiến hành sàng lọc bệnh viêm gan vi rút cho phụ nữ mang thai. Điều cần làm nữa là mở nhiều lớp tập huấn cho các cơ sở y tế cộng đồng và tư nhân để họ nắm bắt các vấn đề về viêm gan B, C, cập nhật phác đồ chuẩn về điều trị viêm gan B, C…

* Hiệu quả việc điều trị viêm gan vi rút ở Bệnh viện Đa khoa Phú Yên như thế nào so với các đơn vị y tế ở các tỉnh bạn?

- Bệnh viện đã được trang bị máy miễn dịch hóa phát quang để chẩn đoán và theo dõi điều trị bệnh viêm gan vi rút B, C; máy Real-Time PCR để đo tải lượng vi rút trong máu giúp chỉ định điều trị và theo dõi điều trị. Hiện tại, Khoa Truyền nhiễm có 2 phòng, 8 giường điều trị nội trú bệnh viêm gan vi rút nặng. Hiệu quả điều trị bệnh viêm gan vi rút tại Bệnh viện Đa khoa Phú Yên cũng tương tự như các đơn vị y tế tỉnh bạn.

* Xin cảm ơn bác sĩ! 

THANH HẰNG (thực hiện)